Pomiędzy niemieckością i polskością - faza wyłączenia i separacji w prozie autobiograficznej Piotra (Petera) Lachmanna

• Authors: Chojnowski Przemysław

Title variants

EN

Between Germanness and Polishness - Phases of Separation and Exclusion in the Autobiographical Prose by Piotr (Peter) Lachmann

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article discusses various aspects of autobiographical prose (essays) of the bilingual Polish-German author Piotr (Peter) Lachmann. The focus of this paper is on the process of transition of the textual subject from his "Germanness" to "Polishness". The thesis is based on Victor Turner's paradigm of ritual process which extended van Gennep's ideas to describe the process of transition between different states. According to both researchers, there are three stages of the transition. The first one is separation and exclusion. In Lachmann's essays (especially in his collection of essays Wywołane z pamięci, Olsztyn 1999) the separation applies on three different levels: The first one is the interrupted childhood, the second refers to his abandoned house, and the last one results from the isolation from the first language.

Keywords

PL

autobiografia; proces przejścia; hybrydyczność tekstowa; obcość/ Obcy; pamięć pierwszego języka symboliczne znaczenie języka; Gleiwitz / Gliwice; Górny Śląsk; liminalność

EN

autobiography; process of transition; textual hybridity; strangeness / Alien; memory of the first language; symbolic meaning of the language; Gleiwitz / Gliwice; Upper Silesia; liminality

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Prace Literaturoznawcze
• Year: 2016
• Issue: 4
• Pages: 69-86

Contributors

author

Chojnowski Przemysław

References

• Albrecht Dietmar, Ku Sarmacji. Dziesięć dni w Prusach. Miejsca, teksty, znaki, tłum. Henryk Sekulski (seria: Odkrywanie światów), Olsztyn 2003.
• Bienek Horst, Erde und Feuer, Monachium 1982.
• Bienek Horst, Ziemia i ogień, przeł. Maria Przybyłowska, Gliwice 1999.
• Lachmann Piotr, Jasełka w Monachium, „Tygodnik Powszechny” 1962, nr 6.
• Lachmann Piotr, Boże, broń dzieci!, „Tygodnik Powszechny” 1962, nr 21.
• Lachmann Piotr, Kociokwik czyli katzenjammer, „Tygodnik Powszechny” 1963, nr 6.
• Lachmann Piotr, Hamlet, czyli długa noc, „Tygodnik Powszechny” 1963, nr 30.
• Lachmann Piotr, Nie deptać trawników, „Tygodnik Powszechny” 1964, nr 7.
• Lachmann Peter, Dwa spojrzenia na Gliwice. Korekta naoczności, „NaGłos” 1994, nr 17.
• Lachmann Piotr, Komis „Apollo” albo Krasiński w Mysłowicach. Mały przyczynek do śląskiej mitomanologii, „NaGłos” 1994, nr 17.
• Lachamann Piotr, Granice pogranicza, „Borussia” 1998, nr 16.
• Lachmann Piotr, Wywołane z pamięci (seria: Odkrywanie światów), Olsztyn 1999.
• Lachmann Piotr, Rozmówki o tzw. tożsamości, „Borussia” 1999, nr 18/19.
• Lachmann Peter, Piekielny rewir, „Dialog. Magazyn Polsko-Niemiecki” 1999, nr 51-52.
• Lachmann Piotr, Jak (nie) zostałem wypędzony, „Dialog. Magazyn Polsko-Niemiecki” 2004, nr 68.
• Lachmann Piotr, Sens w wielości, w: Między obcością a bliskością. Polacy - Niemcy, red. Robert Traba, Warszawa 2006, s. 42-48.
• Lachmann Peter-Jórg (Piotr), „Moi Niemcy?”, w: Moje Niemcy - moi Niemcy. Odpominania polskie, red. Hubert Orłowski, Poznań 2009, s. 105-121.
• Lachmann Peter, Identitatsspiele, „Zarys” 2010, nr 9.
• Lachmann Peter Piotr, Dlaczego nie mogę być „również” Polakiem, „Borussia” 2011, nr 50.
• Pollack Martin, Po Galicji. O chasydach, Hucułach, Polakach i Rusinach, przeł. Andrzej Kopacki (seria: Odkrywanie światów), Olsztyn 2000.
• Szymutko Stefan, Nagrobek ciotki Ciii, Katowice 2001.
• Waniek Henryk, Finis Silesia, Wrocław 2004.
• Baumann Zygmunt, Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesność wieloznaczna, tłum. Janina Bauman, Warszawa 1995.
• Cwiklak Kornelia, Gliwice - zapomniany mikrokosmos. Semiotyka przestrzeni miasta w polskiej i niemieckiej prozie współczesnej, „Rocznik Komparatystyczny” 2011, nr 2.
• Cwiklak Kornelia, Bliscy nieznajomi. Górnośląskie pogranicze w polskiej i niemieckiej prozie współczesnej, Kraków 2013.
• Dąbrowski Mieczysław, Swój/obcy / inny. Z problemów interferencji i komunikacji międzykulturowej”, Izabelin 2001.
• Dąbrowski Mieczysław, Swój/obcy/inny. Kontynuacja, w: tegoż, Literatura i konteksty. Rzeczy teoretyczne, Warszawa 2011, s. 280-296.
• Freud Sigmund, Das Unheimliche, „Imago. Zeitschrift fur Anwendung der Psychoanalyse auf die Geisteswissenschaften” 1919, V.
• Freud Sigmund, Niesamowite, w: tegoż, Pisma psychologiczne, tłum. Robert Reszke, Warszawa 1997.
• Jakobson Roman, On Linguistic Aspects of Translation, w: On Translation, red. Reuben A. Brower, Cambridge 1959, s. 232-239.
• Kneip Matthias, Deutsche Sprache in Oberschlesien, „Dialog. Magazyn Polsko-Niemiecki” 1999, nr 51-52.
• Kneip Matthias, Die deutsche Sprache in Oberschlesien. Untersuchungen zur politischen Rolle der deutschen Sprache als Minderheitensprache 1921-1998, Dortmund 2000.
• Kremnitz Georg, Mehrsprachigkeit in der Literatur. Ein kommunikationssoziologischer Uberblick, Wien 2015.
• Kristeva Julia, Fremde sind wir uns selbst, tłum. Xenia Raiewsky, Frankfurt am Main 1999.
• Łotman Jurij M., Tekst v tekste, „Semeiotike. Trudy po znakovym sistemam” 1981, t. XIV. Markowski Michał Paweł, Obcość, odmienność, przekład, „Tygodnik Powszechny” (Dodatek Conrad Festival) 2014, nr 21.
• Nowosielski Kazimierz, Zdjęcia i duchy, „Nowe Książki” 2000, nr 5.
• Nycz Ryszard, Język modernizmu, Wrocław 1997.
• Simon Sherry, Cultural and Textual Hybridity, „Across Languages and Cultures” 2001, nr 2 (2).
• Roch Sulima, Pamięć pogranicza, „Twórczość” 2000, nr 6.
• Traba Robert, Symbole pamięci: II wojna światowa w świadomości zbiorowej Polaków. Szkic do tematu, „Przegląd Zachodni” 2000, nr 1.
• Traba Robert, Kot Schródingera. Rozważania (nie-)konstruktywistyczne o „moich” i „nie moich” Niemcach, w: Moje Niemcy - moi Niemcy. Odpominania polskie, red. Hubert Orłowski, Poznań 2009.
• Tracz Bogusław, Rok ostatni - rok pierwszy. Gliwice 1945, Gliwice 2004.
• Whorf Benjamin L., Language, Thought and Reality, red. John B. Carroll, Cambridge 1956.
• Woldan Alois, Mit Austrii w literaturze polskiej, tłum. Krzysztof Jachimczak, Ryszard Wojnakowski, Kraków 2002.
• Zieliński Jan, Błękitna nitka, „Plus Minus” 2000, nr 14. http://workshop-lehnwort-2014.univie.ac.at/programm/ [dostęp: 22.09.2015].