Gogacz – Judycki. Dwie koncepcje indywidualności osoby ludzkiej

• Authors: Listkowska Bożena

Title variants

EN

Gogacz – Judycki. Two conceptions of human individuality

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie dwóch koncepcji indywidualności osoby ludzkiej, powstałych we współczesnej filozofii polskiej: Mieczysława Gogacza i Stanisława Judyckiego. Jest to próba spojrzenia na zagadnienie z dwóch różnych perspektyw filozoficznych: metafizyki tomistycznej i epistemologii fenomenologicznej. Ujęcie metafizyczne jest poszukiwaniem odpowiedzi na pytanie o indywidualność osoby w jej strukturze ontycznej, ujęcie fenomenologiczne natomiast koncentruje się na analizie doświadczenia bezpośredniego. Jako rację indywidualności Gogacz wskazuje intelekt możnościowy (bierny) zapodmiotowany w formie substancjalnej (duszy). Judycki utrzymuje, że racją tą jest zamysł Boga, zgodnie z którym stwarza On duszę każdego człowieka jako radykalnie różną od wszystkich innych dusz ludzkich – unikalną. Przedstawione teorie wyrastają z odmiennego sposobu rozumienia osoby. Teoria Gogacza ma charakter substancjalistyczny, nawiązuje do koncepcji osoby Arystotelesa, Boecjusza i św. Tomasza z Akwinu. Koncepcja Judyckiego jest ujęciem relacjonistycznym, zmodyfikowanym elementami filozofii substancjalistycznej. Odwołuje się do relacjonistycznych teorii Platona, św. Augustyna i Kartezjusza oraz substancjalistycznych – Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu. Tomistyczne i fenomenologiczne ujęcia indywidualności wprowadzają do filozoficznej nauki o człowieku niesprowadzalne do siebie, lecz istotne treści.

Keywords

PL

pluralizm; dualizm; osoba; indywidualność; tomizm; fenomenologia

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Logos i Ethos
• Year: 2014
• Issue: 2(37)
• Pages: 47–75

Contributors

author

Listkowska Bożena

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

• Arystoteles, Metafizyka, tłum. K. Leśniak, Warszawa 2009.
• Augustyn, O Trójcy Świętej, tłum. M. Stokowska, Kraków 1996.
• Boecjusz, O pocieszeniu, jakie daje filozofia, tłum. G. Kurylewicz i M. Antczak, Kęty 2006.
• Descartes R., Medytacje o pierwszej filozofii, tłum. M. i K. Ajdukiewiczowie, Kraków 1948.
• Gogacz M., Elementarz metafizyki, Warszawa 1998.
• Gogacz M., Istnieć i poznawać, Warszawa 1976.
• Gogacz M., Osoba jako byt jednostkowy, „Studia Philosophiae Christianae” 20 (1984) nr 2, s. 197–220.
• Gogacz M., Prawdziwy świat człowieka, „Studia Pchilosophiae Christianae” 19 (1983) nr 1, s. 43–51.
• Gogacz M., Wokół problemu osoby, Warszawa 1974.
• Gogacz M., Wprowadzenie do etyki chronienia osób, Warszawa 1998.
• Husserl E., Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii, tłum. D. Gierulanka, Warszawa 1975.
• Ingarden R., Spór o istnienie świata, t. 1–2, Warszawa 1960–1961.
• Judycki S., Bóg i inne osoby. Próba z zakresu teologii filozoficznej, Poznań 2010.
• Judycki S., Świadomość i pamięć. Uzasadnienie dualizmu antropologicznego, Lublin 2004.
• Kijewska A., Filozof i jego muzy. Antropologia Boecjusza – jej źródła i recepcja, Kęty 2011.
• Krąpiec M. A., Zagadnienie jednostkowienia bytów materialnych, „Roczniki Filozoficzne” 1958 t. 6 z. 1, s. 97–148.
• Stępień A. B., Wprowadzenie do metafizyki, Kraków 1964.
• Swieżawski S., Centralne zagadnienie tomistycznej nauki o duszy (Commensuratio animae ad hoc corpus), „Przegląd Filozoficzny” 44 (1948) z. 1/2/3, s. 131–191.
• Tomasz z Akwinu, Traktat o człowieku. Suma teologii 1,75–89, tłum. i oprac. S. Swieżawski, Kęty 1998.
• Wojtyła K., „Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne, Lublin 2000.
• Ziemiński I., Życie wieczne. Przyczynek do eschatologii filozoficznej, Kraków–Poznań 2013.
• Judycki S., „Dusza – ciało”: kilka podstawowych kwestii, http://www.kul.pl/materialy-do-pobrania,art_19301.html (02.04.2014).
• Judycki S., Samoświadomość i unikalność osób ludzkich, http://www.kul.pl/materialy-do-pobrania,art_19301.html (02.04.2014).
• Judycki S., Istnienie i natura duszy ludzkiej, http://www.kul.pl/materialy-do-pobrania,art_19301.html (02.04.2014).
• Thomas Aquinas, Contra Gentiles. On the Truth of the Catholic Faith, Book Two: Creation, translated by James F. Anderson, New York, 1955–57, http://dhspriory.org/thomas/ContraGentiles2.htm#81 (02.04.2014).