Powiązania społeczno-gospodarcze na pograniczu polsko-niemieckim w warunkach rynku wewnętrznego Unii Europejskiej

• Authors: Łukasz D. Wróblewski

Title variants

EN

Polish-German cross-border cooperation vs. the European Single Market

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Powiązania społeczno-gospodarcze regionów przygranicznych stanowią przedmiot rozważań wielu autorów w polskiej i zagranicznej literaturze przedmiotu. Przyjmuje się, że są one niezwykle powszechne na pograniczu polsko-niemieckim. Ich szczególne uwarunkowanie stanowi rynek wewnętrzny Unii Europejskiej. Nie znajduje on jednak wyraźnego odzwierciedlenia w rozważaniach prowadzonych nad problematyką regionów przygranicznych na gruncie szeroko rozumianych studiów regionalnych. Celem artykułu jest przedstawienie powiązań społeczno-gospodarczych polskich i niemieckich regionów przygranicznych w świetle ekonomii rynku wewnętrznego UE. Podstawową metodę badawczą wykorzystaną w pracy stanowi analiza literatury przedmiotu z zakresu regionów przygranicznych i współpracy transgranicznej oraz integracji rynkowej.

EN

Cross-border economic relations are analysed by many researchers. However, the concepts of cross-border cooperation illustrated in the literature of regional studies do not present the EU market as a factor of cross-border economic relations. In consequence, it is necessary to carry out an in-depth analysis of the literature on cross-border cooperation and economic integration in order to capture the impact of the single market on cross-border relations. The aim of this study is to describe cross-border cooperation in the Polish-German border area, taking into account the economics of the single market.

Keywords

PL

rynek wewnętrzny; pogranicze polsko-niemieckie; współpraca transgraniczna; turystyka zakupowa; swoboda przepływu pracowników

EN

internal market; Polish-German borderland; cross-border cooperation; cross-border shopping; free movement of labour

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2018
• Issue: 4(74)
• Pages: 75-88

Contributors

author

Łukasz D. Wróblewski

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Wydział Gospodarki Międzynarodowej

References

• Andreasik J., Kawałko B., Kawecka-Wyrzykowska E., Szlachta J., 2003, Perspektywy przygranicznej współpracy polsko-ukraińskiej w świetle członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Zamość: Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu.
• Bański J., Dobrowolski J., Flaga M., Janicki W., Wesołowska M., 2010, Wpływ granicy państwowej na kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego wschodniej części województwa lubelskiego, Studia Obszarów Wiejskich, t. XXI, Warszawa: Wydawnictwo Bernardinum.
• Barcz J. (red.), 2011, Prawo gospodarcze Unii Europejskiej, Warszawa: Instytut Wydawniczy EuroPrawo.
• Białobrzeska R., Kisiel R., 2003, Współpraca transgraniczna wschodnich regionów Polski, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Bilczak V.S., 2002, Cross-border Economics, Olsztyn: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Ekonomii Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Olsztynie.
• Borusiak B., Małkowska M., Mikołajczyk J., Sławińska M., 2003, „Strategie marketingowe w handlu detalicznym i ich oddziaływanie na zachowania nabywców – analiza porównawcza Polska–Niemcy”, w: R. Barczyk (red.), Rozwój gospodarczy i rozwój przedsiębiorstw na pograniczu polsko-niemieckim w procesie integracji Polski z Unią Europejską, Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
• Borys T., 1999, Węzłowe problemy statystyki transgranicznej, Kraków: Akademia Ekonomiczna w Krakowie.
• Chojnacki M., 2001, „Działania integracyjne w niemiecko-polskim euroregionie”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 1, s. 109–130.
• Cieślik A., 2005, „Location of foreign firms and national border effects: The case of Poland”, Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, t. 96, nr. 3, s. 287–297.
• Ciok S., 2000, „Pogranicze zachodnie Polski w perspektywie integracji europejskiej”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 1, s. 91–104.
• Ciok S., 2004, Pogranicze polsko-niemieckie. Problemy współpracy transgranicznej, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Ciok S., 2011, „Obszary problemowe w planowaniu przestrzennym ze szczególnym uwzględnieniem obszarów peryferyjnych Polski Zachodniej”, w: Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych. Wybór referatów konferencyjnych, Warszawa: Departament Programów Ponadregionalnych, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
• Ciok S., Dołzbłasz S., Leśniak M., Raczyk A., 2008, Polska–Niemcy. Współpraca i konkurencja na pograniczu, Studia Geograficzne 81, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Ciok S., Dołzbłasz S., Raczyk A., 2006, Dolny Śląsk. Problem rozwoju regionalnego, Studia Geograficzne 79, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Clark T., 1994, „National boundaries, border zones, and marketing strategy: A conceptual framework and theoretical model of secondary boundary effect”, Journal of Marketing, t. 58, nr 5, s. 67–80.
• Czarczyńska A., Śledziewska K., 2003, Teoria integracji europejskiej, Warszawa: C.H. Beck.
• Czyżewska D., 2012, „Istota konkurencyjności regionów”, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, r. 74, z. 4, s. 203–217, Poznań: Wydział Prawa i Administracji im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
• Decoville A., Durand F., Sohn Ch., Walther O., 2010, Spatial integration in European cross-border metropolitan regions: A comparative approach, CEPS INSTEAD Working Papers, Working Paper No 2010–40, Luxembourg: Department of Geography, Centre for Population, Poverty and Public Policy Studies.
• Dolińska K., Niedźwiecka-Iwańczak N., 2016, „Mieszkańcy pogranicza zachodniego o niemieckich sąsiadach a Polacy o Niemcach”, w: A. Sadowski, U. Abłażewicz--Górnicka (red.), Pogranicze. Studia Społeczne, t. 27, cz. 2, Białystok: Uniwersytet w Białymstoku.
• Dołzbłasz S., 2012, „Transborder relations between territorial units in the Polish-German borderland”, Geographia Polonica, t. 85, nr 3, s. 23–36, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN.
• Dołzbłasz S., 2016, „Sieć współpracy transgranicznej na pograniczu polsko-czeskim”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 4, s. 62–78.
• Dołzbłasz S., Raczyk A., 2011, „Projekty współpracy transgranicznej na zewnętrznych i wewnętrznych granicach Unii Europejskiej – przykład Polski”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 3, s. 59–80.
• Dołzbłasz S., Raczyk A., 2016, „Transborder co-operation and competition among firms in the Polish-German borderland”, Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, t. 108, nr 2, s. 141–156.
• European Commission, 2016, Collecting solid evidence to assess the needs to be addressed by Interreg crossborder cooperation programmes, Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Gruchman B., 2000, „Miejsce i rola obszarów pogranicza polsko-niemieckiego w ogólnych koncepcjach zagospodarowania przestrzennego kraju”, w: B. Gruchman, F. Walk, E. Nowińska (red.), Strategia rozwoju lokalnego na przykładzie gmin pogranicza polsko-niemieckiego, Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
• Gruchman B., Łaźniewska E., Parowicz I., Kötzle A., Huskobla G., Osiecka A., 2002, „Współpraca transgraniczna przedsiębiorstw na pograniczu polsko-niemieckim na przykładzie województw zachodniopomorskiego i lubuskiego oraz landu Brandenburgii”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 4, s. 23–48.
• Guz-Vetter M., 2002, Polsko-niemieckie pogranicze. Szanse i zagrożenia w perspektywie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Hoover E., 1962, Lokalizacja działalności gospodarczej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Isard W., 1965, Metody analizy regionalnej. Wprowadzenie do nauki o regionach, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Jakubowski A., Miszczuk A., Kawałko B., Komornicki T., Szul R., 2017, New Borderland. Cross-border Relations and Regional Development, Oxon–New York: Regions and Cities. Regional Studies Association, Routledge-Taylor & Francis Group.
• Kawałko B., 2008, Granica wschodnia jako czynnik ożywienia i rozwoju społeczno-ekonomicznego regionów przygranicznych. Synteza, Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
• Kłodziński M., Rosner A., 1996, „Pogranicze zachodnie w okresie przemian systemowych. Podsumowanie badań”, w: M. Kłodziński, A. Rosner (red.), Przeobrażenia społeczno-ekonomiczne obszarów wiejskich pogranicza zachodniego, Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.
• Komornicki T., 1998, „Granice Polski jako bariery przestrzenne”, w: J. Kitowski (red.), Czynniki i bariery regionalnej współpracy transgranicznej. Próba syntezy, Rozprawy i Monografie Wydziału Ekonomicznego 15, Rzeszów: Wydział Ekonomiczny Filii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Rzeszowie.
• Koschatzky K., 2000, „A river is a river-cross-border networking between Baden and Alsace”, European Planning Studies, t. 8, nr 4, s. 429–449.
• Krätke S., 2002, „The regional impact of EU Eastern enlargement: A view from Germany”, European Planning Studies, t. 10, nr 5, s. 651–664.
• Krok K., 2007, „Współpraca przygraniczna jako czynnik rozwoju lokalnego”, w: G. Gorzelak (red.), Polska regionalna i lokalna w świetle badań EUROREG-u, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kuciński K., 1990, Podstawy teorii regionu ekonomicznego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Laine J., 2012, „Border paradox: Striking a balance between access and control in asymmetrical border settings”, Eurasia Border Review, t. 3, nr 1, s. 51–79, Sapporo: Slavic Research Center, Hokkaido University.
• Lammers K., Niebuhr A., Polkowski A., Stiller S., Hildebrandt A., Nowicki M., Susmarski P., Tarkowski M., 2006, Polsko-niemiecki obszar przygraniczny w roku 2020 – Scenariusz rozwoju i zalecenia odnośnie jego realizacji, Hamburg: Hamburgisches Welt-Wirtschafts.
• Lawrence J., 2010, „Moral entrepreneurs and moral geographies on the US/Mexico border”, Social & Legal Studies, t. 19, nr 3, s. 299–310.
• Leimgrüber W., 1991, „Boundary, values and identity: The Swiss-Italian transborder region”, w: D. Rumley, J.V. Minghi (red.), The Geography of Border Landscapes, London: Routledge.
• Lösch A., 1961, Gospodarka przestrzenna. Teoria lokalizacji, przeł. K. Dziewoński, W. Lissowski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Martinez O.J., 1978, Border Boom Town. Ciudad Juárez since 1847, Austin: University of Texas Press.
• Martinez O.J., 1994a, Border People. Life and Society in the U.S. – Mexico Borderlands, Tucson: The University of Arizona Press.
• Martinez O.J., 1994b, „The dynamics of border interaction. New approaches to border analysis”, w: C.H. Schofield (red.), Global Boundaries. World Boundaries, t. 1, London: Routledge.
• Martinez O.J., 2001, Mexican-origin People in the United States. A Topical History, Tucson: The University of Arizona Press.
• Martinez O.J., 2006a, „Filibustering and racism in the borderlands”, w: O.J. Martinez (red.), U.S.-Mexico Borderlands. Historical and Contemporary Perspectives, Lanham: Jaguar Books.
• Martinez O.J., 2006b, „Prohibition and depression in Ciuded Juárez-El Paso”, w: O.J. Martinez (red.), U.S.-Mexico Borderlands. Historical and Contemporary Perspectives, Lanham: Jaguar Books.
• Martinez O.J., 2006c, Troublesome Border, Tucson: The University of Arizona Press.
• Misiak W., 2002, „Polityka zagraniczna wobec zmian społecznych z perspektywy obszarów transgranicznych”, w: R. Stemplowski, A. Żelazo (red.), Polskie pogranicza a polityka zagraniczna u progu XXI wieku, Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
• Misiak W., 2003, „Funkcje granic”, w: M. Zielińska (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Teorie, studia, interpretacje, t. 1, Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe.
• Miszczuk A., 2007, Zewnętrzna granica Unii Europejskiej – Ukraina. Możliwości wykorzystania dla dynamizacji procesów rozwojowych, Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
• Musiałkowska I., Sapała M., Wróblewski Ł., 2012, „The strengthening of the Single European Market vs. the crisis”, Poznan University of Economics Review, t. 12, nr 2, s. 74–105.
• Nowak-Far A., 2013, Prawo i ekonomia rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, Warszawa: Wydawnictwo Poltext.
• Perkmann M., 1999, „Building governance institutions across European borders”, Regional Studies, t. 33, nr 7, s. 657–667.
• Perkmann M., 2003, „Cross-border regions in Europe significance and drivers of regional cross-border co-operation”, European Urban and Regional Studies, t. 10, nr 2, s. 153–171.
• Perkmann M., 2007a, „Construction of new territorial scales: A framework and case study of the EUREGIO cross-border region”, Regional Studies, t. 41, nr 2, s. 1–15.
• Perkmann M., 2007b, „Policy entrepreneurship and multilevel governance: A comparative study of European cross-border regions”, Environment and Planning C: Government and Policy, t. 25, nr 6, s. 861–879.
• Perkmann M., Spicer A., 2007, „Healing the scars of history: Projects, skills and field strategies in institutional entrepreneurship”, Organization Studies, t. 28, nr 7, s. 1101–1122.
• Poleszczuk J., Sztop-Rutkowska K., Porankiewicz-Żukowska A., Kiszkiel Ł., Klimczuk A., Mejsak R.J., 2013, Samorządowa i obywatelska współpraca transgraniczna w województwie podlaskim, Białystok: Fundacja Laboratorium Badań i Działań Społecznych SocLab.
• Raczyk A., Dołzbłasz S., Leśniak-Johann M., 2012, Relacje współpracy i konkurencji na pograniczu polsko-niemieckim, Wrocław: Wydawnictwo Gaskor.
• Shcherba H.I., 2008, „Współczesne problemy transgranicznej współpracy Ukrainy i Polski w świetle badań socjologicznych”, w: M.G. Woźniak (red.), Spójność społeczno-ekonomiczna a modernizacja regionów transgranicznych, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Sidorowicz L., 2011, „Wpływ granicy państwowej na koszt transakcyjny transgranicznej wymiany handlowej”, w: M. Gołoś, A. Kasińska-Metryka (red.), Europa regionów, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Słowińska B., 2009, „Euroregiony pogranicza polsko-rosyjsko-litewsko-białorusko--ukraińskiego i ich rola we współpracy transgranicznej”, w: K. Kosiedowski (red.), Pogranicze w trakcie przemian. Rozwój i współpraca transgraniczna regionów Polski Wschodniej i państw sąsiednich w kontekście integracji europejskiej, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Strassoldo R., 1989, „Border studies: The State of the art in Europe”, w: A.I. Asiwaju, P.O. Adeniyi (red.), Borderlands in Africa. A Multidisciplinary and Comparative Focus on Nigeria and West Africa, Lagos: University of Lagos Press.
• Stryjakiewicz T., 1998, „The changing role of border zones in the transforming economies of East-Central Europe: The case of Poland”, GeoJournal, t. 44, nr 3, s. 203–213.
• Szmigiel-Rawska K., Dołzbłasz S., 2012, Trwałość współpracy przygranicznej, Warszawa: CeDeWu.
• Szul R., 1999, „Transformacja a rozwój obszarów przygranicznych”, w: A. Mync, R. Szul (red.), Rola granicy i współpracy transgranicznej w rozwoju regionalnym i lokalnym, Warszawa: Wydawnictwo Rolewski.
• Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz.Urz. UE C 326 z 26.10.2012.
• Vaishar A., Dvořák P., Hubačíková V., Zapletalová J., 2013, „Contemporary development of peripheral parts of the Czech-Polish borderland: Case study of the Javorník area”, Geographia Polonica, t. 86, nr 3, s. 237–254, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN.
• Van Houtum H., 1998, The Development of Cross-border Economic Relations, Amsterdam: ThelaThesis Publishers.
• Więckowski M., 2010, Turystyka na obszarach przygranicznych polski, Prace Geograficzne, nr 224, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN.
• Wiktor W.J., 2005, Rynek Unii Europejskiej. Koncepcja i zasady funkcjonowania, Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.
• Wróblewski Ł., 2010, „Polsko-niemiecko-szwedzka współpraca regionalna w latach 2007–2013 w Euroregionie Pomerania”, Przegląd Zachodni, nr 3, s. 192–200.
• Wróblewski Ł., 2011, „Rynek wewnętrzny jako priorytet polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej”, Przegląd Zachodni, nr 3, s. 281–194.
• Wróblewski Ł., 2012, „Single European Market as an anti-crisis factor in the economic growth of the European Union”, Institute for Western Affairs’ Bulletin, nr 93.
• Wróblewski Ł., 2013a, „Koncepcja regionu transgranicznego”, Studia Doktorantów Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, nr 12, s. 170–180.
• Wróblewski Ł., 2013b, New Approach towards Research in Cross-border Region, Working Papers, Poznan: Faculty of International Business and Economics Poznan University of Economics.
• Wróblewski Ł., 2014, „Transgraniczne powiązania przedsiębiorstw z Frankfurtu nad Odrą i Słubic, Görlitz i Zgorzelca oraz Guben i Gubina”, w: S. Ciok, S. Dołzbłasz (red.), Współczesne wyzwania polityki regionalnej i gospodarki przestrzennej, Wrocław: Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Wróblewski Ł.D., 2017, Koncepcja pięciostopniowej integracji regionów przygranicznych, Warszawa: Difin.
• Zenderowski R., 2002, „Stosunki między mieszkańcami miast podzielonych granicą pań-stwową na przykładzie Cieszyna i Czeskiego Cieszyna (Český Těšín). Studium socjologiczne”, Studia Regionalne i Lokalne, nr 1, s. 49–78.
• Zschiedrich H., 2010, „Grenzüberschreitende Kooperation Zwischen Deutschen Und Polnischen KMU: bedingungen, erfahrungen und perspektiven”, w: Strategie zarzą-dzania mikro i małymi przedsiębiorstwami. Mikrofirma 2010, Zeszyty Naukowe nr 585, Ekonomiczne Problemy Usług nr 50, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.

Identifiers

DOI

10.7366/1509499547404