Reforma ustroju gminy w Polsce na tle rozwiązań niemieckich

• Authors: Lipska-Sondecka Agnieszka

Title variants

EN

Reform of the Commune System in Poland Concerning German Solutions

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Odbudowa samorządu terytorialnego w Polsce po 1989 roku to z pewnością ogromny sukces ówczesnych władz ale także całego społeczeństwa. Po wielu latach funkcjonowania w państwie z którym się nie utożsamiali, otrzymali ważne narzędzie dzięki któremu mogli współkształtować miejsce w którym żyją i pracują. Możliwość współzarządzania sprawami wynikającymi z życia zbiorowego społeczności pozwoliła na upodmiotowienie najważniejszego czynnika sprawczego samorządu – lokalnych społeczności. Reforma samorządowa przez wielu badaczy (prawników, ekonomistów, socjologów, politologów) określana jest jako najbardziej pożądana, zapoczątkowała bowiem w Polsce budowę struktur państwa demokratycznego i podstaw społeczeństwa obywatelskiego. Dziś trudno byłoby wyobrazić sobie funkcjonowanie naszego państwa i społeczeństwa bez instytucji samorządu terytorialnego. Podstawową a zarazem najmniejszą jednostką samorządu terytorialnego w Polsce i w Niemczech jest gmina. W Polsce samorząd na szczeblu gminy powołano na mocy ustawy z dnia 8 marca 1990 roku. Od tego czasu do chwili obecnej ustawa nowelizowana była ponad pięćdziesiąt razy. Jest to wyraźny sygnał dotyczący konieczności potrzeby refleksji nad zapoczątkowaniem całościowych zmian, tak, by były one adekwatne do bieżącej sytuacji, w której funkcjonują podmioty samorządowe. Samorząd jest instytucja dynamiczną, ewoluuje, reformuje się, przeobraża także w innych państwach. To pozytywny aspekt, ponieważ najważniejszą powinnością samorządu jest służyć lokalnej społeczności. Zmiany są konieczne, wskazane i właściwe tylko wówczas jeśli uwzględnią nowe wyzwania i oczekiwania, eliminując mankamenty dotychczasowych rozwiązań.

The reconstruction of local government in Poland after 1989 is certainly a huge success of authorities and the entire society. After many years of functioning in the country which they did not identify with they received an important tool that enabled them to co-shape the place in which they lived and worked. The possibility of co-management the issues arising from the life of the community enabled the government's most important causative factor - local communities. The reform of local government is defined by many researchers (lawyers, economists, sociologists, political scientists) as the most desirable. It launched the construction of structures and foundations of a democratic civil society in Poland. Today it would be difficult to imagine the functioning of our state and society without the institutions of local government. The basic and also the smallest unit of local government in Poland and Germany is the municipality. In Poland, the government at municipal level was established under the Act of 8th of March in 1990. From that time until now it has been amended more than fifty times. This is a clear signal for the need for reflection on the initiation of comprehensive changes which would be relevant to the current situation in which local units operate. Local government is a dynamic institution which evolves, reforms itself but also transforms in other states. This is a positive aspect because the most important duty of government is to serve the local community. Changes are necessary, desirable and appropriate only if they take into account new challenges and expectations, eliminating the drawbacks of previous solutions.

Keywords

PL

samorząd terytorialny,; gmina,; ustrój,; władza lokalna,; reforma

• Publisher: Ośrodek Analiz Politologicznych UW
• Journal: Kwartalnik Naukowy OAP UW "e-Politikon"
• Year: 2012
• Issue: 1
• Pages: 57-84

Contributors

author

Lipska-Sondecka Agnieszka

• Koszalińska Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych, Batalionów Chłopskich 79 75-333 Koszalin

References

• Becker B., Tkaczyński J.W., Federalna konstrukcja administracji na przykładzie Niemiec, USA i Unii Europejskiej, „Samorząd Terytorialny”, nr 11/1997.
• Budzisz R., Kilka uwag w dyskusji nad modelem organu wykonawczego w gminie, „Samorząd Terytorialny”, nr 1–2/2007.
• Czapiński J. , Diagnoza społeczna, 2009.
• Dolnicki B., Pozycja prawna wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wobec rady gminy, „Samorząd Terytorialny”, nr 1–2/2007.
• Gemeideordnung fur das Land Sachsen-Anhalt ( Gemeindeordnung – GO LSA ) in der Fassung der Bekanntmachung vom 10. August 2009, www.landesrecht.sachsen-anhalt.de, 30. 10. 2011.
• Gemeindeordnung fur der Freiestaat Bayern (Gemeindeordnung – GO ) in der Fassung der Bekanntmachung vom 22. August 1998, www.gesetze-bayern.de, 27.11.2011.
• Gemeindeordnung fur Schleswig-Holstein (Gemeindeordnung – GO ) in der Fassung vom 28. Februar 2003, www.gesetze-rechtsprechung.sh.juris.de, 30. 10.2011.
• Giedrewicz-Nie¬wiń¬ska A., Bezpośredni wybór wójta, burmistrza i prezydenta miasta – wybrane zagadnienia prawne, „Samorząd Terytorialny”, nr 12/2006.
• Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Warszawa 2009.
• Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.
• Lipska-Sondecka A., Frydrysiak A., Uwagi na temat administracji rządowej i samorządowej w Polsce – głos do dyskusji, „Samorząd Terytorialny”, nr 12/2008.
• Lipska-Sondecka A., Niemcy, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica.
• Lipska-Sondecka A., Wójt, burmistrz, prezydent – lokalni liderzy polityczni czy menedżerowie? [w:] Przywództwo lokalne a kształtowanie demokracji partycypacyjnej, pod red. Michałowskiego S., Kuć-Czajkowskie K. J., Lublin 2008.
• Lutrzykowski A.I., Samorząd terytorialny – wyzwanie ustrojowe. Osiem trudnych lat 1990–1997, [w:] Samorząd terytorialny w polskiej myśli politycznej XX wieku, pod red. Radomskiego G., Toruń 2006.
• Miaskowska-Daszkiewicz K., Kowalik J., Samorząd terytorialny w Niemczech, w: Samorząd terytorialny w Europie Zachodniej, pod. Red. Rajcy L., Warszawa 2010.
• Newsweek Polska nr 10/2010, sylwetki prezydentów miast z dnia 23 maja 2010.
• Ofiarska M., Publicznoprawne formy współpracy gmin w RFN, „Samorząd Terytorialny”, 2002/6.
• Piasecki A.K. , Władza w samorządzie terytorialnym III RP. Teoria i praktyka kadencji 1990–2002, Zielona Góra 2002.
• Regulski J., Samorząd III RP. Koncepcje i realizacja, Warszawa 2000.
• Regulski J., Samorządna Polska, Warszawa 2005.
• Skarżyńska K., Między państwem a obywatelem, „Newsweek Polska”, nr 10/2010 z 23 maja 2010.
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
• Ustawa z dnia 11 kwietnia 2001 r. o zmianie ustaw: o samorządzie gminy, o samorządzie powiatowym, o samorządzie województwa, o administracji rządowej w województwie oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym.
• Ustawa z dnia 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich.
• Ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójtów, burmistrzów i prezydenta.
• Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych.
• Ustawa z dnia 29 września 1995 roku o zmianie ustawy o samorządzie trytorialnym oraz niektórych innych ustaw.
• Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 roku – Kodeks wyborczy.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.