Wartościujące środki semantyczno-retoryczne w kontekście komunikacji medialnej na przykładzie francuskiego edytorialu

• Authors: Dominika Topa-Bryniarska

Title variants

EN

Semantic-rhetorical means of evaluation in the context of media communication on the example of French editorials

DE

Die Rolle der bewertenden semantisch-rhetorischen Ausdrucksmittel in der medialen Kommunikation dargestellt am Beispiel des Leitartikels/Editorials im Französischen

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest próba opisu struktur aksjologicznych we francuskim artykule wstępnym (edytorialu) o tematyce społeczno-politycznej pod kątem występujących w nim mechanizmów dyskursywnych związanych z perswazyjną funkcją języka. Mechanizmy te realizowane są przez wartościujące środki semantyczno-retoryczne, wśród których Autorka wyróżniła wyrażenia wartościujące (Moeschler 1985) oraz metaoperatory perswazyjne (Awdiejew 2004, 2007). Wspomniane środki wpisują się w retoryczny kontekst komunikacji medialnej, opartej na argumentacji jednokierunkowej i emocjonalnej. Zebrany korpus składa się z sześćdziesięciu edytoriali, zaczerpniętych ze stron internetowych francuskich czasopism, opisujących konflikt interesów społeczno-ekonomicznych i polityczno-ekonomicznych (lata 2005-2008) na linii społeczeństwo-rząd. Dzięki zastosowaniu różnych wartościujących środków semantyczno-retorycznych, pozwalających na dokonanie uproszczeń, skategoryzowanie oraz zniekształcenie opisu rzeczywistości, dziennikarze są w stanie nie tylko konstruować, ale też modyfikować aksjologiczną dziedzinę edytorialu po to, by wpływać na opinie i uczucia czytelników. odbiorcy dla prezentowanych opinii.

EN

The paper aims to describe axiological structures in French socio-political editorials, analyzed in terms of their discursive mechanisms connected with the persuasive function of language. These mechanisms are realised through different semantic and rhetorical means of evaluation, among which the Author distinguished the following two types: axiological expressions (Moeschler 1985) and persuasive metaoperators (according to Awdiejew’s terminology 2004, 2007). The aforementioned means are embedded in the rhetorical context of media communication, based on unilateral and emotional arguments. The sixty articles analysed in the paper were culled from selected web pages of French journals and magazines (2005–2008) dealing with social, economic and political conflicts of interest between the French people and the government. By using the above-mentioned semantic and rhetorical means of evaluation that permit to simplify, categorize and distort the description of reality, journalists are able not only to construct but also to modify the axiological domain of editorials in order to influence readers’ feelings and opinions.

DE

Das Ziel des vorliegenden Beitrags ist die Beschreibung der axiologischen Strukturen des Leitartikels/Editorials im Französischen, der der sozial-politischen Thematik gewidmet ist. Die Aufmerksamkeit wird dabei auf die Diskursmechanismen gelenkt, die mit der persuasiven Funktion der Sprache verbunden sind. Unter diesen Mechanismen versteht die Autorin des vorliegenden Beitrags u. a. bewertende Ausdrücke (Moeschler, 1985) und persuasive Metaoperatoren (Awdiejew 2004, 2007). Diese sprachlichen Mittel bilden den rhetorischen Kontext der medialen Kommunikation, die auf der einseitigen und emotionalsgeladenen Argumentation basiert. Das gesammelte Analysekorpus besteht aus sechzig Leitartikels/Editorials, die auf den Internetseiten der analysierten Zeitungen zu finden sind. Ihre Thematik betrifft die sozial-politisch-ökonomische Problematik aus den Jahren 2005-2008. In den analysierten Texten haben die Journalisten verschiedene Bewertungsmittel eingesetzt, die u. a. der Vereinfachung, Kategorisierung, Entstellung der beschriebenen Wirklichkeit dienen. Durch diese Mittel sind die Journalisten imstande, den axiologischen Inhalt des Leitartikels/Editorials zu modifizieren und dadurch die Meinungen der Leser zu beeinflussen.

Keywords

PL

środki wartościujące; analiza tekstu; lingwistyka tekstu; edytorial

EN

means of evaluation; medial discourse text analysis; editorials

• Publisher: Instytut Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: tekst i dyskurs - text und diskurs
• Year: 2013
• Issue: 6
• Pages: 279-294

Dates

published

2013

Contributors

author

Dominika Topa-Bryniarska

• Uniwersytet Śląski

References

• Amossy, Ruth (2008): Argumentation et Analyse du discours: perspectives théoriques et découpage discipinaires. In: Argumentation et Analyse du Discours no 1 : http://aad.revues.org/index200.html (15.07.2010)
• Anscombre, Jean-Claude/ Ducrot, Oswald (1994): L’argumentación en la lengua. Versión española de J. Sevilla y M. Tordesillas. Madrid.
• Austin, John Langshaw (1970): Quand dire, c’est faire. Paris.
• Awdiejew, Aleksy (2004): Systemowe środki perswazji. W: Krzyżanowski, Piotr/ Nowak, Paweł (eds.): Manipulacja w języku. Manipulacja w tekście. Lublin, s. 71-79.
• Awdiejew, Aleksy (2007): Gramatyka interakcji werbalnej. Kraków.
• Breton, Philippe (2000): La parole manipulée. Paris.
• Carel, Marion/ Ducrot, Oswald (1999): Le problème du paradoxe dans une sémantique argumentative. In: Langue française 123, s. 6-26.
• Charaudeau, Patrick (2005): Les médias et l’information. L’impossible transparence du discours. Bruxelles.
• Cialdini, Robert (2009): Wywieranie wpływu na ludzi. Gdańsk.
• Culioli, Antoine (1990): Pour une linguistique de l’énonciation. Opérations et représentations 1. Paris.
• Eemeren, Frans Hendrik van/ Grootendorst, Rob (1982): The speech acts of arguing and convincing in externalized discussion. In: Journal of Pragmatics 6 (1), s. 1-24.
• Fuchs, Catherine (1983): Variations discursives. In: Langages 70, s.15-30.
• Grzegorczykowa, Renata (2001): Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. Warszawa.
• Grzmil-Tylutki Halina (2010): Francuska lingwistyczna teoria dyskursu. Historia, tendencje, perspektywy. Kraków.
• Grzmil-Tylutki, Halina (2000): Francuski i polski dyskurs ekologiczny w perspektywie aksjologii. Kraków.
• Grzmil-Tylutki, Halina (2007): Gatunek w świetle francuskiej teorii dyskursu. Kraków.
• Herman, Thierry/ Jufer, Nicole (2000): L’éditorial « vitrine idéologique du journal » ? In: Semen 13, s.135-162.
• Hunston, Susan/ Thompson, Geoffrey (2000): Evaluation: An Introduction. In: Hunston, Susan/ Thompson, Geoffrey (eds.): Evaluation in Text. Authorial Stance and the Construction of Discourse. Oxford, s. 1-27.
• Kępa-Figura, Danuta (2009): Gry językowe we współczesnej komunikacji medialnej – semantyczna i pragmatyczna analiza języka mediów. W: Prace językoznawcze 11, s. 95-113.
• Kerbrat-Orecchioni, Catherine (1977): La connotation. Lyon.
• Kerbrat-Orecchioni, Catherine (1980): L’énonciation. De la subjectivité dans le langage. Paris.
• Kerbrat-Orecchioni, Catherine (2001): Les actes de langage dans le discours. Paris.
• Koren, Roselyn (2004): Argumentation, enjeux et pratique de « l’engagement neutre»: le cas de l’écriture de presse. In: Semen 17, s.19-40.
• Kudra, Andrzej/ Kudra, Barbara (2004): Między manipulacją a perswazją (o funkcjonowaniu antroponimów w tekście prasowym). W: Krzyżanowski, Piotr/ Nowak, Paweł (eds.): Manipulacja w języku. Manipulacja w tekście. Lublin, s. 91-99.
• Laskowska, Elżbieta (2008): Wartościowanie jako środek perswazji. W: Laskowska, Elżbieta/ Benenowska, Iwona, Jaracz, Małgorzata (eds.): Język-społeczeństwo-wartości. Prace Komisji Językoznawczej Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego 18, s. 219- 226.
• Lubaś, Władysław (2006): Język w komunikacji, w perswazji i w reklamie. Dąbrowa Górnicza.
• Łuc, Izabela/ Bortliczek, Małgorzata (2011): Język uwikłany w ponowoczesność. Katowice.
• Moeschler, Jacques (1985): Argumentation et conversation. Eléments pour une analyse pragmatique du discours. Paris.
• Moirand, Sophie (2007) : Discours, mémoires et contextes: à propos du fonctionnement de l’allusion dans la presse. In: CORELA - Cognition, discours, contextes. Numéros thématiques : http://corela.edel.univ-poitiers.fr/index.php?id=1567 (7.08.2012)
• Mrozowski, Maciej (2001): Media masowe: władza, rozrywka i biznes. Warszawa.
• Pachocińska, Elżbieta (2000): La réalisation de l’intention persuasive dans le discours polémique: approche énonciative. Warszawa.
• Perelman, Chaim (2002): Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja. Przeł. M. Chomicz. Warszawa.
• Pisarek, Walery (2002): Nowa retoryka dziennikarska. Kraków.
• Pisarek, Walery (2006) (ed.): Słownik terminologii medialnej. Kraków.
• Plantin, Christian (2011): Les bonnes raisons des émotions. Principe et méthode pour l’étude du discours émotionné. Berne.
• Puzynina, Jadwiga (1992): Język wartości. Warszawa.
• Puzynina, Jadwiga (2004): Problemy wartościowania w języku i w tekście. W: Etnolingwistyka – problemy języka i kultury 16, s. 179-189.
• Rabatel, Alain (2011): Des conflits des valeurs et de points de vue en discours. In: Semen 32. Consulté le 16 août 2012. URL : http://semen.revues.org/9354.
• Searle, John (1999): Mind, Language And Society: Philosophy in the Real World. New York.
• Szczepaniak, Jacek (2007): Wartościowanie w tekście prasowym na przykładzie niemieckiej gazety “Bild-Zeitung”. W: Oskiera, Agnieszka (ed.): Antynomie wartości: problematyka aksjologiczna w językoznawstwie. Łódź, s. 29-38.
• Szymanek, Krzysztof (2001): Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny. Warszawa.
• Tokarski, Ryszard (1991): Poziomy konotacji semantycznej. W: Język a kultura 2, s. 45-52.
• Tokarz, Marek (2006): Argumentacja. Perswazja. Manipulacja. Wykład z teorii komunikacji. Gdańsk.
• Topa, Dominika (2008): Wyrażenia wartościujące w argumentacji perswazyjnej na przykładzie francuskiej reklamy turystycznej. W: Laskowska, Elżbieta/ Benenowska, Iwona, Jaracz, Małgorzata (eds.): Język-społeczeństwo-wartości. Prace Komisji Językoznawczej Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego 18, s. 445-453.
• Warchala, Jacek (2004): Horyzonty manipulacji: perswazja, manipulacja, interpretacja. W: Krzyżanowski Piotr/Nowak, Paweł (eds.): Manipulacja w języku. Manipulacja w tekście. Lublin, s. 41-59.
• White, David Manning (1950). The “gate keeper”: A case study in the selection of news. In: Journalism Quarterly 27, s. 383-391.
• Wieczorek, Anna Ewa (2010): Znaczniki przynależności i wykluczenia, czyli językowe przejawy inkluzji i ekskluzji społecznej. W: Nijakowska, Joanna (ed.): Interdyscyplinarne studia nad świadomością i przetwarzaniem językowym. Język a komunikacja 28, s. 277-297.
• Wojtak, Maria (2004): Gatunki prasowe. Lublin.
• Wojtak, Maria (2010): Analiza gatunków prasowych. Lublin.

Identifiers

ISSN

1899-0983