Norwid wobec sztuki włoskiej – inaczej

• Authors: Olga Płaszczewska

Title variants

EN

Cyprian Norwid and Italian art – a different approach

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł porusza kilka wątków Norwidowskiego stosunku do włoskiej sztuki. Zwraca uwagę na Norwidowskie przekonanie o roli, jaką poznawanie dziedzictwa artystycznego Italii może mieć dla edukacji estetycznej Polaków. Dotyczy także krytycznej reakcji Norwida wobec dominującej wśród współczesnych maniery odbioru sztuki włoskiej, przy jedno-czesnym przyswojeniu ogólnoeuropejskich wzorców narracyjnych, co stawia pod znakiem zapytania wystudiowaną „osobność” poety i ukazuje go jako świadomego, lecz niewolnego od powszechnej w XIX wieku italofilii twórcę.

EN

The main purpose of the essay is to show the central aspects of Norwid’s approach to Italian art. Firstly, the poet’s opinions on the educational role of Italian art and its influence on the aesthetic sensibility of Poles are discussed. Secondly, the attention is paid to Norwid’s texts in which Italian myth receives a negative meaning and the Italianate fashion is presented from an ironic point of view, becoming also a source of linguistic humour. Moreover, the poet’s derision of italianity (considered a necessary feature of an artefact) is analysed. Last but not least, Norwid’s representations of typically Italian milieux are discussed in the context of contemporary travelogues and diaries in order to show how stereotypical may be observations made by the poet who is often considered the most original among the Polish 19th-century authors. In conclusion, Norwid’s interest in Italian art seems a consequence of an international trend.

Keywords

PL

Cyprian Norwid; Hippolyte Taine; Józef Kremer; sztuka włoska; ironia; XIX-wieczna italofilia; XIX-wieczna italomania; sztuka włoska w Polsce; negatywny mit Italii

EN

Cyprian Norwid; Hippolyte Taine; Józef Kremer; Italian art; irony; 19th-century italophilia; 19th-century italomania; Italian art in Poland; negative Italian myth

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Studia Norwidiana
• Year: 2017
• Volume: 35
• Pages: 55-72

Contributors

author

Olga Płaszczewska

• Katedra Komparatystyki Literackiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego

References

• Artyści włoscy w Polsce XV-XVIII wiek, red. J.A. Chróścicki i in., Warszawa 2004.
• Bernardini L., Polska podróżniczka w Lukce w czasach ekscentrycznego księcia Karola Ludwika Burbona, przeł. Z. Koprowska / Una viaggiatrice polacca nella Lucca dello „sconcertante” duca Carlo Ludovico di Borbone, [w:] Iter italicum. Sztuka i historia / Arte e storia, red. M. Wrześniak, Warszawa 2011.
• Biliński B., Cipriano Norwid. Poeta romantico polacco al Caffè Greco e la sua novella «Ad leones», „Strenna dei romanisti” 32(1971).
• Bobran S., Gdzie bywał Norwid? Salonowe doświadczenia poety paryżanina, [w:] Środowiska kulturotwórcze czasów oświecenia i romantyzmu, red. B. Dopart, Kraków 2013.
• Brahmer M., Włochy w literaturze francuskiej okresu romantycznego (1930), red. O. Płaszczewska, Kraków 2015.
• Chlebowska E., Norwid sztukmistrz nieznany, Lublin 2013.
• De Felice E., Dizionario dei cognomi italiani, Editore A. Mondadori, Milano 1978.
• Grajewski W., Archeologia, [w:] Cyprian Norwid. Interpretacje, red. S. Makowski, Warszawa 1986.
• Józef Kremer (1806-1875), red. J. Maj, Kraków 2007.
• Kremer J., Podróż do Włoch, t. I-VI, Warszawa 1878-1880.
• Melbechowska-Luty A., Sztukmistrz. Twórczość artystyczna i myśl o sztuce Cypriana Norwida, Warszawa 2001.
• Mickiewicz A., Dziady. Część IV, [w:] tenże, Dzieła. Wydanie narodowe, oprac. S. Pigoń, t. III: Utwory dramatyczne, Warszawa 1958.
• Morawski S., Poglądy estetyczne Cypriana Kamila Norwida, „Kultura i Społeczeństwo”, 2(1958), nr 4.
• Nowicka E., Kuczyńska K., Dwa głosy o sztuce: Klaczko i Norwid, Poznań 2009.
• Odrowąż W. [A. Walewska z Kuszlów], Kilka chwil we Włoszech w latach 1847 i 1848, Poznań 1850.
• Ottocento. Da Canova al Quarto Stato, red. M.V. Marini Clarelli, F. Mazzocca, C. Sisi, Skira, Milano 2008.
• Plucińska D., Norwida gra z odbiorcą – „Klary Nagnioszewskiej samobójstwo”, [w:] Poeta i sztukmistrz. O twórczości poetyckiej i artystycznej Norwida, red. P. Chlebowski, Lublin 2007.
• Płaszczewska O., Wizja Włoch w polskiej i francuskiej literaturze okresu romantyzmu (1800-1850), Kraków 2003.
• Płaszczewska O., Przestrzenie komparatystyki − italianizm, Kraków 2010.
• Płaszczewska O., Fikcja i rzeczywistość atelier. Pracownia artystyczna w oczach XIX-wiecznych literatów, „Ruch Literacki” 45(2014), z. 4-5.
• Pniewski D., Między obrazem i słowem: studia o poglądach estetycznych i twórczości literackiej Norwida, Lublin 2005.
• Potocka A., Voyage d’Italie (1826-1827), publié par C. Stryienski, Paris: Plon 1899.
• Stefanowska Z., Pisarz wieku kupieckiego i przemysłowego, [w:] taż, Strona romantyków. Studia o Norwidzie, Lublin 1993.
• Szmydtowa Z., Norwid wobec włoskiego odrodzenia, [w:] taż, Studia i portrety, Warszawa 1969.
• Taine H., Voyage en Italie (1866), t. I: Naples et Rome, Paris: Hachette 1895.
• Taine H., Podróż po Włoszech, przeł. A. Sygietyński, t. I: Neapol i Rzym, Warszawa 1885.
• Trojanowiczowa Z., Dambek Z., Czarnomorska J., Kalendarz życia i twórczości Cypriana Norwida, t. I: 1821-1860, Poznań 2007.
• Tygielski W., Włosi w Polsce XVI- XVII wieku. Utracona szansa na modernizację, Warszawa 2005.
• Węgrzyn I., Jak zdobyć męża? Herkulesowe prace romantycznych panien na wydaniu, [w:] Prace Herkulesa – człowiek wobec wyzwań, prób i przeciwności, red. M. Cieśla-Korytowska, O. Płaszczewska, Kraków 2012.
• Witkowska A., Cześć i skandale. O emigracyjnym doświadczeniu Polaków, Gdańsk 1997.
• Woronow I., Synteza sztuk w pismach Norwida, [w:] taż, Romantyczna idea korespondencji sztuk. Stendhal, Hoffmann, Baudelaire, Norwid, Kraków 2008.
• Wyka K., Cyprian Norwid. Studia, artykuły, recenzje, Kraków 1989.
• Zingarelli N., Lo Zingarelli 2014. Vocabolario della lingua italiana, Bologna: Zanichelli 2014 (Versione 3.1, iPad).

Identifiers

DOI

10.18290/sn.2017.35-4