MORAL COMMITMENT OF THE REALISTIC, MODERNIST AND POSTMODERN NOVEL

• Authors: Joanna Klara Teske

Title variants

PL

O MORALNYM ZAANGAŻOWANIU POWIEŚCI REALISTYCZNEJ, MODERNISTYCZNEJ I POSTMODERNISTYCZNEJ

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Przedmiotem tekstu są treści etyczne, jakie pojawiają się we współczesnej powieści realistycznej, modernistycznej i postmodernistycznej, a dokładniej – analiza tego, jak poetyka danej konwencji literackiej determinuje sposób ujęcia, ale i treść etycznych poglądów wyrażonych w utworze. Tekst broni tezy o etycznym zaangażowaniu modernistycznej i postmodernistycznej powieści, wbrew obiegowym opiniom, które głoszą, że są one albo amoralne (zdominowane przez postawę „sztuka dla sztuki”), albo relatywistyczne, zgodnie z duchem postmodernizmu. Analiza poetyki tych konwencji pozwala tymczasem sądzić, że każda z nich na swój własny sposób (zgodny z filozoficzną dominantą konwencji: epistemologiczną w modernizmie i ontologiczną w postmodernizmie), umożliwia podejmowanie problematyki etycznej, choć w sposób odmienny, niż miało to miejsce w konwencji realistycznej, niewątpliwie poświęcającej problematyce moralnej (zwłaszcza z zakresu etyki szczegółowej) najwięcej uwagi. Ogólne rozważania zilustrowane są studium trzech powieści Virginii Woolf, z których każda reprezentuje inną konwencję. W całej pracy przedmiotem rozważań jest treść formy (forma jest tu istotna jako sposób ukazania obrazu świata; zasadniczo pomijane są natomiast treści wyrażone w utworach w sposób nieformalny – poprzez konstrukcję świata przedstawionego czy też wprost poprzez wypowiedzi narratora, postaci itp.).

EN

The present paper discusses moral ideas expressed in the contemporary novel of the realistic, modernist and postmodern conventions. More precisely, it tries to define how the poetics of a given convention determines the novel’s ethical thought. It is argued that both the modernist and postmodern fiction, which are often perceived as amoral or relativist, are morally committed, though perhaps not as much as the realistic convention. The shape of this moral commitment is consistent with the dominant of each convention (epistemological in modernism and ontological in postmodernism). These theoretical considerations are subsequently illustrated with three case studies of Virginia Woolf’s novels (each of which represents a different convention). Throughout the whole essay the emphasis falls on the meaning of the novelistic form, i.e. on the way that the novel’s form conveys the novel’s interpretation of reality.

Keywords

PL

powieść; moralność; modernizm; postmodernizm; forma

EN

novel; morality; modernism; postmodernism; form

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Filozoficzne
• Year: 2013
• Volume: 61
• Issue: 1
• Pages: 93-108

Contributors

author

Joanna Klara Teske

• Instytut Filologii Angielskiej, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

References

• Barnes, J. Flaubert’s Parrot. 1984. London: Vintage Books 2009.
• Barnes, J. Nothing To Be Frightened Of. Random House Canada 2008.
• Cunnningham, H. “Dickens as a Reformer.” A Companion to Charles Dickens. Ed. by D. Paroissien. Malden: Blackwell 2008. 159-173.
• Daiches, D. A Critical History of English Literature. Vol. 2. London: Mandarin 1984.
• Diamond, C. “Martha Nussbaum and the Need for Novels.” Renegotiating Ethics in Literature, Philosophy, and Theory. Ed. by J. Adamson, R. Freadman and D. Parker. Cambridge: Cambridge UP 1998. 39-64.
• Eco, U. “Form as Social Commitment.” The Open Work. Tr. by A. Cancogni. Cambridge: Harvard UP 1989. 123-157.
• Eaglestone, R. “Postmodernism and Ethics Against the Metaphysics of Comprehension.” The Cambridge Companion to Postmodernism. Ed. by S. Connor. Cambridge: Cambridge UP 2004. 182-195.
• Głąb, A. “Literatura w filozofii moralnej.” Rozum w świecie praktyki: poglądy filozoficzne Marthy C. Nussbaum. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne 2010. 125-159.
• Griffiths, N. Sheepshagger. London: Jonathan Cape 2001.
• Hawthorn, J. Studying the Novel. 1985. London: Hodder Education 2005.
• Humpherys, A. “Hard Times.” A Companion to Charles Dickens. Ed. by D. Paroissien. Malden: Blackwell 2008. 390-400.
• Hutcheon, L. A Poetics of Postmodernism: History, Theory, Fiction. London: Routledge 2003. Ishiguro, K. The Unconsoled. 1995. London: Faber and Faber 2005.
• John, E. “Art and Knowledge.” Routledge Companion to Aesthetics. Ed. B. Gaut and D. McIves Lopes. London: Routledge 2001. 329-340.
• Johnson, B. S. Albert Angelo. 1964. in B. S. Johnson Omnibus. London: Picador 2004.
• Josipovici, G. “The Lessons of Modernism.” The Lessons of Modernism and other Essays. Basingstoke: Macmillan 1977. 109-123.
• Lodge, D. “Consciousness and the Novel.” Consciousness and the Novel. London: Penguin 2003. 1-91
• Lodge, D. “The Novelist at the Crossroads.” The Novel Today: Contemporary Writers on Modern Fiction. Rev. ed. Ed. by M. Bradbury. London: Fontana P 1990. 87-114.
• Marcuse, H. The Aesthetic Dimension: Toward a Critique of Marxist Aesthetics. 1977. Tr. By H. Marcuse and E. Sherover. Boston: Beacon P 1978.
• McEwan, I. Saturday. London: Jonathan Cape 2005. McHale, B. Postmodernist Fiction. New York: Methuen 1987.
• McMinn, J. “Versions of Banville: Versions of Modernism.” Contemporary Irish Fiction: Themes, Tropes, Theories. Ed. by L. Harte and M. Parker. Hampshire: Macmillan 2000. 79-99.
• Nussbaum, M. C. “The Literary Imagination in Public Life.” Renegotiating Ethics in Literature, Philosophy, and Theory. Ed. by J. Adamson, R. Freadman and D. Parker. Cambridge: Cambridge UP 1998. 222-246.
• Teske, J. K. “Filozofia nauki i sztuki z perspektywy metodologii Karla Poppera.” Studia Philosophica Wratislaviensia 4 (2009). 27-52.
• Teske, J. K. “The Novel: A Store of Ideas vs. a Mode of Cognition.” PASE Papers in Literature, Language and Culture. Ed. by E. Gussmann and B. Szymanek. Lublin: KUL 1998. 377-386.
• Teske, J. K. Philosophy in Fiction. Lublin, Wydawnictwo UMCS 2008.
• Watt, I. “Realism and the Novel.” English Literature and British Philosophy: A Collection of Critical Essays. Ed. by S. P. Rosenbaum. Chicago: U of Chicago P 1971. 65-85.
• Welsh, I. Filth. 1998. London: Vintage 1999.
• Wilson, A. “Evil in the English Novel.” The Kenyon Review 2.29 (1967). 167-194. Woolf, V. Jacob’s Room. London: Grafton 1976.
• Woolf, V. Night and Day. London: Penguin 1992.
• Woolf, V. Orlando. Ware: Wordsworth 1995.