„Ida” w Ameryce. Estetyka, tożsamość i artyzm w antyfilmie

• Authors: Sheila Skaff

Title variants

EN

“Ida” in America. Aesthetics, Identity and Artfulness in the Anti-Cinema Film

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W lutym 2015 r. polski reżyser Paweł Pawlikowski odebrał Oscara za swój refleksyjny film o ciszy i kontemplacji, a przyjmując statuetkę – przed rozemocjonowaną hollywoodzką 7 widownią i 36 milionami widzów przed telewizorami – błyskotliwie nazwał tę produkcję filmem „anty-kinowym”. „Ida”, z narracją utrzymaną w stylistyce dzieł Ozu i sfotografowana w uwodzicielskiej czerni i bieli, rozgrywa się w Polsce 1962 r. i opowiada o 18 letniej zakonnicy w nowicjacie oraz o jej ciotce, stalinowskiej prokurator, która wyjawia jej, że jest Żydówką. Razem wyruszają w podróż, by poznać losy swej rodziny. Oscarowy wieczór stał się dla Pawlikowskiego kulminacją blisko dwuletniego okresu prezentowania filmu na festiwalach i prywatnych pokazach, udzielania wywiadów, a także rozmaitych eksplikacji ze strony samych twórców. Był to również czas publicznego poruszenia, ponieważ „Ida”, film anty-kinowy, jest także filmem anty-modernistycznym posługującym się takim symbolizmem i estetyką, które są rzadko spotykane na Zachodzie, a które odsyłają do pewnych duchowych kwestii w obrębie kontekstów historycznych. W swym artykule Skaff porównuje recepcję „Idy” z odbiorem kilku współczesnych filmów pokazywanych ostatnio w Nowym Jorku, takich jak „Wałęsa. Człowiek z nadziei”, „Pokłosie”, „Miasto 44”, „Powstanie Warszawskie” czy nominowany do Oscara dokument „Joanna”. Autorka odsłania powody, dla których „Ida” spotkała się z tak dużym uznaniem na świecie, a zarazem tłumaczy, jak film, który spolaryzował polską widownię, mógł zyskać bezprecedensowe poparcie widzów i krytyków w Stanach Zjednoczonych.

EN

In February 2015, Polish filmmaker Paweł Pawlikowski brilliantly accepted an Oscar in front of a boisterous Hollywood crowd and 36 million television viewers for a ruminative film about silence and contemplation – in his words, an anti-cinema film. His film, “Ida”, is an Ozuesque narrative, set in Poland in 1962 and filmed in seductive black and white, about an 18-year-old novitiate and her hardened aunt who set out to find the graves of their murdered Jewish family members. The evening was the culmination of nearly two years of film festivals and private screenings, reviews and interviews, translations and explanations for each of the filmmakers. It was also a time of public outcry, as “Ida”, the anti-cinema film, is also an anti-modernity film, which uses symbolism and aesthetic properties rarely seen in Western cinema to denote spiritual identities within debated historical contexts. In her article, the author compares the reception of “Ida” to that of several of the contemporary films that have been shown recently in New York City including “Walesa. Man of Hope”, “Aftermath”, “Warsaw 44”, “Warsaw Uprising” and one of the nominated documentaries, “Joanna”. Skaff sheds light on the reasons that this film was chosen above the others to receive the film world’s highest accolades and how a film that polarized viewers in its native country could draw unprecedented support among film-goers and cultural critics in the United States.

Keywords

PL

Pawlikowski Paweł

EN

Pawlikowski Paweł

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2016
• Issue: 95 Transnarodowość kina polskiego
• Pages: 213-218

Contributors

author

Sheila Skaff

• Columbia University, New York City, USA

References

• Denby, D. “„Ida”: A Film Masterpiece”. The New Yorker Magazine 27.05.2014.
• Hoberman, J. “„ Ida” Wins: The Count is Now 20 out of 23”. Tablet Magazine 22.02.2015
• Janicka, E. Ogon, który macha psem. http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/film/20131125/janicka-ogon-ktory-macha-psem
• Lucca, V. “Interview: Pawel Pawlikowski”. Film Comment 29.04.2014.
• Pulver, A. “Polish nationalists launch petition against Oscar-nominated film „Ida””. The Guardian 22.01.2015.