Why was astrology criticised in the Middle Ages? Contribution to further research

• Authors: Konarska-Zimnicka Sylwia
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

People have always been interested in distant, mysterious celestial bodies. Astrologers who explored the mysteries of the study of the stars and planets wanted to read them as predictions of future events. Astrological practices were often seen as bordering of magic, which to a large extent influenced the negative perception of this area of study and its supporters, even though astrologers were employed at the kings’ and bishops’ courts, and even at the papal court. The relationship of astrology with occult sciences, which were regarded as sinful and heretical, led to the situation when its proponents were subject to accusations. Particular attention was paid to the fact that the belief in the influence of heavenly bodies on the events taking place in the sublunary world undermines the foundation of the Christian religion, i.e. the dogma of the free will of man. This and other charges constituted a kind of a “catalogue of allegations” that were made against astrology and astrologers throughout the Middle Ages.

Keywords

EN

astrology; cosmic determinism; critique of astrology; Christian religion; Krakow University

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
• Year: 2017
• Volume: XXIV
• Pages: 91-99

Contributors

author

Konarska-Zimnicka Sylwia

• WH UJK, Kielce

References

• Aristotle, De anima, trans., introduction, notes by R. D. Hicks, Cambridge 1907.
• Berthold von Regensubrg, Vollständige Ausgabe seiner Predigten, ed. F. Pfeiffer, Wien 1862.
• Corpus Iuris Canonici, ed. E. Friedberg, vol. 1-2, Graz 1955.
• Hugh of Saint Victor, Opera omnia, in: Patrologiae Cursus Completus. Series Secunda, accurante J. P. Migne, vol. 177, Parisiis 1854.
• Isidore of Seville, Etymologiarum sive originum libri XX, ed. W. M. Lindsay, vol. 1, Libros I-X continens, Oxonii 1911 (Scriptorum Clasicorum Bibliotheca Oxoniensis).
• Iudicium Cracoviense nativitatis filii reginae Hedvigis et regis Wladislai Jagiełło, The Jagiellonian University Library, manuscript 805, f. 407v.
• Iudicum Cravoviense nativitatis Bonifatiae filiae reginae Hedvigis et regis Wladislai Jagiełło, The Jagiellonian University Library, manuscript 805, f. 408r.
• Jakub of Paradyż, De potestate daemonum, Bayerische Staatsbibliothek in München, manuscript 18378, ff. 245ra-273ra.
• Jakub z Paradyża, Opuscula inedita, compiled by S. Porębski, Warszawa 1978.
• Jan of Głogów, Persuasio brevis quomodo astrologiae studium religioni christianae non est adversum, ed. M. H. Malewicz, “Studia Mediewistyczne”, 24, 1985, No. 1.
• Markowski M., Astronomica et astrologica Cracoviensia ante annum 1550, Firenze 1990 (Studi e Testi, 20).
• Picatrix. The latin Version of the Ghāyat al–hakim, ed. D. Pingree, London 1986.
• Sawicki J., Consilia Poloniae. Studia i źródła krytyczne, vol. 10, Synody diecezji wrocławskiej i ich statuty, Wrocław–Warszawa–Kraków 1963.
• St. Augustine, O państwie Bożym. Przeciw poganom ksiąg XXII, compiled by W. Kornatowski, vol. 1, Warszawa 1977.
• Stanisław of Skarbimierz: Consilia de Stanislai de Scarbimiria contre l’astroloque Henri Bohemus /Consilia Stanislai de Scarbimiria contra astrologum Henricum Bohemum. Edition critique/, ed. Stanisław Wielgus, “Studia Mediewistyczne”, 25, 1988, 1.
• Statuta synodalia Wenceslai episcopi wratislaviensis, in: Statuta synodalia dioecesana sanctae ecclesiae wratislaviensis, ed. M. de Montbach, Wratislaviae 1855.
• Szafarkiewicz M., Czwarty dzień stworzenia według Komentarzy do Księgi Rodzaju Stanisława z Zawady i Henryka z Hesji, “Acta Mediaevalia”, 5, 1989.
• Szafarkiewicz M., Edycja wybranych kwestii komentarza do Księgi Rodzaju (cz. 1) Stanisława z Zawady, “Acta Mediaevalia”, 3, 1978.
• Szafarkiewicz M., Uwagi dotyczące edycji krytycznej wybranych kwestii z Komentarza do Księgi Rodzaju cz. I, rkps. BJ 1358, kk.136v-141v Stanisława z Zawady, “Acta Mediaevalia”, 2, 1974.
• Św. Augustyn, De doctrina christiana, ed. J. Sulowski, Warszawa 1989.
• The Jagiellonian University Library, manuscript 2070.
• The Jagiellonian University Library, manuscripts 3225, 3227.
• Wielgus S., XV–wieczny komentarz Stanisława z Zawady do Księgi Rodzaju, “Acta Mediaevalia”, 2, 1974.
• Ackerman-Smoller L., History, Prophesy and the Stars. The Christian Astrology of Pierre d'Ailly, 1350-1420, Princeton-New Jersey 1994.
• Bibliografia literatury polskiej. Nowy Korbut, vol. 3, Piśmiennictwo staropolskie, ed. R. Pollak, Warszawa 1965.
• Birkenmajer A., Henryk Czech (d. after 1428), in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 9, Kraków 1960, pp. 419–420.
• Birkenmajer A., Sprawa magistra Henryka Czecha, “Collectanea Theologica”, 17, 1936.
• Birkenmajer A., Uniwersytet Krakowski jako międzynarodowy ośrodek studiów astronomicznych na przełomie XV i XVI stulecia, [w:] Odrodzenie w Polsce, vol. 2, Historia nauki, part 2, red. Bogdan Suchodolski, Warszawa 1961, pp. 363-373.
• Bracha K., Jakuba z Paradyża krytyka zabobonów, nadużyć i błędów w kulcie, in: Kartuzi. Teksty. Książki. Biblioteki, ed. S. Lorenz, E. Potkowski, Warszawa 1999, pp. 257–273.
• Bugaj R., Nauki tajemne w Polsce w dobie Odrodzenia, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1976.
• Camp, de L. S., Camp, de C.C., Duchy, gwiazdy i czary, trans. W. Niepokólczycki, Warszawa 1970.
• Campion N., A History of Western Astrology, vol. 1, The Ancient and Classical Worlds, London 2008, vol. 2, The Medieval and Modern Worlds, London 2009.
• Campion N., Astrology, p. 1, (online) http://www.nickcampion.com./Portals/3/Text03.pdf [acc. 10.04.2014].
• Campion N., Introduction: Cultural Astronomy, (online) http://www.nickcampion.com/Portals/3/NicholasCampion, Cultural Astronomy.pdf [acc. 15.04.2010].
• Choisnard P., Św. Tomasz z Akwinu i astrologia, Warszawa 1939.
• Czwojdrak B., Zofia Holszańska. Studium o dworze i roli królowej w późnośredniowiecznej Polsce, Warszawa 2012.
• Dobrzanowski S., Jakub z Paradyża, in: Słownik polskich teologów katolickich, vol. 4, ed. Hieronim Wyczawski, pp. 109–118.
• Dobrzanowski S., Stanisław z Zawady, in: Słownik polskich teologów katolickich, vol. 4, ed. Hieronim Wyczawski, vol. 4, Warszawa 1983, pp. 182–183.
• Dobrzanowski S., Stanisław ze Skarbimierza, in: Słownik polskich teologów katolickich, ed. Hieronim Wyczawski, vol. 4, Warszawa 1983, pp. 179–182.
• Dobrzanowski S., Strzempiński Tomasz, in: Słownik polskich teologów katolickich., vol. 4, Warszawa 1983, pp. 221–223.
• Ehrlich L., Paweł Włodkowic i Stanisław ze Skarbimierza, Warszawa 1964.
• Garin E., Rozważania na temat magii, “Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 15, 1970.
• Holden J. H., A History of Horoscopic Astrology. From the Babylonian Period to the Modern Age, Arizona 2006.
• Jenks S., Astrometeorology in the Middle Ages, „Isis” 74, 1983, 2.
• Karas M., Natura i struktura wszechświata w kosmologii św. Tomasza z Akwinu, Kraków 2007.
• Karas M., Naturalne oddziaływanie ciał niebieskich na procesy zachodzące na ziemi w filozofii św. Tomasza z Akwinu, “Przegląd Tomistyczny”, 15, 2009.
• Kieckhefer R., Magic in the Middle Ages, Cambridge 2000.
• Klibansky R., Panofsky E., Saxl F., Saturn i melancholia. Studia z historii, filozofii, przyrody, medycyny, religii oraz sztuki, transl. A. Kryczyńska, Kraków 2009.
• Konarska-Zimnicka S., Astrologia Licita? Astrologia Illicita? The Perception of Astrology at Kraków University in the Fifteenth Century, “Culture and Cosmos. A Journal of the History of Astrology and Cultural Astronomy” 15, 2011, 2.
• Kuchta J., Nauki tajemne w Polsce w XV i XVI wieku, “Lud”, 27, 1928, 7.
• Lepszy K., Jakub z Paradyża (d. 1464), in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 10, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962–1964, pp. 363–364.
• Malewicz M. H., “Pochwała astrologii” Jana z Głogowa, czyli historia sporu astrologów z teologami, “Wiedza i Życie”, 1990, 4.
• Malewicz M. H., Zjawiska przyrodnicze w relacjach dziejopisarzy polskiego średniowiecza, Wrocław 1980.
• Markowski M., Astrologia a wolna wola, “Alma Mater”, 2000, No. 20
• Markowski M., Bóg a determinizm kosmiczny w polskich dziełach astrologicznych doby przedkopernikańskiej, “Studia Warmińskie”, 27, 1990.
• Markowski M., Człowiek wobec wpływu ciał niebieskich w okresie przedkopernikańskim, in: Człowiek i przyroda w średniowieczu i we wczesnym okresie nowożytnym, ed. Wojciech Iwańczak, Krzysztof Bracha, Warszawa 2000, pp. 115-127.
• Markowski M., Der Standpunkt der Gelehrten des späten Mittelalters und der Renaissance dem astrologischen Determinismus gegenüber, “Studia Mediewistyczne”, 23, 1984, 1.
• Markowski M., Dzieje Wydziału Teologii Uniwersytetu krakowskiego w latach 1397-1525, Kraków 1996.
• Markowski M., Powstanie pełnej szkoły astronomicznej w Krakowie, in: J. Dobrzycki, M. Markowski, T. Przypkowski, Historia astronomii w Polsce, vol. 1, ed. E. Rybka, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975, pp. 87-106.
• North J. D., Horoscopes and History, London 1986.
• North J. D., Medieval Concept of Astrological Influence, in: Astrology, Science and Society. Historical Essays, ed. P. Curry, Woodbridge - Suffolk-Boydell 1987, pp. 5-17.
• Pagie S., Astrology in Medieval Manuscripts, London 2002.
• Perrone Compagni V., ‘Picatrix’ latinus. Concezioni filosofico–religiose e prassi magica, “Medioevo. Rivista di storia della filosofia medievali”, 1, 1975.
• Porębski A., Jakub z Paradyża. Poglądy i teksty, Warszawa 1994.
• Rosińska G., Instrumenty astronomiczne na Uniwersytecie Krakowskim, Wrocław 1974 (Studia Copernicana, 9).
• Rosińska G., Mikołaj Kopernik i tradycje krakowskiej szkoły astronomicznej. Znajomość traktatów o instrumentach astronomicznych w Krakowie w XV w., “Studia Warmińskie”, 9, 1972.
• Rożek M., Magia, alchemia i … królewskie horoskopy, Kraków 2016.
• Russell J. B., Witchcraft in the Middle Ages, New York 1972.
• Stoś J., Jakub z Paradyża – życie, działalność i pisma, “Studia Paradyskie”, 3, 1993.
• Szafariewicz M., Stanisław z Zawady. Rys biograficzny, “Acta Mediaevalia”, 4, 1983.
• Śnieżyńska-Stolot E., “Zamek piękny na wzgórzu...”. Horoskopy – zapomniane źródło historyczne, Kraków 2015.
• Śnieżyńska-Stolot E., Almanach pro reverendissimo domino cardinali Fryderyka Jagiellończyka – historyczne źródło warsztatu astrologa, “Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 63, 2013.
• Śnieżyńska-Stolot E., Generale iudicium Władysława II zwanego Warneńczykiem, “Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 61, 2011.
• Śnieżyńska-Stolot E., Horoskop Kazimierza Jagiellończyka – nowe źródło do treści ideowych wawelskiego nagrobka króla, “Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 60, 2010.
• Śnieżyńska-Stolot E., Horoskopy dziecka królowej Jadwigi, “Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 53, 2003.
• Tester S. J., A History of Western Astrology, London 1987.
• the Jagiellonian University Library, manuscripts 3225, 3227
• Thomas K., Religion and the Decline of Magic, Middlesex 1971.
• Thorndike L., A History of Magic and Experimental Science, vol. 4, New York 1934.
• Trzebuchowski P., Stanisław ze Skarbimierza, in: Filozofia w Polsce. Słownik pisarzy, Wrocław 1971.
• Wedel T. O., The Mediaeval Attitude Toward Astrology. Particulary in England, New Haven-London 1920.
• Włodek Z., Z badań nad filozofią człowieka w późnośredniowiecznej eschatologii krakowskiej. Poglądy Tomasza ze Strzempina, “Studia Mediewistyczne”, 29, 1992.
• Wojciechowski T., Tomasz Strzempiński (1398–1460), Warszawa 1975.
• Woziński, W świetle gwiazd. Sztuka i astrologia w Gdańsku w latach 1450-1550, Gdańsk 2011.
• Zathey J., Z historii środowiska magiczno–astologicznego w Krakowie w XV wieku, “Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa”, 8, 1981.
• Zawadzki R. M., Stanisław ze Skarbimierza (cc. 1365-1431), in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 42, Warszawa–Kraków 2003, pp. 76–80.
• Zembrzuski M., Czy według Tomasza z Akwinu można korzystać z wyroków gwiazd?, in: Przyrodoznawstwo-Filozofia-Teologia – obszary i perspektywy dialogu, ed. J. Meller, A. Świeżyński, Warszawa 2010, pp. 29-46.
• Zembrzuski M., List o korzystaniu z wyroków gwiazd (De iudiciis astrorum) św. Tomasza z Akwinu, in: Opera Philosophorum Medii Aevi Textus et Studia, vol. 9, fasc. 1: Tomasz z Akwinu – Opuscula, ed. A. Andrzejuk, M. Zembrzuski, Warszawa 2011.
• Zwiercan M., Stanisław z Zawady (d. 1491), in: Polski Słownik Biograficzny, vol. 42, Warszawa–Kraków 2003, pp. 96–97.