EN
The main goal of this work is to introduce the basic assumptions of one of the first, and the most recognizable and valuable doctrines of ancient Greece. The author begins his reflection by presenting the functioning of the Hellas society. A number of changes that affected the Greek society, developed the idea of citizenship, which had a direct impact on the subsequent creation of a completely new system, which was democracy. Then, the author turns his attention to the Sophists, itinerant Greek teachers operating mainly during the humanistic heyday of Greece, falling on the VI-V century BC. The Sophists appreciated the versatility and practical usefulness of knowledge. The author briefly introduces the basic statements and theorems of the most respected Sophists, such as: Protagoras of Abdera, Sofiphon Antiphon, Hippias of Elida and Thrasymachus of Chalcedony. After discussing pre-Socratic philosophy, the author proceeds to discuss the leading representative of that period, which Socrates undoubtedly was. He brings Socrates’ biography closer, focusing primarily on emphasizing his principles and prized values. The author attempts to define and – as simply as possible – depict the philosophy proclaimed by Socrates. However, Socrates did not leave any writings, so information about him is obtained from sources including works of Plato, Xenophon and Aristophanes, disciples of Socrates. This paper is based on Plato's Dialogues. It shows Socrates as one of the most important figures in the history of European philosophical thought. Through his actions, he showed an example of true love for wisdom, and drew the world's attention to the essence of ethical values that accompany everyone to this day.
PL
Celem niniejszej pracy jest przybliżenie podstawowych założeń jednej z pierwszych, a przy tym najbardziej rozpoznawalnych i wartościowych doktryn z czasów starożytnej Grecji. Autor rozpoczyna swoje rozważania od przedstawienia sposobu funkcjonowania społeczeństwa Hellady. Szereg przemian, które dotknęły społeczeństwo greckie, wykształcił ideę obywatelstwa, to natomiast miało bezpośredni wpływ na późniejsze utworzenie zupełnie nowego ustroju, jakim była demokracja. Następnie, autor zwraca swoją uwagę na Sofistów, wędrownych nauczycieli greckich działających głównie w okresie humanistycznego rozkwitu Grecji, przypadającym na VI-V wiek p.n.e. Sofiści aprecjonowali wszechstronność oraz praktyczną przydatność wiedzy. Autor przybliża pokrótce sylwetki oraz podstawowe twierdzenia najbardziej cenionych Sofistów takich, jak: Protagoras z Abdery, Antyfon Sofista, Hippiasz z Elidy, czy Trazymach z Chalcedonu. Po omówieniu filozofii przedsokratejskiej autor przechodzi do rozważań dotyczących czołowego przedstawiciela tamtego okresu, jakim niewątpliwie był Sokrates. Przybliża jego życiorys, skupiając się przede wszystkim na uwydatnieniu wyznawanych przez niego zasad oraz cenionych wartości. Autor podejmuje się próby zdefiniowania oraz jak najprostszego zobrazowania głoszonej przez Sokratesa filozofii. Sokrates nie pozostawił po sobie żadnych pism, dlatego do podstawowych źródeł można zaliczyć dzieła Platona, Ksenofonta oraz Arystofanesa, uczniów Sokratesa. Niniejsza praca opiera się na Dialogach Platona. Ukazuje ona Sokratesa jako jedną z najważniejszych postaci w historii europejskiej myśli filozoficznej. Poprzez swoje postępowanie pokazał on przykład prawdziwej miłości do mądrości oraz zwrócił uwagę świata na istotę wartości etycznych, które do dnia dzisiejszego towarzyszą każdemu człowiekowi.