O pisowni wyrażenia Ś/święty M/mikołaj i innych problemach ortograficznych w pracy redaktora podręczników do nauki języka polskiego w szkole podstawowej

• Authors: Ginter Joanna

Title variants

EN

How to write the expression Ś/święty M/Mikołaj (Santa Claus, Saint Nicolas) and about another problems with the orthography in primary schoolbooks of Polish

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Jak wynika z przedstawionych przykładów, największą trudnością dla redaktora podręczników szkolnych (a być może także dla każdego innego świadomego użytkownika języka polskiego) jest pisownia wyrazów wielką i małą literą - przede wszystkim użycie danej litery ze względów znaczeniowych. Nie ma jednej uniwersalnej metody na rozwiązanie tego problemu, wydaje się jednak, że w kwestiach wątpliwych, nienormalizowanych przez słownik ortograficzny, warto zalecić umiar w wykorzystywaniu wielkiej litery, która jest przecież szczególnym rodzajem znaku, zarezerwowanym jedynie dla pewnych wybranych klas wyrazów. Wyrażenia typu dziewczynka z zapałkami, muzeum w Wilanowie czy kolej nadza- lewowa z powodzeniem tłumaczyć można jako nazwy opisowe, a uczeń mający styczność z takimi wariantami pisowni nie nabywa nawyku nadużywania wielkiej litery, o którego wyrobienie nietrudno w kontakcie ze współczesnymi tekstami kultury popularnej.

EN

The article presents some spelling difficulties that have schoolbooks editors. A person editing a schoolbook of Polish (Polish language and literature as a primary school subject) may have problems with determining how to write a word. The reasons for this are unclear rules of the Polish orthography and the non-inclusion of all issues in dictionaries and the rules of spelling. Moreover, editors may have practical problems with the orthography, associated with the semantics or teaching. The article contains many examples of such matters.

Keywords

PL

wyrażenie Ś/święty M/mikołaj; pisownia; inne problemy ortograficzne; praca redaktora; podręczniki do nauki języka polskiego w szkole podstawowej; największą trudnością; pisownia wyrazów wielką i małą literą; umiar w wykorzystywaniu wielkiej litery; wybranye klas wyrazów; nadużywanie wielkiej litery; współczesne teksty kultury popularnej

EN

the expression Ś/święty M/Mikołaj (Santa Claus, Saint Nicolas); another problems with the orthography; primary schoolbooks of Polish; unclear rules of the Polish orthography; the non-inclusion of all issues; dictionaries and the rules of spelling; editors; practical problems with the orthography; the semantics or teaching

• Publisher: Wydział Filologiczny Uniwersytetu Gdańskiego
• Journal: Język - Szkoła - Religia
• Year: 2013
• Volume: 8
• Issue: 2
• Pages: 67-80

Contributors

author

Ginter Joanna

• Filologiczne Studia Doktoranckie UG

References

• Chwastniewska D., Gorzałczyńska-Mróz A., D. Różek, Słowa na start! Podręcznik do kształcenia językowego dla klasy czwartej szkoły podstawowej, część I, Warszawa 2012.
• Derlukiewicz M., Słowa na start! Lipcowe i sierpniowe wędrówki. Dodatek do podręcznika dla klasy 4 szkoły podstawowej, Warszawa 2012.
• Derlukiewicz M., Słowa na start! Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy piątej szkoły podstawowej, Warszawa 2013.
• Derlukiewicz M., Słowa na start! Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy czwartej szkoły podstawowej, Warszawa 2012.
• Derlukiewicz M., Słowa na start! Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturo wego dla klasy czwartej szkoły podstawowej, Warszawa 2012.
• Dobrowolska H., Dobrowolska U., Jutro pójdę w świat. Pod ręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla [klasy 4] szkoły pod stawowej, Warszawa 2012.
• Klimowicz A., Teraz polski! Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy czwartej szkoły podstawowej, Warszawa 2012.
• Nowy słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, opracowanie zasad pisowni i interpunkcji polskiej prof. Edward Polański, wyd. 4, Warszawa 1999.
• Poradnia językowa w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego, Przybylska R., Przyczyna W., Pisownia słownictwa religijnego, Tarnów 2011.
• Rowling J.K., HARRY POTTER I KAMIEŃ FILOZOFICZNY, tłum. A. Polkowski, wyd. [?] popr., [Poznań 2000].
• Słowa na start! Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy piątej szkoły podstawowej, Straszyn 2007.
• Uniwersalny słownik języka polskiego, pod red. S. Dubisza, Warszawa 2003, t. 1/6.
• Wędrówki po kulturze 5. Płyta do podręcznika do języka polskiego „Teraz polski!”, Warszawa 2013.
• Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, redakcja naukowa i opracowanie zasad pisowni i interpunkcji polskiej prof. Edward Polański, wyd. 3 popr. i uzup., Warszawa 2010.
• Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, opracowanie zasad pisowni i interpunkcji polskiej prof. Edward Polański, Warszawa 2003.
• Załącznik 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2009 r., nr 4, poz. 17).
• http://alpha.bn.org.pl/search~S5*pol/?searchtype=t&searcharg=o+krasnoludkach+ i+sierotce&searchscope=5&sortdropdown=-&SORT=D&extended=0&SUBMIT=Szuka j&searchlimits=&searchorigarg=to+krasnoludkach [dostęp 5.12.2012].
• http://alpha.bn.org.pl/search~S5*pol?/aende/aende/1%2C61%2C121%2CB/exact&FF=aende+michael+1929+1995&1%2C13%2C [dostęp 4.12.2012].
• http://alpha.bn.org.pl/search~S5*pol?/takademia+pana+kleksa/takademia+pana+kleksa/1%2C7%2C65%2CB/frameset&FF=takademia+pana+kleksa&31%2C%2C55/indexsort=-) [dostęp 5.12.2012].
• http://alpha.bn.org.pl/search~S5*pol?/tharry+potter/tharry+potter/1%2C59%2C72%2CB/exact&FF=tharry+potter+i+kamien~a+filozoficzny&1%2C2%2C.
• http://www.rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1101:u stalenia-dotyczce-bdow-ortograficznych&catid=54:komisja-dydaktyczna&Itemid=66 [dostęp 4.12.2012].
• http://www.fil.us.edu.pl/ijp/poradnia/baza_archiwum.php?POZYCJA=260&AKCJA=&TEMAT=Ortografia&NZP=&WYRAZ= [dostęp 5.12.2012].