Wykorzystanie doświadczeń międzynarodowych dla potrzeb rekultywacji i zagospodarowania zwałowisk odpadów pogórniczych

• Authors: Łukasz Gawor , Witold Warcholik , Piotr Dolnicki

Title variants

EN

Use of International Experiences or the Needs of Reclamation and Management of Post Mining Waste Dumps

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Odpady pogórnicze, składowane na zwałowiskach (hałdach) są elementem krajobrazu każdegozagłębia górniczego. Zwałowiska pogórnicze, zarówno podpoziomowe, jak i nadpoziomowe, wymagająefektywnej rekultywacji technicznej i biologicznej oraz racjonalnego zagospodarowania, m.in. w kierunkuparkowo-rekreacyjnym, dydaktycznym i sportowym. Efektywność rekultywacji omawianych obiektów ściślewiąże się z ich negatywnym oddziaływaniem na środowisko, a w szczególności z zagrożeniami samozapłonemi pożarami. Te zagadnienia łączą się również z odzyskiem surowców z odpadów i dotyczą głównie materiiwęglowej. Opisywane obiekty stanowią bowiem bardzo często perspektywiczne antropogeniczne złożawtórne. Procesy odzysku są uzasadnione ekonomicznie, a ich przebieg regulują odpowiednie akty prawne.W artykule przedstawiono doświadczenia z wybranych europejskich zagłębi górniczych (Wielka Brytania– rejon Cardiff, Belgia, Niemcy – Zagłębie Ruhry, Czechy) w zakresie rekultywacji i zagospodarowania zwałowiskpogórniczych. Zaprezentowano kierunki zagospodarowania, możliwe do wykorzystania na zwałowiskachzlokalizowanych na terenie Polski, na przykładzie obszaru Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW).

EN

Mining wastes disposed on dumping grounds (tips) are parts of the landscape of every mining basin. Post mining waste dumps require efficient technical and biological reclamation and rational management. Efficiency of reclamation of examined objects is inseparable connected with their negative environmental impacts, particularly self-ignition and fire hazards. These problems are also connected with recovery of secondary resources, mainly coal particles. Described objects belong though to the perspective anthropogenic secondary deposits. Processes of recovery are economically justified and their course is controlled by legal regulations. In the paper there are presented experiences from chosen European mining basins (UK, Belgium, Germany, Czech Republic) in range of reclamation and management of post mining dumping grounds, There are proposed direction of management, which could be used on coal mining waste dumps in Poland, exemplified on the Upper Silesian Coal Basin area (USCB).

Keywords

PL

Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW); odpady pogórnicze; procesy rekultywacyjne; zwałowiska po górnictwie węglowym

EN

dumping grounds after coal mining; mining wastes; reclamation processes; Upper Silesian Coal; Basin area (USCB)

• Publisher: Instytut Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Year: 2016
• Volume: Volume 30, Issue 3
• Pages: 228-238

Contributors

author

Łukasz Gawor

• Politechnika Śląska, Wydział Górnictwa i Geologii, Instytut Geologii Stosowanej

author

Witold Warcholik

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Instytut Geografii, Zakład Turystyki i Badań Regionalnych

author

Piotr Dolnicki

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Instytut Geografii, Zakład Turystyki i Badań Regionalnych

References

• Gabzdyl, W. (1999). Geologia złóż. Skrypty uczelniane Politechniki Śląskiej, 2163.
• Gawor, Ł. (2013). Coal-mining waste dumps as geotourist objects exemplified on Ruhr District and Upper Silesian Coal Basin – comparison and valorization analysis. Cuprum. Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud, 3(68), 45–51.
• Gawor, Ł. (2014). Coal mining waste dumps as secondary deposits exemplified on Upper Silesian Coal Basin and Lublin Coal Basin. Geology, Geophysis and Environment, 40(3), 285–289.
• Gawor, Ł., Warcholik, W., Dolnicki, P. (2014). Możliwości eksploatacji złóż wtórnych (zwałowisk pogórniczych) jako przykład zmian w sektorze przemysłu wydobywczego. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 27, 255–265.
• Martinec, P. i in. (2005). The effects of coal mining on the landscapes of the Ostrava region. Moravian Geographical Reports, 13(2).
• Nita, J., Myga-Piątek, U. (2006). Krajobrazowe kierunki zagospodarowania terenów pogórniczych. Przegląd Geologiczny, 54(3), 256–262.
• Nyssen, J., Vermeersch, D. (2010). Slope aspect affects geomorphic dynamics of coal mining spoil heaps in Belgium. Geomorphology, 123(1–2), 109–121.
• Ostręga, A. (2004). Nowatorskie rozwiązania w rekultywacji i zagospodarowaniu obszarów poprzemysłowych na przykładzie Zagłębia Ruhry w Niemczech. Przegląd Górniczy, 7–8.
• Probierz, K., Marcisz, M., Sobolewski, A. (2012). Od torfu do węgli koksowych monokliny Zofiówki w obszarze Jastrzębia (SW część Górnośląskiego Zagłębia Węglowego). Zabrze: Wydawnictwo Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla.
• Schulz, D. (2004). Recultivation of mining waste dumps in the Ruhr area, Germany. W: Water, Air & Soil Pollution, Springer Netherlands, 89–98.
• Sikorska-Maykowska, M. (2001). Waloryzacja środowiska przyrodniczego i identyfikacja jego zagrożeń na terenie województwa śląskiego. Katowice: Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego.
• Szczepańska, J., Twardowska, I. (1999). Distribution and environmental impact of coal mining wastes in Upper Silesia. Poland. Environmental Geology, 38(3), 249–258.
• Tokarska-Guzik, B. (1996). Rola hałd zasadowych w utrzymaniu lokalnej bioróżnorodności. Przegląd Przyrodniczy, 7(3–4), 261–266.
• Tokarska-Guzik, B. (2000). Przyrodnicze zagospodarowanie nieużytków miejsko-przemysłowych na przykładzie centrów górniczych Europy. W: Inżynieria Ekologiczna, 1. Ochrona i rekultywacja gruntów. Lublin: Wydawnictwo Ekoinżynieria, 72–80.
• Uberman, R., Ostręga, A. (2004) Sposób rekultywacji i zagospodarowania zwałowisk nadkładu i składowisk odpadów górniczych. Górnictwo Odkrywkowe, 7–8.
• Zásterová, P., Marschalko, M., Niemiec, D., Durdáka, J., Bulko, R., Vlcekb, J. (2015). Analysis of Possibilities of Reclamation Waste Dumps after Coal Mining. Procedia Earth and Planetary Science, 15.