Przechadzka w ogrodach pamięci i zaroślach niepamięci, czyli o motywach spisywania relacji z życia i biograficznych wspomnień

• Authors: Monika Sulik

Title variants

EN

A stroll through gardens of remembrance and the shrubs of nonexistence, that is one the motives for writing down a life journal and biographical memoirs

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest związany z nurtem badań biograficznych, które przeżywają w ostatnim czasie swoisty renesans. Refleksje podjęte w tekście związane są z fenomenem ludzkiej pamięci, gdzie autorka tekstu wyznaczyła dwa znaczące obszary – przestrzenie, które metaforycznie określiła jako ogrody pamięci i zarośla niepamięci. Autorka podjęła próbę ukazania motywów, pobudek mobilizujących człowieka, do tego by prowadzić autobiograficzne zapiski, relacje ze swojego życia, czy też spisywać zachowane w swej pamięci wspomnienia. Swoje rozważania autorka przedstawiła w oparciu o fragmenty narracji autorów opublikowanych materiałów o charakterze autobiograficznym, czyli dzienników, pamiętników bądź wspomnień czy listów. Fragmenty te w sugestywny sposób ukazują, iż motywacja związana z podjęciem wysiłku spisywania swoich refleksji lub wspomnień bardzo często związana jest z chęcią i potrzebą, by ocalić od zapomnienia przeżycia i zdarzenia, których doświadczamy. Niejednokrotnie ze swoistego rodzaju poczuciem obowiązku, wręcz nakazem wewnętrznym, który nie sposób zlekceważyć. Kolejne wymienione przez autorkę motywy to m.in.: przełomowe wydarzenie w naszym życiu (które być może ukazują wagę i znaczenie wspomnień); potrzeba zaznania ukojenia i oczyszczenia (tzw. katharsis); potrzeba zrozumienia i oswojenia otaczającej rzeczywistości; potrzeba podzielenia się swoim cierpieniem i bólem z innymi; chęć wskrzeszenia motywacji do życia lub odbycia podróży ku samopoznaniu bądź też potrzeba ucieczki od tego, co nas otacza, czego nie rozumiemy.

EN

The article relates to biographical studies, which have recently seen a veritable revival. The reflections in this are related to the phenomenon of human memory, within which the author has described two areas – spaces, which she metaphorically describes as the garden of remembrance and the shrubs of nonexistence. The author makes an attempt at showing the motives, the reason mobilising a person to write autobiographical texts, relations of their life or writing down their memories. The author bases her reflections on pieces of narration from authors of published materials of an autobiographical nature, such as journals, diaries, memoirs or letters. The fragments in question demonstrate that the motivation for making the effort of writing down one's reflections and memories is very often the will and need to preserve experiences. Quite often there is a sort of obligation, an internal imperative, which is difficult to ignore. Further motives enumerated by the author are, among others: a groundbreaking occurence in our lives (which shows us the importance of memories); a need for cleansing and consolation (the so-called katharsis); a need to understand and tame reality; a willingness to share suffering and pain with others; a will to revive a motivation to live and to make a trip towards knowledge of the self, or a need to escape what surrounds us and we do not understand.

Keywords

PL

biografia; wspomnienia; pamięć; dziennik; przeszłość

EN

Biography; memoirs; memories; diaries; history

• Publisher: Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
• Journal: Edukacja Dorosłych
• Year: 2011
• Issue: 1(64)
• Pages: 29-42

Contributors

author

Monika Sulik

• Uniwersytet Śląski, Wydział Pedagogiki i Psychologii ul. Grażyńskiego 53, 40-126 Katowice

References

• 1. Bauman J. (2009), Zima o poranku. Opowieść dziewczynki z warszawskiego getta, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• 2. Bergman I., Rosen M. (2007), Trzy dzienniki zestawione przez Marię von Rosen i Ingmara Bergmana, tłum. T. Szczepański, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk.
• 3. Brodski J. (2006), W półtora pokoju, tłum. A. Husarska, [w]: Brodski J.: Mniej niż ktoś. Eseje, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• 4. Christie A. (2010), Autobiografia, tłum. M. Konikowska, T. Lechowska, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
• 5. Demetrio D. (1999), Zabawa na tle życia. Gra autobiograficzna w edukacji dorosłych, Wydawnictwo Impuls, Kraków.
• 6. Demetrio D. (2000), Autobiografia. Terapeutyczny wymiar pisania o sobie, tłum A. Skolimowska, Wydawnictwo Impuls, Kraków.
• 7. Demetrio D. (2009), Pedagogika pamięci. W trosce o nas samych, z myślą o innych, Wydawnictwo WSHS, Łódź.
• 8. Frank A. (2007), Dziennik. 12 czerwca 1942–1 sierpnia 1944, tłum. A. Dehue-Oczko, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• 9. Holoubek G. (2009), Wspomnienia z niepamięci, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa.
• 10. Kirschner A. (2008), Listy z pudełka. Sekret mojej mamy, tłum. B. Gadomska, Wydawnictwo AMF, Warszawa.
• 11. Kramer C.; Glantz S. (2009), Wojna Klary. Prawdziwa historia cudownego ocalenia z Holokaustu, tłum. Anna Sak, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• 12. Księga wakacyjnych wspomnień. Notatki z podróży dalekich i bliskich. Opracowała Marta Górska, Wydawnictwo Olimp Media, Poznań 2009.
• 13. Landy-Tołwińska J. (1968), Od samouctwa do samokształcenia. Na podstawie 300 pamiętników samouków, PWN, Warszawa.
• 14. Malmsten B. (2004), Moje pierwsze życie, tłum. B. Walczak-Larsson, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• 15. Maruszewski T. (2005), Pamięć autobiograficzna, GWP, Gdańsk.
• 16. Mrożek S. (2010), Dziennik, Tom 1, 1962–1969, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• 17. Nasza historia, nasze życie. Zapiski dziadków dla wnuków (2009), Wydawnictwo Bellona, Warszawa.
• 18. Nowak K.T. (2005), Moja mama czarownica. Opowieść o Dorocie Terakowskiej, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• 19. Otwinowska K., Mazur A. (2009), Dieta (nie)życia, Nasza Księgarnia, Warszawa.
• 20. Ratajczak Z. (2006), Zachwyt i logika czynu. Portret intelektualny Tadeusza Tomaszewskiego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• 21. Schacter D.L. (2003), Siedem grzechów głównych pamięci. Jak zapominamy i zapamiętujemy, PIW, Warszawa.
• 22. Szczygieł M. (2001), Reality. „Wysokie Obcasy”, s. 6–7.
• 23. Szymborska W. (2009), Tutaj, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• 24. Wobec przeszłości. Pamięć przeszłości jako element kultury współczesnej, (2005), red. A. Szpociński, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
• 25. Wu E., Engelmann L. (2008), Piórko na wietrze. Dzieciństwo odebrane przez brutalne rządy Mao, tłum. Dorota Kozińska, Świat Książki, Warszawa.
• 26. http://blog.onet.pl/39285,archiwum_goracy.html (pobrano 10.11.2009).
• 27. http://blog.onet.pl/39285,2,archiwum_goracy.html (pobrano 11.11.2009).