Koncepcje geopolityczne obozu narodowego w latach II wojny światowej

• Authors: Grott Bogumił

Title variants

EN

Geo-political concepts of the nationalist camp during the Second World War

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

The Second World War and the anticipated victory over the Third Reich, together with the significant weakening of the USSR, became in Poland the reason for developing various new geopolitical concepts and plans for reshaping Poland’s previous borders. The menace of a new aggression from both of Poland’s powerful neighbours in the process to rebuild their previous positions of power brought forward the idea of a federation of middle-Eastern Europe countries (the so-called „Intermarium”) and a future creation of a sufficient barrier against possible aggressors. In Poland these issues were broadly discussed by the nationalistic fractions such as the National Party, the Confederation of the Nation, the Szaniec Group and the „Fatherland” Organisation. The latter two were especially productive in this area. There was a general agreement in the nationalist movement regarding the necessity to move Poland’s borders to the lower Oder and the Lusatian Neisse. Some concepts reached even further, planning the creation of a Lusatian Coutry or indeed the reslavisation of Mecklenburg. Especially active in this regard was Professor Karol Stojanowski, the leader of the People’s National Military Organisation and the author of brochures propagating ideas such as „The West Slavic Country” and „The Reslavisation of Eastern Germany”. A very interesting concept of the „Great Nation” was presented by an endecian ideologist Adam Doboszyński in a brochure of the same title, in which Doboszyński propagated not only the federation of the „Intermarium” countries, but also predicted a gradual merging of these nations into a single „Great Nation” and even the eventual development of a common language.

Keywords

EN

geopolitics; nationalism; Second World War; Intermarium

• Publisher: Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Społecznych. Instytut Studiów Międzynarodowych
• Journal: Wschodnioznawstwo
• Year: 2017
• Issue: 11
• Pages: 173-191

Contributors

author

Grott Bogumił

• Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna

References

• Mącior-Majka B., Generalny Plan Wschodni. Aspekty ideologiczny, polityczny i ekonomiczny, Kraków 2007.
• Kowalski K., Polska wobec Niemiec, Warszawa 1939.
• Szwajgert B., Podziemne formacje zbrojne „obozu narodowego” w latach 1939-1945, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1961, nr 1.
• Modlitwa bojowca, „Warta”, 1 VI 1941.
• Silna polska będzie – bo musi być, „Walka”, 26 VII 1940.
• Niemcy, Rosja, Polska, „Walka”, 20 VI 1941.
• Nie niszczyć dzieła Jagiellonów, „Walka”, 1 VIII 1941.
• Sprawa najważniejsza, „Walka”, 4 VII 1941.
• O co walczymy?, „Walka”, 29 VIII 1941.
• Polska polityka bałtycka, „Walka”, 17 X 1941.
• Polska Trzech Mórz, „Walka”, 19 IX 1941.
• Wielka Polska, „Młoda Polska”, 20 III 1943.
• Ku Polsce Trzech Mórz. Walka o ziemię, „Polak”, 17 IX 1942.
• Korektura granicy wschodniej, „Walka”, 1 X 1941.
• Nie niszczyć dzieła Jagiellonów, „Walka”, 24 X 1941.
• Podolski L. (K. Stojanowski), Przyszła Polska państwem narodowym, (b.m.w.) 1940.
• Kaliski J. (K. Stojanowski), Państwo Zachodniosłowiańskie, (b.m.w.) 1942.
• Sokół J. J., O ratunek dla wymierającego narodu. Serbołużyckie Stronnictwo Narodowe – Łużycki Alians, [w:] Nacjonalizmy różnych narodów: perspektywa politologiczno-religioznawcza, Grott B., Grott O. (red.), Kraków 2012, s. 457-480.
• Gębarski B., Akcja bez nazwy, [w:] Wspomnienia dziennikarzy z okresu okupacji hitlerowskiej, Rudziński E. (oprac.), Warszawa 1970, s. 53-78.
• Stojanowski K., O reslawizację Niemiec wschodnich, Wrocław 1946.
• Brodacki J., „Prołuż” Akademicki Związek Przyjaciół Łużyc. Historia wewnętrzna organizacji (1945–1949), Warszawa 2006.
• Orzechowski M., Odra–Nysa Łużycka–Bałtyk w polskiej myśli politycznej okresu II wojny światowej, Wrocław 1969.
• Legenda Odry, „Walka”, 16 XII 1943.
• Wielka polityka czy pieniacka zaściankowość, „Walka”, 10 XII 1942.
• Umierać za Gdańsk, „Walka”, 8 IX 1943.
• My wybraliśmy pokój, „Walka”, 29 VI 1944.
• Wrogowie pokoju, „Młoda Polska”, 25 XI 1943.
• Testament Chrobrego, „Młoda Polska”, 24 IV 1943.
• Maszerujemy nad Odrę. Z niewoli w wielkość, „Młoda Polska”, 6 I 1944.
• Maszerujemy nad Odrę. Taniec śmierci, „Młoda Polska”, 20 I 1944.
• Granice państwa polskiego, „Wielka Polska”, 3 VI 1943.
• Nie chcemy granicy najkrótszej, „Młoda Polska”, 4 VIII 1943.
• Odra i Nysa, „Wielka Polska”, 6 X 1943.
• O nasze granice, „Myśl Polska”, 15 X 1941.
• Bielecki T., Zagadnienie główne, „Myśl Polska”, 15 XII 1942.
• Komitet Zagraniczny Obozu Narodowego w sprawie granic zachodnich Polski, „Myśl Polska”, 15 XII 1942.
• Seyda M., Idealizm a realizm, „Biuletyn Klubu Narodowego” 1943, nr 3.
• Seyda M., Cechy zasadnicze polskich celów wojny, „Biuletyn Klubu Narodowego” 1943, nr 4.
• Kraszewski P., Polska granica zachodnia w koncepcjach rządu RP na emigracji w latach 1939–1945, „Przegląd Zachodni” 1989, nr 5-6.
• Tezy ideologiczno-polityczne. Związek Środkowoeuropejski federacji Słowian Zachodnich, „Biuletyn Zachodniosłowiański” 1940, nr 2.
• Związek Środkowoeuropejski dla wygrania wojny – dla wygrania pokoju – dla wygrania przyszłości, „Biuletyn Zachodniosłowiański” 1942, nr 6.
• Nitschke B., Adam Doboszyński – publicysta i polityk, Kraków 1993, s. 129-130.
• Doboszyński A., Teoria narodu (Wielki naród), Warszawa 1993.
• Doboszyński A., Wielki naród, cz. 2, Kirkaldy 1943.
• Mazur Z., Pietrowicz A. (red.), "Ojczyzna” 1939–1945. Dokumenty, wspomnienia, publicystyka, Poznań 2004.
• Pietrowicz A., Organizacja „Ojczyzna” jako wyraz dążenia do realizacji idei powrotu ziem macierzystych do Polski, [w:] Nacjonalizmy różnych narodów: perspektywa politologiczno-religioznawcza, Grott B., Grott O. (red.), Kraków 2012.
• Mroczko M., Polska myśl zachodnia 1918–1939 (kształtowanie i upowszechnianie), Poznań 1986.
• Piotrowski B., O Polskę nad Odrą i Bałtykiem. Myśl zachodnia i badania niemcoznawcze Uniwersytetu Poznańskiego (1919–1939), Poznań 1987.
• Sosnowski K., Wojciechowski Z., Wrzosek A., Decyduj! Słucha cię milion poległych żołnierzy polskich, Warszawa 1942.
• Moszyński J., Wojciechowski Z., Stosunki polsko-niemieckie i problem Europy Środkowej, Warszawa 1941.
• Rogalski A., O dogmat życia polskiego, „Ziemie Zachodnie Rzeczypospolitej” 1942, nr 1.
• Torzecki R., Polska myśl polityczna wobec kwestii ukraińskiej w czasie II wojny światowej (kraj i emigracja), [w:] Polska – Polacy – mniejszości narodowe, Wrzesiński W. (red.), Wrocław 1992.
• Kulińska L., Dzieje Komitetu Ziem Wschodnich na tle losów ludności polskiej Kresów w latach 1943–1947, t. 1, Kraków 2001.
• Kulińska L., Dzieje Komitetu Ziem Wschodnich na tle losów ludności polskiej Kresów w latach 1943–1947, t. 2: Dokumenty i materiały zgromadzone przez działaczy i członków KZW, Kraków 2001.
• Stroński H., Represje stalinizmu wobec ludności polskiej na Ukrainie w latach 1929–1939, Warszawa 1999.
• Iwanow M., Pierwszy naród ukarany. Stalinizm wobec polskiej ludności kresowej 1921–1938, Warszawa 1991.
• Snyder T., Tajna wojna. Henryk Józewski i polsko-sowiecka rozgrywka o Ukrainę, Kraków 2008.
• Śląsk i Prusy Wschodnie powrócą do Polski, „Sztafeta” 1933, nr 6.
• Niemcy precz za Odrę!, „Sztafeta” 1934, nr 7.
• Zagrabione Polakom Prusy Wschodnie powrócą do Polski, „Sztafeta” 1934, nr 7.
• Oczy na Zachód, „Szaniec” 1940, nr 34.
• O co walczy Naród Polski?, [cyt. za:] Ciechanowski J. M., Powstanie Warszawskie, Warszawa 1984, s. 98-99.
• Neyman L., Szaniec Bolesławów, Warszawa 1941.
• Likwidacja niemczyzny na ziemiach zachodnich, b.m.w. 1943.
• Zasięg mowy polskiej na Śląsku około połowy XVII w., [w:] Historia Śląska, Maleczyński K., t. 1, cz. 3, Wrocław 1963.
• Stosunki etniczne na Śląsku na przełomie XVIII i XIX w., [w:] Historia Śląska, Maleczyński K., t. 2, cz. 1, Wrocław 1966.
• Bębenek S., Wizja przyszłej Polski w programie grupy „Szaniec”, „Przegląd Historyczny” 1973, nr 1.
• „Szaniec” 1943, nr 95 i 101.
• Górnicki W. (A. Goerne), Polska po wojnie, Warszawa 1941.
• Bez złudzeń i uprzedzeń, „Szaniec” 1941, nr 17 (66).
• Polska a Bałkany, „Szaniec” 1944, nr 30 (136).
• Wyprostujmy plecy, „Załoga” 1943, nr 13 (25).
• Polska a czynniki decydujące, „Szaniec” 1943, nr 14 (105).
• Rola Polski w basenie naddunajskim I, „Szaniec” 1943, nr 2 (93).
• Rola Polski w basenie naddunajskim II, „Szaniec” 1943, nr 3 (94).
• Na rozstajnych drogach, „Szaniec” 1943, nr 12.
• Piąty i ostatni, „Załoga” 1943, nr 14 (26).
• „Barykada. Pismo Młodych” 1942, nr 1.
• „Propaganda Centralna. Materiały” 1943, nr 25.
• „Biuletyn Słowiański” 1943, nr 1.
• „Nowa Polska” 1943, nr 54.
• Paszko A., O Katolickie Państwo Narodu Polskiego. Inspiracje katolickie w ideach politycznych grupy Szańca i Konfederacji Narodu, Kraków 2002.
• Jan ze Szczecina, Realizacja Imperium Słowiańskiego, „Nowa Polska” 1941, nr 14.
• Zbigniew z Białogardu, Program słowiański, „Nowa Polska” 1943, nr 48.
• Wojciech z Białogardu, Problem Europy środkowej, „Nowa Polska” 1943, nr 63, s. 2-3.
• Henryk z Kijowa, Założenia naczelne stosunków polsko–słowiańskich, „Nowa Polska” 1941, nr 6, s. 2-3.
• Jan z Kijowa, Ukraina częścią Imperium Słowiańskiego, „Nowa Polska” 1941, nr 8, s. 4-5.
• Jan ze Szczecina, Realizacja Imperium Słowiańskiego, „Nowa Polska” 1941, nr 14, s. 1-3.
• Mieczysław z Głogowa, Imperium jako całość gospodarcza, „Nowa Polska” 1941, nr 14, s. 3-5.
• Stanisław z Kijowa, Imperialna wspólnota słowiańska a możliwości naszej cywilizacji, „Nowa Polska” 1942, nr 9.
• Całka L. (B. Piasecki), Wielka ideologia narodu polskiego, Warszawa 1940.