Czasopisma polskiej młodzieży akademickiej w okresie popowstaniowym (1865-1918). Przegląd informacyjno-bibliograficzny

• Authors: Toczek Alfred

Title variants

EN

Polish academic youth magazines in the post-insurrection times (1865–1918). An information-bibliographic review

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Czasy popowstaniowe (1865-1918) stanowią okres ilościowego i jakościowego rozwoju czasopism polskiej młodzieży akademickiej, zarówno w ośrodkach uniwersyteckich na ziemiach polskich, jak i na obczyźnie. Jednak początki tego czasopiśmiennictwa sięgają już lat dwudziestych XIX w. Badania czasopism polskiej młodzieży akademickiej wymagają szczegółowych, pogłębionych ustaleń, zarówno historycznych, jak i prasoznawczych. Na wstępnym etapie badań za lata 1865-1918 autor zgromadził 42 tytuły. Wydawane i redagowane były one głównie przez akademickie organizacje młodzieży. Na ziemiach polskich ukazywało się dwie trzecie tych czasopism, w ilości 28 periodyków, a zagranicą edytowano ich 14. Najwięcej czasopism wydawano w Galicji – 24 (Kraków - 20, Lwów – 4). Na obczyźnie największa ich ilość przypada na ośrodki niemieckie (9) i w mniejszym stopniu na Szwajcarię (4). Najbardziej znaczące i długotrwałe tytuły to w kraju: ,, Przegląd Akademicki’’ (Kraków), ,,Promień’’ (Lwów), ,,Teka’’ (Lwów), ,,Eleusis’’ (Kraków), ,,Zjednoczenie’’ (Kraków), ,,Zarzewie’’ (Lwów) a na obczyźnie: ,,Poczwara’’ (Wrocław), ,,Brzask’’ (Lipsk) i ,,Przyszłość’’ (Zurych). Pomimo swojej częstej efemeryczności czasopisma te odegrały ważną rolę. Integrowały one młodzież akademicką wokół kwestii współpracy polskich studentów zarówno krajowych jak i zagranicznych, informowały o ich położeniu społecznym, materialnym oraz o osiągnięciach naukowych, popularnonaukowych, kulturalnych i literackich. Czasopisma akademickie szeroko informowały o studiowaniu w kraju i zagranicą, czemu służyły liczne korespondencje Polaków studiujących w poszczególnych uczelniach wyższych. Większość tych czasopism łączył patriotyzm i dążenie narodu polskiego do niepodległości

EN

The post-insurrection times (1865–1918) are the times of quantitative and qualitative development of magazines of the Polish academic youth, both in universities on Polish ground and abroad. But the origins of this literature reach back to the 1820s. the study of Polish academic youth magazines require detailed, in-depth basis, both historical and pressstudies wise. The preliminary stage of the study of 1865–1918 the author has acquired 42 titles. They were edited and issued mainly by the academic youth organisations. On Polish grounds 2/3 of this amount appeared, which accounted for 23 titles, while abroad there were 14 titles. The most magazines were issued in Galicia – 24 (Krakow 0 20, Lviv – 4). Abroad, the majority of the magazines were issued in German institutes (9) and in smaller amount in the Swiss ones (4). The most important and long-lasting titles in the country included: „Academic Review” (Krakow), „A Beam” (Lviv), „Briefcase” (Lviv), „Eleusis”(Krakow), „Unity” (Krakow), „Source” (Lviv), and abroad they were: „Horror” (Wrocław), „Dawn” (Lipsk), and „Future” (Zurich). Despite their ephemeral character, the magazines played an important role. They integrated the academic youth around the issues of cooperation of Polish students, both in the partitions and abroad, they informed about the social and material location, and about scientific, popular-scientific cultural and literary achievements. The academic magazines broadly informed about studies in the country and abroad, which was possible due to much correspondence of Poles studying in the given higher education institutions. Most of these magazines were connected by patriotism and an aspiration of the Polish nation towards independence

Keywords

PL

Młodzież akademicka; czasopisma; ziemie polskie; zagranica; XIX/XX w.

• Publisher: Instytut Nauk o Informacji Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia
• Year: 2015
• Volume: 13
• Pages: 52-74

Contributors

author

Toczek Alfred

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa

References

• Andrzejewski M., Prasa polonijna w Szwajcarii. Problemy wydawnicze i zarys dziejów, ,,Kwartalnik Historii Prasy Polskiej’’ 1986 nr 4, s. 69-94.
• Dobrowolski H., Francič M., Konarski S., Postępowe tradycje młodzieży akademickiej w Krakowie, Kraków 1962.
• Ergetowski R., Studenckie organizacje Polaków w Uniwersytecie Lipskim w latach 1872-1919, Wrocław 1982.
• Gzella G., Lwowskie czasopisma studenckie w dobie autonomii, [w:] Kraków Lwów książki-czasopisma-biblioteki XIX i XX wieku, tom IX część 2,red., H. Kosętka, B. Góra, E. Wójcik, Kraków 2009, s. 5-17.
• Jakubek M., Prasa krakowska 1795-1918. Bibliografia, Kraków 2004.
• Jarowiecki J., Prasa lwowska w latach 1864-1918. Bibliografia, Kraków 2002.
• Jarowiecki J., Dzieje prasy polskiej we Lwowie do 1945 roku, Kraków-Wrocław 2008.
• Kmiecik Z., Prasa warszawska w latach 1908-1918, Warszawa 1981.
• Karbowiak A., Młodzież polska akademicka zagranicą 1795-1910, Kraków 1910.
• Kramarz H., ,,Eleusis’’. Czasopismo Elsów (1903 - 1911) a poszukiwanie wartości w dobie Młodej Polski, [w.:] Bibliologia. Literatura. Kultura. Księga Pamiątkowa ofiarowana Profesor Wacławie Szelińskiej, red. M. Konopka, M. Zięba, Kraków 1999 s. 212-233.
• Kulak T., Pater M., Wrzesiński W., Historia Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
• Molik W., Polskie peregrynacje uniwersyteckie do Niemiec 1871-1914, Poznań 1989.
• Myśliński J., ,,Ognisko’’ 1889-1890 na tle losów Czytelni Akademickiej UJ, ,,Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego’’. T. 1 (1962), s. 184-203.
• Myśliński J., Polska prasa socjalistyczna w okresie zaborów, Warszawa 1982.
• Myśliński J., Studia nad prasą społeczno – polityczną w zachodniej Galicji, Warszawa 1970.
• Paczkowski A., Prasa polonijna w latach 1870-1939, Warszawa 1977.
• Tatarowicz K., Katalog poloników periodycznych wydanych zagranicą do r. 1939. Zbiory Biblioteki Jagiellońskiej, Kraków 1961.
• Toczek A., Lwowskie środowisko historyczne i jego wkład w kulturę książki i prasy (1860-1918), Kraków 2013.
• Zieliński S., Bibliografia czasopism polskich zagranicą 1830-1934, Warszawa 1935