Współczesne koncepcje uzasadnienia karania (zarys typologii)

• Authors: Michał Peno

Title variants

EN

The types of the contemporary justifications of punishment

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest próba opracowania wzbogaconej typologii współczesnych koncepcji uzasadnienia karania. W artykule omówiono również współczesne koncepcje uzasadniania karania oraz prądy w nauce o prawie karnym, w stopniu koniecznym dla przeprowadzania i uzasadnienia sposobu wyróżnienia typów koncepcji. Wymaga to odwołania się zwłaszcza do problemów moralności odpowiedzialności karnej. Przedmiotem artykułu są także kwestie nieklasycznych reakcji na przestępstwo, w tym tzw. kary naprawczej.

EN

It may be safety assumed that punishment is a problem. In this paper I try to examine the competing conceptions of punishment in contemporary legal philosophy. I consider some aspects of the controversy between the utilitarian justification of punishment and the doctrine of retributive punishment. I also try to elucidate the so called “mixed theory” of punishment. I assume that the problem of justification of punishment may be properly analyzed only if we distinguish two basic types of justifications: “positive” (i.e. legal scholars whose energies are devoted to justifying the practice of punishment) and “negative” (i.e. the radical critics of the whole practices of punishment). In this context I refer to an alternative concept of criminal law (for instance: “penal minimalism”, “abolitionism”, “restorative justice”, and so on). Last but not least, I try to explore the alternative concept of criminal law and its impact on the reality of law and society.

Keywords

PL

uzasadnienie karania; odpowiedzialność karna; kara; typologizacja; uzasadnienie odpowiedzialności karnej; filozofia prawa karnego i kary; kara naprawcza

EN

punishment; criminal responsibility; justifications of punishment; justifications of criminal liability; types; philosophy of criminal law

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Acta Iuris Stetinensis
• Year: 2014
• Issue: 5

Contributors

author

Michał Peno

• Uniwersytet Szczeciński

References

• W. Wróbel, A. Zoll, Polskie prawo karne. Cześć ogólna, Kraków 2012,
• L .Gardocki, Prawo karne, Warszawa 2005,
• J. Śliwowski, Prawo karne, Warszawa 1975,
• W. Świda, Prawo karne, Warszawa 1982,
• J. R. Lucas, Responsibility, Oxford 2004,
• D. Boonin, The Problem of Punishment, Cambridge 2008.
• M. Królikowski, Komunikacyjne teorie kary jako współczesne. Retrybutywne uzasadnienia kary kryminalnej”Studia Iuridica” 2004, XLIII,
• M. Wenzel, T. G. Okimoto, N. T. Feather, M. J. Platov, Retributive and Restorative Justice, Law and Human Behavior” 2008, Vol. 32,
• T. Honore, The Morality of Tort Law: Questions and Answers, [w:] T. Honore, Responsibility and Fault, Oxford – Portland 1999, s.
• H. L. A. Hart, Pojęcie prawa, Warszawa 1998,
• J. Utrat-Milecki, Kara. Teoria i kultura penalna: perspektywa integralnokulturowa, Warszawa 2010, s. 89 i n.
• M. Tunick, Punishment. Theory and Practice, Berkeley -Los Angeles -Oxford 1992,
• R. F. Stalley, Punishment in Plato's "Protagoras", ”Phronesis” 1995 nr 1,
• J. Q. Wilson, Teoria i praktyka stosowania sankcji karnych, Warszawa 2006,
• D. Lyons, Etyka i rządy prawa, Warszawa 2000,
• R. Pethers, Crime and Punishment in Islamic Law, Cambridge 2005, zwłaszcza s. 30.
• J. Kochanowski, Powrót kary sprawiedliwej,”Ius et Lex” 2006, nr 1,
• B. Wojciechowski, Interkulturowe prawo karne. Filozoficzne podstawy karania w wielokulturowych społeczeństwach demokratycznych, Toruń 2009,
• M. Peno, Postmodernizacja nauki prawa karnego – geneza i efekty, [w:] Teoria prawa. Między nowoczesnością a ponowoczesnością, red. A. Samonek, Kraków 2012,
• M. Szerer, Karanie a humanizm, Warszawa 1964,
• N. Christie, Dogodna ilość przestępstw, Warszawa 2004,
• J. Utrat-Milecki, Podstawy penologii. Teoria kary, Warszawa 2006,
• O. Górniok, Pytania o prawo karne w tzw. erze globalizacji, [w:] Prawo w XXI wieku. Księga pamiątkowa 50 lecia Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, red. W. Czapliński, Warszawa 2006,
• J. Śliwowski, Tendencje abolicjonistyczne i skrajnie krytyczne w penitencjarystyce, [w:] B. Hołyst (red.), Problemy współczesnej penitencjarystyki w Polsce, Warszawa 1984,
• W. Lang [w:] W. Lang, J. Wróblewski, Współczesna filozofia i teoria prawa w USA, Warszawa 1986,
• R. Dworkin, Biorąc prawa poważnie, Warszawa 1998,
• E. Ferri, Reform of Penal Law in Italy,” Journal of Criminal Law and Criminology” 1921, Vol. 12,
• J. Sawicki: O „nowej obronie społecznej”,”Państwo i Prawo” 1955, nr 1,
• L. Tyszkiewicz, Doktryny i ruch „Obrony społecznej" we współczesnym prawie karnym, Poznań 1968.
• R. Posner, Ekonomiczna teoria prawa karnego,” Ius et Lex” 2007, nr 1,
• J. Stelmach, B. Brożek, W. Załuski, Dziesięć wykładów o ekonomii prawa, Warszawa 2007,
• A. S. Kaufman, Wychowawcza teorii kary, [w:] Filozofia moralności. Wina, kara, wybaczenie, red. J. Hołówka, Warszawa 2000,
• A. Marek, Prawo karne, Warszawa 2000,
• H. L. A. Hart, Prolegomenon to the Principles of Punishment, [w:] H. L. A. Hart, Punishment and Responsibility. Essays in the Philosophy of Law, Oxford 2008,
• M. Soniewiecka, Granice sprawiedliwości, sprawiedliwość ponad podziałami, Warszawa 2010,
• R. A. Duff, Answering for Crime. Responsibility and Liability in the Criminal Law, Oxford – Portland 2007,
• J. Andenaes, Przyszłość prawa karnego (Skandynawskie perspektywy),”Państwo i Prawo” 1974, nr 1,
• A. von Hirsch, Uzasadnienie istnienia i wymiaru kary we współczesnym retrybutywizmie ,”Ius et Lex” 2006, nr 1,
• H. Morris, Osoba a kara, ,”Ius et Lex”2006, nr 1,
• Joel Feinberg, Funkcja ekspresyjna kary kryminalnej ,”Ius et Lex”2006, nr 1,
• R. A. Duff, Karanie obywateli,”Ius et Lex”2006, nr 1,
• H. L. A. Hart, Problemy filozofii prawa, [w:] H. L. A. Hart, Eseje z filozofii prawa, Warszawa 2001,