Uniwersytet w pętli czasu

• Authors: Malewski Mieczysław

Title variants

EN

The university in the loop of time

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Uniwersytet ma długą i szacowną historię. Najczęściej jest ona prezentowana w sposób linearny. W opracowaniu tym autor rezygnuje z perspektywy czasu historycznego i osadza opis uniwersytetu w czasie społecznym. Postrzeganie czasu jako zjawiska społecznego wiąże się z upowszechnieniem się zegarów mechanicznych. Przekształciły one czas boski w czas ludzki. Uczyniły go konstruktem społecznym o charakterze regulatywnym. Aktywność ludzi i działanie instytucji społecznych znalazły się we władaniu norm czasowych, które współcześnie stały się rodzajem organizacyjnego kapitału. Artykuł pokazuje, w jaki sposób zarządzanie tym kapitałem wpływa na prowadzenie badań i uprawianie nauki na uniwersytecie. Dowodzi, że uniwersytet znalazł się w orbicie trawiącej nasze czasy gorączki przyśpieszenia. Ustawiczne skracanie norm czasowych dla realizowanych projektów badawczych sprawia, że są one coraz węższe tematycznie i muszą odpowiadać na doraźne potrzeby rynku. Powoduje to, że uniwersytet ugrzązł w teraźniejszości. Utracił związek ze swoją chlubną przeszłością i jest bezradny wobec mglistej i nieprzewidywalnej przyszłości.

EN

The university enjoys a long and respected history as an institution. Often, it is presented in a linear fashion. In this text, the author departs from the perspective of historical time and plants the description of the university in societal time. The perception of time as a societal phenomenon is tied to the proliferation of mechanical clocks, which have transformed ‘God’s time’ into ‘human time’. It has taken place through a social construct with a regulative character. The activity of people and the functioning of social institutions has become dominated by timeframes, which contemporarily emerged as a type of organisational capital. The article illustrates the ways in which governing this capital influences the undertaking of research and the conduct of science at university. It concludes that the university has found itself in the orbit of the fever of acceleration which typifies the modern age. The statutory narrowing of timeframes for the realisation of projects leads to the narrowing of their thematic scope, instead focusing on responding to the acute demands of the market. As a result, the university has become frozen in the present – eroding the links with its commendable past, and increasingly helpless in facing the foggy, unpredictable future.

Keywords

PL

uniwersytet; czas społeczny; przyśpieszenie; zagęszczanie czasu; badania naukowe

EN

university; social time; accelerated time; condensation of time; scientific research process

• Publisher: Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
• Journal: Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses
• Year: 2024
• Volume: 25
• Pages: 155-164

Dates

published

2024

Contributors

author

Malewski Mieczysław

• em. prof. zw. Uniwersytetu Dolnośląskiego DSW we Wrocławiu

• https://orcid.org/https%3A//orcid.org/0000-0003-4403-8943

References

• Antonowicz, D. (2002) Uniwersytet: od korporacji do instytucji. Zagadnienia Naukoznawstwa, 4(154), 513-537.
• Bauman, Z. (1998) Prawodawcy i tłumacze. Warszawa: IFiS PAN.
• Berg, M. i Seeber, B.K. (2016) The Slow Professor: Challenging the Culture of Speed in the Academy. Toronto: Toronto University Press.
• Bhatt, G.D. (2001) Knowledge Management in Organizations: Examining the Interaction Between Technologies, Techniques and People. Journal of Knowledge Management, 1(5), 68-75.
• Brandel, F. (2006) Gramatyka cywilizacji. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Castells, M. (2007) Społeczeństwo sieci. Tłum. M. Marody i in. Warszawa: PWN.
• Filipowicz, S. (2022) Narodziny przemysłu poznawczego i pauperyzacja rozumu naukowego. Nauka, 1, 7-36.
• Goćkowski, J. (1981) Tezy o uniwersytecie. Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacje, 2(56), 5-37.
• Guriewicz, A. (1976) Kategorie kultury średniowiecznej. Tłum. Józef Dancygier. Warszawa: PIW.
• Jankowska, D. (2012) Społeczna rola profesora współczesnej uczelni – kontynuacja czy transformacja tradycji. Pedagogika Szkoły Wyższej, 1, 81-100.
• Le Goff, J. (2002) Kultura średniowiecznej Europy. Tłum. H. Szumańska-Grassowa. Gdańsk–Warszawa: Wydawnictwo MARABUT.
• Malewski, M. (2014) O korporatyzacji uniwersytetu. Pedagogika Szkoły Wyższej, 2, 11-29.
• Malewski, M. (2018) O trzech tradycjach studiowania. Pedagogika Szkoły Wyższej, 2(24), 7-20.
• Marody, M. (2014) O społecznym zakorzenieniu uniwersytetu. Nauka, 2, 27-32.
• Merton, R.K. (1982) Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Warszawa: PWN.
• Milliken, J. i Colohan, G. (2004) Quality or Control? Management in Higher Education. Journal of Higher Education and Policy Management, 3(26), 381-391.
• Nowak, S. (1985) Metodologia badań społecznych. Warszawa: PWN.
• Ossowski, S. (1983) O osobliwościach nauk społecznych. Warszawa: PWN.
• Rosa, H. (2020) Przyśpieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii późnonowoczesnej czasowości. Tłum. J. Dunaj i J. Kołtan. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
• Slaughter, S. i Leslie, L. (1997) Academic Capitalism: Politics, Policies and Entrepreneurial University. Baltimore: John Hopkins University Press.
• Sosnowska, P. (2012) Idea niemieckiego uniwersytetu. Mit Humboldta?. Teraźniejszość – Człowiek– Edukacja, 4(60), 127-141.
• Sowa, J. (2011) Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą. Kraków: Universitas.
• Tarkowska, E. (1987) Czas w społeczeństwie. Problemy, tradycje, kierunki badań. Wrocław: Ossolineum.
• Tarkowska, E. (2012) Pamięć w kulturze teraźniejszości. W: E. Hałas (red.) Kultura jako pamięć. Posttradycjonalne znaczenie przeszłości. Kraków: Wydawnictwo NOMOS, 17-42.
• Tuchańska, B. (2012) Dlaczego prawda? Prawda jako wartość w sztuce, nauce i codzienności. Warszawa: Wydawnictwo Poltext.
• Urry, J. (2009) Socjologia mobilności. Tłum. Janusz Stawiński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Zakowicz, I. (2012) Idea uniwersytetu Wilhelma von Humboldta – kontynuacja czy zmierzch? Ogrody Nauk i Sztuk, 2, 62-74.

Identifiers

ISSN

2084-2740

DOI

doi.org/10.61824/dma.vi25.717