Historia języka polskiego dzisiaj. Możliwości, zadania i postulaty w zakresie badań nad historią słownictwa polskiego

• Authors: Aleksander Zajda

Title variants

EN

History of the Polish language today. Possibilities, aims and postulates of the research into the history of Polish lexicon

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article presents the opportunities and tasks now facing researchers into the history of the Polish language. It contends that closed language subsystems, such phonological, infl ectional, syntactic subsystems, such as are studied from the start of Polish scientifi c linguistics, are suffi ciently developed and known, and little can be added to their description, except for particulars. The greatest opportunities and tasks now face researchers into open subsystems such as vocabulary, phraseology, and historical stylistics. The author devotes the most attention to research opportunities and tasks in the history of the Polish lexicon, the fi eld in which he has long been engaged. Broad research opportunities in this area are offered by existing historical dictionaries of Polish and many published, comprehensive sources from past centuries, like inventories of royal and manorial estates. Such non-literary texts should continue to be published, with many still to be found in archives. They contain a wealth of interesting vocabulary in material culture. Studies and descriptions of such vocabulary should aim at developing a synthetic history of Polish vocabulary.

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
• Year: 2010
• Issue: 2(10)
• Pages: 75-101

Contributors

author

Aleksander Zajda

• Uniwersytet Jagielloński, Kraków

References

• BARYCZ H., 1924, Jan Mączyński, leksykograf polski XVI wieku [w:] Reformacja w Polsce, Kraków 1925, s. 218–255 i odb.
• BAUDOUIN DE COURTENAY J., 1870, О древне-польском языке до XIV столетия, Leipzig.
• BAUDOUIN DE COURTENAY J., 1903, Roty przysiąg z archiwum radomskiego, „Materiały i Prace Komisji Językowej AU” II, z. 2, s. 296–309.
• BORAWSKI S., 2000, Wprowadzenie do historii języka polskiego, Warszawa.
• BRÜCKNER A., 1900, Język Wacława Potockiego. Przyczynek do historii języka polskiego, „Rozprawy i Sprawozdania Wydziału Filologicznego AU” XXXI, Kraków, s. 275– –421.
• BRÜCKNER A., 1906, Dzieje języka polskiego, Lwów.
• BRÜCKNER A., 1911, Przyczynki do dziejów języka polskiego, „Rozprawy Wydziału Filologicznego AU” XLIX, s. 1–64.
• CHOJAK J., PUZYNINA J., TELEŻYŃSKA E., WIŚNIEWISKA E. (red.), 1988, Słownik języka Cypriana Norwida. Zeszyt próbny, Warszawa.
• CZERNYCH P. J., 1993, П. Й. Черных, Историко-этимологический словарь современного русского языка, Москва.
• DECYK-ZIĘBA W., DUBISZ S., 2008, Glosariusz staropolski. Dydaktyczny słownik etymologiczny, Warszawa.
• DŁUGOSZ-KURCZABOWA K., 2008, Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego, Warszawa.
• DUNAJ B., 1968, Oboczność piętro//przętr w historii i dialektach języka polskiego, „Zeszyty Naukowe UJ”, „Prace Językoznawcze”z. 21, s. 201–219.
• EDER M., TWARDZIK W., 2007, Indeksy do Słownika staropolskiego, Kraków.
• FLUDA-KROKOS A., 2005, Nazwy sprzętów w domach mieszczan poznańskich w inwentarzach z lat 1528–1635, praca magisterska, powstała pod kierunkiem prof. A. Zajdy na Wydziale Polonistyki UJ, Kraków.
• GAERTNER H., 1926, Na marginesie słownika Jana Mączyńskiego, „Język Polski” XI, s. 48– –53.
• GAJDA S., 1976, Rozwój polskiej terminologii górniczej, Opole.
• GOŁĄB A., 2007, Dwór szlachecki w świetle słownictwa (na podstawie „Pana Podstolego” I. Krasickiego), Praca magisterska, powstała pod kierunkiem prof. A. Zajdy na Wydziale Polonistyki UJ, Kraków.
• GÓRSKI K., 1962, Zagadnienia słownictwa reformacji polskiej, [w:] M. R. Mayenowa, Z. Klemensiewicz (red.), Odrodzenie w Polsce – materiały sesji naukowej PAN, 25−30 października 1953 r. Historia języka, t. III, cz. 2, s. 233–270, Warszawa.
• T. Benni, J. Łoś, K. Nitsch, J. Rozwadowski, H. Ułaszyn, Gramatyka języka polskiego, Kraków.
• HANDKE K. (kier.), 2002, Słownictwo pism Stefana Żeromskiego, t. I–VII, Kraków.
• Historia kultury materialnej w Polsce, red. zespół, t. I–VI, Wrocław.
• JAGLARZ K., 2003, Nazwy czeladzi i ofi cjalistów dworskich w XVI w., „Zeszyty Naukowe UJ” MCCLXXII, „Prace Językoznawcze” z. 121, s. 49–67.
• KALINA A., 1883, Historia języka polskiego. Formy gramatyczne języka polskiego do końca XVIII w., Lwów.
• KARPLUK M., 2001, Słownik staropolskiej terminologii chrześcijańskiej, Kraków.
• KAWA A., 2005, Słownictwo dotyczące budownictwa, architektury i wyposażenia wnętrz dworów, młynów i folwarków w „Inwentarzach dóbr ziemskich województwa krakowskiego 1576–1700”, praca magisterska, powstała pod kierunkiem prof. A. Zajdy na Wydziale Polonistyki UJ, Kraków.
• KLEMENSIEWICZ Z., 1964, O Janie Mączyńskim w czterechsetlecie jego dzieła, „Język Polski” XLIV, s. 65–75.
• KLICH E., 1927, Polska terminologia chrześcijańska, 1927.
• KUDŁACIK A., 2001, Miasto małopolskie w XVIII w. i jego realia w świetle słownictwa „Lustracji województwa sandomierskiego 1789”, praca magisterska, powstała pod kierunkiem prof. A. Zajdy na Wydziale Polonistyki UJ, Kraków.
• KURASZKIEWICZ W., 1962, [wstęp do:] Wyrazy polskie w słowniku łacińsko-polskim Jana Mączyńskiego, t. I, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 5−31.
• KUŹMICKI M., OSIEWICZ M. (red.), 2010, Dokument pisany w badaniach historyka języka polskiego. Z badań nad grafi ą i fonetyką historycznej polszczyzny, Zielona Góra– –Poznań.
• LEWIŃSKA A., 2005, Słownictwo z zakresu dawnej kultury materialnej w Inwentarzu ekonomii malborskiej z 1745 roku, Gdańsk.
• LIZISOWA M. T., 1995, Podstawowe terminy prawne w statutach staropolskich na tle słowiańskim, Język Kodeksu Olszewskiego (1550), Kraków.
• LIZISOWA M. T., 2000, Z recepcji staropolskiego języka prawno-sądowego w Wielkim Księstwie Litewskim w szesnastym wieku, Kraków.
• LIZISOWA M. T., 2006, Uroda staropolskiego języka prawnego, [w:] E. Koniusz, S. Cygan, Staropolszczyzna piękna i interesująca. Zbiór studiów, t. II, Kielce, s. 67–76.
• ŁOŚ J., 1915, Przegląd językowych zabytków staropolskich, Kraków.
• ŁOŚ I IN., 1915: J. Łoś, J. Rozwadowski, A. Brückner, J. Baudouin de Courtenay, T. Benni i in., Język polski i jego historia z uwzględnieniem innych języków na ziemiach polskich, t. I–II, Kraków.
• ŁOŚ J., 1922–1927, Gramatyka polska, Lwów–Warszawa–Kraków.
• MADEJSKA A., 2009, Nazwy przyborów do pisania w „Inwentarzach mieszczan poznańskich z lat 1528–1793 i w historii języka polskiego”, „Język Polski” LXXXIX, s. 353–362.
• MAJDAK M., 2008, Słownik warszawski: koncepcja – realizacja – recepcja, Warszawa.
• MATUSZCZYK B., 2006, Słownik języka polskiego S. B. Lindego. Warsztat leksykografa, Lublin.
• MENTEL M., 2005, Obraz życia wiejskiego w świetle słownictwa „Inwentarzy dóbr ziemskich województwa krakowskiego z lat 1576–1700”, praca magisterska, powstała pod kierunkiem prof. A. Zajdy na Wydziale Polonistyki UJ, Kraków.
• MIŁOBĘDZKI A., 1957, Krótka nauka budownicza dworów, pałaców, zamków podług nieba i zwyczaju polskiego, Wrocław.
• MŁYNARCZYK E., 1999, Gdzie targowano dawniej w Polsce, czyli o staropolskich wyrazach nazywających place, stoiska i pomieszczenia handlowe, „Język Polski” LXXIX, s. 54–67.
• MŁYNARCZYK E., 2002, Frymark, targ czy kupia, czyli o staropolskich nazwach umów handlowych, „Annales Academiae Pedagogicae Cracoviensis”, „Studia Linguistica” I, pod red. L. Bednarczuka, M. Mączyńskiego, T. Szymańskiego, s. 247–259.
• MŁYNARCZYK E., 2004, Nazwy osób handlujących w tekstach XVII-wiecznych statutów cechowych, „Annales Academiae Pedagogicae Cracoviensis”, „Studia Linguistica” II, pod red. L. Bednarczuka, E. Stachurskiego, T. Szymańskiego, s. 307–321.
• MŁYNARCZYK E., 2006, Nazwy spotkań handlowych w XVI i XVII wieku, [w:] E. Koniusz, S. Cygan (red.), Staropolszczyzna piękna i interesująca. Zbiór studiów, t. I, Kielce, s. 247–255.
• MŁYNARCZYK E., 2010, Polskie słownictwo handlowe XVI i XVII wieku, Kraków (w druku).
• NITSCH K., 1913, O wzajemnym stosunku gwar ludowych i języka literackiego, „Język Polski” I, s. 33–38, 79–83, 172–179, 281–287.
• NITSCH K., 1915, Dialekty języka polskiego, [w:] Encyklopedia polska Akademii Umiejętności, t. III, Kraków, s. 238–343.
• OŻDŻYŃSKI J., 1998, Konteksty kulturowe słownictwa fl isackiego, Kraków.
• PAUL H., 1896, Deutsches Wörterbuch, Halle (Saale).
• PUZYNINA J., 1987, O pracach nad językiem Norwida w Zespole Uniwersytetu Warszawskiego, „Poradnik Językowy” z. 9–10, s. 649–654.
• RUSINEK A., 2003, Realia życia wiejskiego w świetle słownictwa „Lustracji województwa rawskiego z 1564 i 1570 r.”, praca magisterska, powstała pod kierunkiem prof. A. Zajdy na Wydziale Polonistyki UJ, Kraków.
• SEREMET M., 2007, Słownictwo dotyczące oświaty, edukacji i wychowania w wybranych źródłach XVIII w., praca magisterska, powstała pod kierunkiem prof. A. Zajdy na Wydziale Polonistyki UJ, Kraków.
• SĘKOWSKA E., 1996, Słownictwo związane z dworem i budynkami gospodarczymi na podstawie inwentarzy dóbr ziemskich (XVII w.), „Poradnik Językowy” z. 3, s. 13–19.
• SĘKOWSKA E., 1997, Domy sarmatów – słownictwo związane z urządzeniem wnętrz, „Poradnik Językowy” z. 3, s. 44–53.
• SMOLEŃSKI W., 1949, Przewrót umysłowy w Polsce, Poznań.
• STIEBER Z., 1974, Uwagi o języku Wacława Potockiego [w:] Z. Stieber, Świat językowy Słowian, Warszawa, s. 327–345.
• STRUTYŃSKI J., 1972, Polskie nazwy ptaków krajowych, Kraków.
• TASZYCKI W., 1924, Polskie nazwy osobowe, Kraków.
• TASZYCKI W., 1925, Najdawniejsze polskie imiona osobowe, Kraków.
• TWARDZIK W., KELLER F. (wyd.), 1998–2005, Rozmyślanie przemyskie, t. 1–3, Weiher–Freiburg u. Br.
• TWARDZIK W. (red.), 2005, Opis źródeł Słownika staropolskiego oprac. E. Belcarzowa, E. Deptuchowa, M. Frodyma, K. Kalicka, M. Leńczuk, L. Szelachowska-Winiarzowa, Z. Wójcikowa, Kraków.
• WALCZAK B., 1991, Słownik wileński na tle dziejów polskiej leksykografi i, Poznań.
• WEYSENHOFF K., 1960, O wpływie substratu języka polskiego na łacinę, używaną w Polsce średniowiecznej. Na podstawie tomu I Słownika łaciny średniowiecznej w Polsce, „Pamiętnik Literacki” LI, z. 3, s. 91–107.
• WEYSENHOFF K., 1991, Wpływ polszczyzny na łacinę średniowieczną w Polsce, Kraków.
• WINOGRADOW, 1994: В. В. Виноградов, История слов, Москва.
• WYSOCKA F., 1980–1994, Polska terminologia lekarska do roku 1838, t. I. Wrocław, t. II, Kraków.
• ZAJDA A., 1970, Nazwy urzędników staropolskich (do roku 1600), Kraków.
• ZAJDA A., 1979, Nazwy staropolskich powinności feudalnych, danin i opłat (do 1600 roku), Kraków.
• ZAJDA A., 1990, Staropolska terminologia prawnicza, Kraków.
• ZAJDA A., 1994, Główne problemy badawcze w zakresie staropolskiej terminologii administracyjnej, społeczno-gospodarczej i prawniczej, „Język Polski” LXXIV, s. 246–253.
• ZAJDA A., 1995, Historia pola wyrazowego ACCUSATOR, to jest ‘skarżący przed sądem, oskarżyciel’ w języku polskim od czasów staropolskich do współczesnych, „Zeszyty Naukowe UJ” MCLXIV, „Prace Językoznawcze” z. 117, s. 139–150, Kraków.
• ZAJDA A., 1997, Über die altpolnische juristische terminologie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” MCCX, „Prace Językoznawcze” z. 118, s. 137–152.
• ZAJDA A., 1999a, Staropolska terminologia prawnicza odznacza się wybitną rodzimością, „Język Polski” LXXIX, s. 47–53, Kraków.
• ZAJDA A., 1999b, Z historii polskiego słownictwa rzemieślniczego. Nazwy narzędzi stolarskich w kilku tekstach z okresu od początku XVII do początku XX wieku, „Zeszyty Naukowe UJ” MCCXXVI, „Prace Językoznawcze” z. 119, s. 153–171.
• ZAJDA A., 2001a, Dwadzieścia dwa rzadkie wyrazy prawnicze z ksiąg sądowych wiejskich, [w:] Z. Cygal-Krupa (red.), Studia językoznawcze. Dar przyjaciół i uczniów dla Zofi i Kurzowej, Kraków s. 422–430.
• ZAJDA A., 2001b, Studia z historii polskiego słownictwa prawniczego i frazeologii, Kraków.
• ZAJDA A., 2002a, Pańszczyzna, [w:] M. Skarżyński, M. Szpiczakowska (red.), Rozmaitości językowe. Ofi arowane Prof. dr. hab. Januszowi Strutyńskiemu z okazji jego jubileuszu, Kraków, s. 333–341.
• ZAJDA A., 2002b, Historia pola wyrazowego INSTRUMENTUM w języku polskim, [w:] J. Rusek, W. Boryś, L. Bednarczuk (red.), Dzieje Słowian w świetle leksyki. Pamięci Profesora Franciszka Sławskiego, s. 362–373.
• ZAJDA A., 2004a, Garść rzadkich wyrazów z protokołów sądów ziemskich i grodzkich, woj. krakowskiego z 1543 r., [w:] H. Kurek, J. Labocha (red.), Studia linguistica Danutae Wesołowska oblata, Kraków, s. 333–340.
• ZAJDA A., 2004b, O słownictwie prawniczym (i innym) protokołów polskojęzycznych w księgach sądów szlacheckich woj. krakowskiego z 1543 r., „Zeszyty Naukowe UJ” MCCLXXIII, „Prace Językoznawcze” z. 122, Kraków, s. 243–252.
• ZAJDA A., 2006a, Staropolskie nazwy sporów sądowych i procesów, oparte na prasł. *per-ti i ich historia w języku polskim, „LingVaria” nr 1, s. 117–124.
• ZAJDA A., 2006b, Staropolskie nazwy osób, występujących przed sądem, oparte na prasł. *per-ti i ich historia w języku polskim, „LingVaria” nr 2, s. 37–46.
• ZAJDA A., 2007, O geografi i staropolskich powinności feudalnych, danin i opłat i jej uwarunkowaniach, „LingVaria” nr 1 (3), s. 51–63.
• ZAJDA A., 2008a, Deutsche Einfl üsse in der altpolnischen juristischen Terminologie als Wiederspiegelung der Rezeption des Magdeburger Rechts, [w:] Rechts- und Sprachtransfer in Mittel- und Osteuropa. Sachsenspiegel und Magdeburger Recht. Internationale und interdisziplinäre Konferenz in Leipzig vom 31. Oktober bis 2. November 2003, von E. Eichler und Heiner Lück (red.), Berlin, s. 289–304.
• ZAJDA A., 2008b, Historia pola wyrazowego ‘accusare’ ‘oskarżać’ w języku polskim, [w:] L. Bednarczuk, W. Smoczyński, M. Wojtyła-Swierzowska (red.), Językoznawstwo historyczne i typologiczne. W 100-lecie urodzin Profesora Tadeusza Milewskiego, Kraków, s. 675–696.
• ZAJDA A., 2008c, Historia pola wyrazowego accusatio ‘skarga’, ‘oskarżenie’ w jezyku polskim, „LingVaria” nr 1 (5), Kraków , s. 109–130.
• ZAJDA A., 2009, Gotowe pieniądze, gotowe, gotowizna, gotówka i ich historia w języku polskim, [w:] A. Janus-Sitarz (red.), W trosce o dobrą edukację. Prace dedykowane Profesor Jadwidze Kowalikowej z okazji 40-lecia pracy naukowej, Kraków , s. 222−232.
• ZAJDA A., 2010a, Nieco staropolskich terminów prawniczych i ich historia w języku polskim, [w:] B. Czopek-Kopciuch, P. Żmigrodzki (red.), Język polski − wczoraj, dziś, jutro. Księga pamiątkowa ku czci Prof. Stanisława Urbańczyka, Kraków 2010, s. 256–269.
• ZAJDA A., 2010b, Historia pola wyrazowego MILES, BELLATOR tzn. ‘woj, wojownik, rycerz, żołnierz’ w języku polskim, [w:] J. S. Gruchała, H. Kurek, Silva rerum philologicarum. Studia ofi arowane Profesor Marii Strycharskiej-Brzezinie z okazji Jej jubileuszu, Kraków, s. 487−505.
• ZAJDA A., 2010c, O kilku staropolskich nazwach rzemieślników i ich historii w języku polskim, [w:] R. Przybylska, J. Kąś, K. Sikora (red), Symbolae grammaticae in honorem Boguslai Dunai, Kraków, s. 169–182.
• ŻUROWSKI A., 1977, Nazwy terenów uprawnych w gospodarstwie wiejskim do końca XVI w., „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, „Filologia Polska” XII, „Nauki Humanistyczno- Społeczne” z. 80, s. 139–159.
• B. Ulanowski, Statuta Casimiri Magni, Kraków 1921
• F. Piekosiński, 1–492: Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kraków 1895
• B. Ulanowski, Statuta Casimiri Magni, Kraków 1921
• Nowy wielki dykcyjonarz JMci X. Daneta opata francuski, łaciński i polski, t. I–II, Warszawa 1743–1745.
• Kodeks Działyńskich, wyd. F. Piekosiński, „Archiwum Komisji Prawniczej”, t. III, Kraków 1895, s. 173–220.
• S. Falimirz, O ziołach i o mocy ich, Kraków 1534.
• A. Gostomski, Gospodarstwo, Kraków 1588.
• Inwentarze dóbr ziemskich województwa krakowskiego 1576–1700, wyd. A. Kamiński, A. Kiełbicka, S. Pańków, Warszawa 1956.
• Inwentarze mieszczańskie z lat 1528–1635 z ksiąg miejskich Poznania, wyd. S. Nawrocki, J. Wisłocki, Poznań 1961.
• J. Kitowicz, Opis obyczajów za panowania Augusta III, Wrocław 1951, BN, seria I, nr 88.
• G. Knapski, Thesaurus Polono-latino-graecus, Kraków 1621.
• I. Krasicki, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, z autografu wyd. B. Gubrynowicz, uzup. J. Krzyżanowski, Wrocław 2005.
• M. Lexer, Mittelhochdeutsches Taschenwörterbuch, Stuttgart 1983.
• Listy polskie XVI wieku, red. K. Rymut, t. I–III, Kraków 1998–2004.
• Lustracje województwa krakowskiego 1564, cz. I–II, wyd. J. Małecki; tekst lustracji w kopii z ca 1593, Warszawa 1962.
• Lustracja województwa płockiego 1565–1789, wyd. A. Sucheni-Grabowska, S. M. Szacherska, Warszawa 1965.
• Lustracja województwa sandomierskiego 1564–1565; tekst lustracji z 1565–1566 r., wyd. W. Ochmański, Wrocław–Warszawa–Kraków 1963.
• Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1564–1565, cz. I, wyd. A. Tomczak, C. Ohryzko-Włodarska, J. Włodarczyk, Bydgoszcz 1961, cz. II, wyd. A. Tomczak, Bydgoszcz 1963, cz. III (indeksy), oprac. C.. Ohryzko-Włodarska, A. Tomczak, M. Woźniakowa Bydgoszcz 1964.
• J. Mączyński, Lexicon latino-polonicum, Królewiec 1564.
• W. Potocki, Dzieła, t. I–III, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1987.
• Psałterz floriański, Psałterz floriański łacińsko-polsko-niemiecki, wyd. R. Ganszyniec, W. Taszycki, S. Kubica, red. L. Bernacki, Lwów 1939.
• A. Mickiewicz, Pan Tadeusz, Wrocław 1967, BN, seria I, nr 83.
• Officina ferraria abo Huta i warstat z kuźniami szlachetnego dzieła żelaznego, oprac. R. Pollak, M. Radwan, S. Rospond, Wrocław 1962.
• Wielkopolskie roty sądowe XIV–XV wieku, t. I–V, zebrali i oprac. H. Kowalewicz, W. Kuraszkiewicz, Poznań–Wrocław 1959–1981
• A. Bańkowski A., 2000, Etymologiczny słownik języka polskiego, Warszawa
• A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1927.
• Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, red. A. Cieślikowa, M. Malec, K. Rymut, Kraków 1995–2000.
• Silva Rerum. Miesięcznik Towarzystwa Miłośników Książki w Krakowie, t. IV, 1928.
• Słownik języka Jana Chryzostoma Paska, red. H. Koneczna, W. Doroszewski, Wrocław 1965–1973.
• Słownik języka Adama Mickiewicza, red. K. Górski, S. Hrabec, Wrocław 1962– –1983.
• Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, Warszawa 1965–1969.
• Słownik języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku, t. I, red. M. Karpluk i in., Kraków 1999.
• S. B. Linde, Słownik języka polskiego, wyd. 2, Lwów 1854–1860.
• Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce, red. M. Plezia, Wrocław 1953–.
• J. Karłowicz, Słownik gwar polskich, Warszawa 1900–1911.
• Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego, red. M. Kucała, Kraków 1994–2008.
• Słownik polszczyzny XVI w. , t. I–IV, red. komitet redakcyjny, t. V–XXXIII, red. M. R. Maye nowa, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966–2009.
• S. Reczek, Podręczny słownik dawnej polszczyzny, Wrocław–Warszawa–Kraków 1968.
• Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki, Wrocław 1965–1987.
• Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, Kraków 1953–2002.
• Słownik języka polskiego, oprac. A. Zdanowicz i in., Wilno 1861.
• Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Warszawa 1900–1927.
• Mały słownik zaginionej polszczyzny, red. F. Wysocka, oprac. E. Deptuchowa, M. Frodyma, L. Szelachowska-Winiarzowa, F. Wysocka, Kraków 2003.
• Starodawne prawa polskiego pomniki, t. II, Kraków 1870, wyd. A. Z. Helcel, s. 37– –958: Prawo polskie w praktyce sądowej XIV i XV wieku. Wyciągi z najdawniejszych ksiąg sądowych ziemi krakowskiej.
• Kodeks Świętosławów (Suleda), wyd. F. Piekosiński, „Archiwum Komisji Prawniczej”, t. III, Kraków 1895, s. 221–334.
• Testamenty szlachty krakowskiej XVII–XVIII w., oprac. A. Falniowska-Gradowska, Kraków 1997.
• M. A. Troc, Nowy dykcyjonarz to jest mownik polsko-niemiecko-francuski, Lipsk 1779.
• Volumina Legum, Przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie od roku 1732 do roku 1782 wydanego, t. I–VIII, Petersburg 1860, t. IX, Kraków 1889.
• Zapiski i roty polskie XV–XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, wyd. W. Kuraszkiewicz, A. Wolff, Kraków 1950.
• Zapisy polskojęzyczne w księgach sądów szlacheckich województwa krakowskiego, wyd. W. Urban, A. Zajda, Kraków 2004.
• Acta malefi corum Wisniciae (1629–1665). Księga złoczyńców sądu kryminalnego w Wiśniczu (1629–1665), wyd. W. Uruszczak, Kraków 2003.