Dziedzictwo religijno‑sakralne jako czynnik konstytuujący tożsamość regionalną mieszkańców Krajny

• Authors: Kołatka Krzysztof

Title variants

EN

Religious‑sacral heritage as the factor constituting the regional identity of the people of Krajna

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tożsamość regionalna (obok lokalnej) jawi się jako jeden z najważniejszych i najczęściej spotykanych wariantów identyfikacji społeczno‑kulturowej, gwarantujący jednostce poczucie bliskości, wspólnotowości, powinowactwa oraz przynależności. Do licznej i niebywale różnorodnej grupy czynników budujących ten rodzaj tożsamości zaliczyć należy bezsprzecznie – rozlegle interpretowane – dziedzictwo religijno‑sakralne. Prymarnym celem artykułu, będącego pokłosiem dociekań wpisujących się w szeroko zakrojone badania nad tożsamością współczesnych mieszkańców Krajny, regionu położonego w północno‑zachodniej Polsce, na pograniczu dwóch makroregionów: Wielkopolski i Pomorza, jest określenie, jaką rolę odgrywa owa kategoria w procesie konstruowania regionalnej identyfikacji Krajniaków, a także wskazanie elementów, które składają się na tę spuściznę i posiadają zarazem tożsamościotwórczy potencjał.

Regional identity (along with the local one) undoubtedly seems to be one of the most important and the most common variants of social‑cultural identification that guarantees one the feelings of closeness, being in a community, kinship and affinity. Religious‑sacral heritage – broadly interpreted – should unquestionably be included in the group of the factors that build this kind of identity, the group that is countless and exceptionally diverse. The primary aim of the article, which is the result of the inquiry undertaken as part of the extensive, in‑depth research on the identity of the contemporary citizens of Krajna, the region in North‑West Poland, at the borderland of two macroregions: Wielkopolska [Greater Poland] and Pomorze [Pomerania], is to define what role this category plays in the process of building the regional identification of the people of Krajna, as well as to point out the elements that contribute to this inheritance and together show some identity‑building potential.

Keywords

PL

dziedzictwo religijno‑sakralne; tożsamość regionalna; Krajna; krajeńska tożsamość

EN

religious‑sacral heritage; regional identity; Krajna; Krajna identity

• Publisher: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
• Journal: Język. Religia. Tożsamość
• Year: 2018
• Issue: 2(18)2018
• Pages: 231-251

Contributors

author

Kołatka Krzysztof

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

• 1. Bartmiński J., Jak zmienia się stereotyp Niemca w Polsce? Profile i ich historyczno‑kulturowe uwarunkowania, [w:] J. Bartmiński, Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne, Lublin 2009, s. 242‑261.
• 2. Bartmiński J., Lappo I., Majer‑Baranowska U., Stereotyp Rosjanina i jego profilowanie we współczesnej polszczyźnie, [w:] J. Bartmiński, Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne, Lublin 2009, s. 262‑298.
• 3. Bokszański Z., Tożsamości zbiorowe, Warszawa 2008.
• 4. Borzyszkowski J., „Lud Polski się nie da…” Ks. Bolesław Domański – patron Polaków w Niemczech (1872‑1939), [w:] Ksiądz patron Bolesław Domański (1872‑1939) a tradycje Związku Polaków w Niemczech na Krajnie, red. J. Kęcińska, Gdańsk– Wielki Buczek 2004, s. 23‑72.
• 5. Callier E., Powiat nakielski w XVI stuleciu. Szkic geograficzno‑historyczny, Poznań 1886.
• 6. Castells M., Siła tożsamości, Warszawa 2008.
• 7. Filip M., Od Kaszubów do Niemców. Tożsamość Słowińców z perspektywy antropologii historii, Poznań 2013.
• 8. Gerlich M.G., „My prawdziwi Górnoślązacy…” Studium etnologiczne, Warszawa 2010.
• 9. Kęcińska J., Wstęp, [w:] Ksiądz patron Bolesław Domański (1872‑1939) a tradycje Związku Polaków w Niemczech na Krajnie, red. J. Kęcińska, Gdańsk‑Wielki Buczek 2004, s. 5‑16.
• 10. Kęcińska‑Kaczmarek J., Badacze kultury i języka Krajny, [w:] J. Kęcińska‑Kaczmarek, Krajeńskie ścieżki, Złotów 2011, s. 12‑20.
• 11. Kęcińska‑Kaczmarek J., Krajna – terra incognita, [w:] J. Kęcińska‑Kaczmarek, Krajeńskie ścieżki, Złotów 2011, s. 8‑11.
• 12. Kęcińska‑Kaczmarek J., Krajna – terra incognita w dziejach życia społeczno‑kulturalnego przed I wojną światową, [w:] J. Kęcińska‑Kaczmarek, Krajeńskie ścieżki, Złotów 2011, s. 94‑105.
• 13. Kęcińska‑Kaczmarek J., Krajna – ziemia wielkich zasiedleń i spotkań. Na podstawie tekstów literackich, [w:] J. Kęcińska‑Kaczmarek, Krajeńskie ścieżki, Złotów 2011, s. 125‑136.
• 14. Kęcińska‑Kaczmarek J., KRAJNA w Słowniku biograficznym kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821‑1920 ks. Henryka Mrossa, [w:] J. Kęcińska‑Kaczmarek, Krajeńskie ścieżki, Złotów 2011, s. 163‑209.
• 15. Kęcińska‑Kaczmarek J., Narodziny Rodła i Prawd Polaków, [w:] J. Kęcińska‑Kaczmarek, Krajeńskie ścieżki, Złotów 2011, s. 220‑229.
• 16. Kęcińska‑Kaczmarek J., „Niezłomny proboszcz z Zakrzewa”, [w:] J. Kęcińska‑Kaczmarek, Krajeńskie ścieżki, Złotów 2011, s. 137‑145.
• 17. Kołatka K., „Krajna? A gdzie to jest?” Nazwa i granice Krajny jako przedmiot badań różnych dyscyplin naukowych, „Promotio Geographica Bydgostiensia”, t. VII: Turystyka w rozwoju regionalnym i lokalnym Krajny i Pałuk 2011, s. 55‑70.
• 18. Kołatka K., Tożsamość regionalna mieszkańców Krajny. Studium językowo‑kulturowe, praca doktorska, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Wydział Humanistyczny, Bydgoszcz 2015 [komputeropis].
• 19. Kołatka K., U̯ oe̯ krai̯ńacćei̯ mu̯ov’i̯e, czyli kilka uwag o gwarach Krajny, [w:] Polszczyzna bydgoszczan. Historia i współczesność, t. 5, red. M. Święcicka, Bydgoszcz 2011, s. 79‑98.
• 20. Kołatka K., Wartościowanie postaw kapłanów w wybranych tekstach historyczno‑literackich z Krajny, [w:] Język – szkoła – religia, VI, red. A. Lewińska i M. Chmiel, Pelplin 2011, s. 194‑209.
• 21. Krajna‑Wielatowski A., Ziemia Złotowska, Poznań 1928.
• 22. Krajna‑Wielatowski A., Złotów, Poznań 1931.
• 23. Kruża Z., Legendy góreckie, Górka Klasztorna 1983.
• 24. Kruża Z., Swastyka nad Górką Klasztorną, Górka Klasztorna 1981.
• 25. Łukowski W., Społeczne tworzenie ojczyzn. Studium tożsamości mieszkańców Mazur, Warszawa 2002.
• 26. Machaj I., Społeczno‑kulturowe konteksty tożsamości mieszkańców wschodniego i zachodniego pogranicza Polski, Warszawa 2005.
• 27. Mamzer H., Tożsamość w podróży. Wielokulturowość a kształtowanie tożsamości jednostki, Poznań 2003.
• 28. Matczak A., Wprowadzenie, [w:] Badania nad tożsamością regionalną. Stan i potrzeby, red. A. Matczak, Łódź‑Ciechanów 1999, s. 5‑6.
• 29. Mazurek M., Język – przestrzeń – pochodzenie. Analiza tożsamości kaszubskiej, Gdańsk 2010.
• 30. Mazurek M., W poszukiwaniu tożsamości. Zrzeszenie Kaszubsko‑Pomorskie w oczach socjologa, Gdańsk 2009.
• 31. Nijakowski L., Dyskursy o Śląsku. Kształtowanie śląskiej tożsamości regionalnej i narodowej w dyskursie publicznym, Warszawa 2002.
• 32. Obracht‑Prondzyński C., Kaszubi dzisiaj. Kultura – język – tożsamość, Gdańsk 2007.
• 33. Odoj G., Tożsamość kulturowa społeczności małomiasteczkowej, Katowice 2007.
• 34. Osmańczyk E., Niezłomny proboszcz z Zakrzewa. Rzecz o księdzu patronie Bolesławie Domańskim, Warszawa 1989.
• 35. Polak G., Święte, świętsze, najświętsze. Przewodnik po sanktuariach w Polsce, Warszawa 2013.
• 36. Skudrzyk A., Urban K., Małe ojczyzny. Świadomość językowo‑kulturowa społeczności lokalnych, Katowice 2010.
• 37. Starosta P., Tożsamość regionalna w perspektywie socjologicznej, [w:] Badania nad tożsamością regionalną. Stan i potrzeby, red. A. Matczak, Łódź‑Ciechanów 1999, s. 40‑53.
• 38. Synak B., Kaszubska tożsamość – ciągłość i zmiana. Studium socjologiczne, Gdańsk 1998.
• 39. Szafran P., Osadnictwo historycznej Krajny w XVI‑XVIII w. (1511‑1772), Gdańsk 1961.
• 40. Szczepański M.S., Tożsamość regionalna – w kręgu pojęć podstawowych, [w:] Badania nad tożsamością regionalną. Stan i potrzeby, red. A. Matczak, Łódź‑Ciechanów 1999, s. 7‑17.
• 41. Szyfer A., Ludzie pogranicza. Kulturowe uwarunkowania osobowości, Poznań 2005.
• 42. Szyfer A., Warmiacy. Studium tożsamości, Poznań 1996.
• 43. Tambor J., Mowa Górnoślązaków oraz ich świadomość językowa i etniczna, Katowice 2008.
• 44. Wódz J., Zagadnienie tożsamości w perspektywie socjologicznych badań nad regionami, [w:] Tożsamość kulturowa mieszkańców starych dzielnic miast Górnego Śląska, red. W. Świątkiewicz i K. Wódz, Wrocław‑Warszawa‑Kraków 1991, s. 33‑46.
• 45. Zielińska A., Mowa Pogranicza. Studium o językach i tożsamościach w regionie lubuskim, Warszawa 2013.