Konstytucyjna zasada subsydiarności a zakres autonomii szkolnictwa wyższego we współczesnym polskim porządku prawnym

• Authors: Berdel-Dudzińska Marta
• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Przedmiotem niniejszego opracowania jest omówienie podstawowych kwestii dotyczących zasady subsydiarności (pomocniczości) oraz pojęcia autonomii szkół wyższych w polskim współczesnym porządku prawnym. Podczas analizy zakresu autonomii uniwersyteckiej pojawia się fundamentalne pytanie o granice tejże autonomii. Głównym problemem okazuje się znalezienie odpowiedniej proporcji pomiędzy swobodą podejmowania decyzji przez szkoły wyższe a ingerencją w działalność uczelni ze strony państwa. Celem opracowania nie jest przedstawienie szczegółowej teorii na temat wpływu zasady pomocniczości na zakres autonomii szkół wyższych, ani dogłębna analiza bogatego w treść pojęcia zasady pomocniczości oraz autonomii szkół wyższych. Głównym dążeniem autorki jest wskazanie na możliwość powiązania zasady pomocniczości z autonomią szkół wyższych. Zestawienie zasady pomocniczości oraz regulacji dotyczącej autonomii szkół wyższych może okazać się przydatne dla procesu stanowienia i stosowania przepisów dotyczących szkolnictwa wyższego. Co łączy zasadę pomocniczości i autonomię szkół wyższych? Podstawą zarówno zasady pomocniczości jak i autonomii szkół wyższych jest afirmacja wolności, podmiotowości człowieka i wspólnot ludzkich.

EN

The subject of this article is the discussion of the basic issues concerning the principle of subsidiarity (helpfulness) and the concept of the autonomy of higher education institutions in the modern Polish legal order. While analyzing the scope of the autonomy of universities the fundamental question of the limits of such an autonomy arises. The main problem is finding the adequate proportion between the freedom of decision taking by higher education institutions and the interference of the government in the university’s activities. The object of the article is not the presentation of the detailed theory concerning the influence of the principle of helpfulness on the scope of the autonomy of higher education institutions nor the thorough analysis of the broad meaning of the concept of the principle of helpfulness and the autonomy of higher education institutions. The main aim of the author is the indication of the possibility of connection of the principle of helpfulness with the autonomy of higher education institutions. The combination of the principle of helpfulness and the regulation concerning the autonomy of higher education institutions may prove useful in the process of constituting and applying the provisions concerning higher education. What does the principle of helpfulness have in common with the autonomy of higher education institutions? The basis of the principle of helpfulness as well as the autonomy of higher education institutions is the affirmation of freedom, human subjectivity and subjectivity of human communities.

Keywords

PL

subsydiarność; autonomia szkolnictwa wyższego

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2011
• Issue: 4 (8)
• Pages: 183-204

Dates

published

2011-12-31

Contributors

author

Berdel-Dudzińska Marta

• Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie

References

• Antonowicz D., Uniwersytet przyszłości. Wyzwania i modele polityki, Warszawa 2005
• Antonowicz D., Wieża z kości słoniowej – model idealny autonomii uniwersyteckiej, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 2003, nr 3
• Bielecki P., Model pełnej autonomii szkół wyższych pozostaje wciąż w sferze postulatów czy iluzorycznych oczekiwań, „Forum Akademickie” 1998, nr 10, wydanie internetowe: http://www.forumakad.pl/archiwum/98/10/artykuly/07-zycie_akad.htm (01.12.2011)
• Bochenek K., Personalistyczny kontekst wizji uniwersytetu w refleksji Karola Wojtyły (Jana Pawła II), [w:] Idea uniwersytetu w nauczaniu Jana Pawła II, pod red. W. Furmanka, Rzeszów 2006
• Bułajewski S., Dąbrowski M., Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne, [w:] Wolność i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, pod red. M. Chmaja, Warszawa 2008
• Chmielecka E., Wspólnota akademicka, wspólnota obywatelska [w:] Rola uczelni w rozwijaniu społeczeństwa obywatelskiego, pod red. J. Dietla, Z. Sapijaszki, Łódź 2009
• Domańska A., Zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Polskie prawo konstytucyjne, pod red. D. Góreckiego, Warszawa 2007
• Garlicki L., Art. 70 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz, T III, pod red. L. Garlickiego, Warszawa 2003
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2006
• Gromski W., Autonomia i instrumentalny charakter prawa, Wrocław 2000
• Hübner P., Kartki z dziejów nauki w Polsce. Bzik na punkcie nauki. Spór o wolność nauki przed i po wojnie, „Forum Akademickie” 1999, nr 5, wydanie internetowe: http://www.forumakad.pl/archiwum/99/5/artykuly/21-kartki.htm (01.12.2011)
• Krawczyk R., Wolność akademicka a sukces naukowo-dydaktyczny uczelni wyższej, [w:] Nowe prawo - szanse i zagrożenia dla szkolnictwa wyższego, Materiały z Ogólnopolskiego Seminarium zorganizowanego 22 września 2005 r. w Szkole Głównej Handlowej, pod red. M. Rockiego, Warszawa 2005
• Kruk M., Konstytucyjne zasady podstawowe – ich znaczenie prawne i katalog, [w:] Zasady podstawowe polskiej konstytucji, pod red. W. Sokolewicza, Warszawa 1998
• Leksykon filozofii klasycznej, pod red. J. Herbuta, Lublin 1997
• Łukasiewicz J., Niemczyk M., Organizacyjne uwarunkowania pozycji jednostki. Tezy referatu, [w:] Jednostka wobec działań administracji publicznej, Międzynarodowa Konferencja Naukowa, Olszanica 21-23 maja 2001, pod red. E. Ury, Rzeszów 2001
• Majka J., Etyka społeczna i polityczna, Warszawa 1993
• Mądel K., Zasada pomocniczości w teorii i w działaniu, tekst dostępny na stronie internetowej: http://www.ignatianum.edu.pl/centrum/txt/madel_subsydiaryzm.htm (01.12.2011)
• Merton R. K., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Warszawa 1982
• Milczarek D., Subsydiarność – próba bilansu, [w:] Subsydiarność, pod red. D. Milczarka, Warszawa 1998
• Millon-Delsol Ch., Zasada pomocniczości, Kraków 1995
• Millon-Delsol Ch., Zasada subsydiarności – założenia, historia, problemy współczesne, [w:] Subsydiarność, pod red. D. Milczarka, Warszawa 1998
• Młynarska-Sobaczewska A., Wolności i prawa człowieka i obywatela, [w:] Polskie prawo konstytucyjne, pod red. D. Góreckiego, Warszawa 2007
• Popławska E., Zasada pomocniczości (subsydiarności), [w:] Zasady podstawowe polskiej Konstytucji, pod red. W. Sokolewicza, Warszawa 1998
• Popławska E., Zasada subsydiarności, „Przegląd Legislacyjny” 1997, nr 1
• Schanpp F. E., Samorząd jako element polityki porządku państwowego, „Samorząd Terytorialny” 1991, nr 7-8
• Słownik łacińsko-polski, oprac. K. Kumaniecki, Warszawa 1983
• Sobolewski M., Zasady ustroju politycznego RFN, [w:] Ustrój państwowy RFN, pod red. L. Janickiego, Poznań 1986
• Spieker M., Zasada pomocniczości: podstawy antropologiczne i konsekwencje polityczne, „Społeczeństwo”, 1995, nr 1
• Sutor B., Etyka polityczna, Warszawa 1994
• Wawrzyniak Z., Donum universitatis, [w:] Idea uniwersytetu w nauczaniu Jana Pawła II, pod red. W. Furmanka, Rzeszów 2006
• Winczorek P., Zasada pomocniczości w dyskusjach ustrojowych w komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, [w:] Subsydiarność, pod red. D. Milczarka, Warszawa 1998
• Witkowski Z., Zakres konstytucjonalizacji zasad ustrojowych w polskich aktach konstytucyjnych XX wieku, [w:] Konstytucjonalizacja zasad i instytucji ustrojowych, pod red. P. Sarneckiego, Warszawa 1997

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2011.04.09