Obywatel i państwo

• Authors: Raciborski Jacek

Title variants

EN

The State and the Citizen

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Podstawowa teza artykułu brzmi: państwo współczesne jest potężne jak nigdy w historii. Ta potęga wyrasta ze znacznych oczekiwań obywateli co do ilości i jakości dóbr dostarczanych przez państwo. Państwa, niezależnie od licznych trudności, te wysokie oczekiwania spełniają. Szczególną siłę państwo ukazało w początkach ekonomicznego kryzysu, który wybuchł w 2008 r. Potęga państwa nie współwystępuje z aktywnym obywatelstwem i nie towarzyszy jej rozwinięta infrastruktura społeczeństwa obywatelskiego. Autor eksponuje dualistyczny charakter społeczeństwa obywatelskiego, gdyż obywatele stowarzyszają się w istotnie odmiennych celach: a) aby wywierać wpływ na państwo i w ten sposób uzyskiwać także indywidualne korzyści; b) aby samodzielnie realizować swoje potrzeby w obrębie stowarzyszeń. W Polsce obserwujemy istotne deficyty w wymiarze zarówno indywidualnego obywatelstwa, jak i społeczeństwa obywatelskiego w obu formach.

EN

The main point of the article is that the contemporary state is more powerful than ever in history, and that it derives its strength from its citizens' high expectations regarding the quantity and quality of goods it provides. Despite many difficulties, states satisfy the needs of their citizens - it was particularly evident at the beginning of the economic crisis in 2008. However, the strength of the state is not balanced by active citizenship or a well developed civil society. The author exposes a twofold character of civil society whose citizens associate for fundamentally different reasons: a) to have an influence on the state's actions and therefore to ensure its decisions are beneficial for them, b) to fulfill their own needs through the association. In Poland, we can observe a serious deficit of citizenship both on an individual level and on the level of civil society in both its forms.

Keywords

PL

państwo współczesne; obywatelstwo; oczekiwania obywateli wobec państwa; społeczeństwo obywatelskie; kryzys państwa opiekuńczego

EN

contemporary state; citizenship; citizen expectations towards the state; civil society; welfare state crisis

• Publisher: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej
• Journal: Zarządzanie Publiczne / Public Governance
• Year: 2010
• Issue: 2(12)
• Pages: 83-96

Contributors

author

Raciborski Jacek

• Uniwersytet Warszawski

References

• Arystoteles (1964). Polityka (przekł. L. Piotrowicz). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Barbalet J.M. (1993). Citizenship, Class Inequality and Resentment, w: B.J. Turner (red.), Citizenship and Social Theory. London-Thousand Oaks-New Delhi: Sage Publications.
• Bartkowski J. (2010). Państwo, prawa i obowiązki obywatelskie w świadomości społecznej, w: J. Raciborski (red.), Praktyki obywatelskie Polaków. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Bauman Z. (2006). Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy (przekł. S. Obirek), Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Beck U. (2002). Społeczeństwo ryzyka (przekł. S. Cieśla). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Beck U. (2005). Władza i przeciwwładza w epoce globalnej (przekł. J. Łoziński). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Beck U., Grande E. (2009). Europa kosmopolityczna. Społeczeństwo i polityka w drugiej nowoczesności (przekł. A. Ochocki). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Bobbio N. (1997). Społeczeństwo obywatelskie, w: J. Szacki (red.), Ani książę, ani kupiec: obywatel, Kraków - Warszawa: SIW Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
• Bokszański Z. (2008). Tożsamości zbiorowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Canovan M. (2008). Lud (przekł. M. Fronia, S. Szymański). Warszawa: Wydawnictwo Sic.
• Domański H. (2009). Społeczeństwa europejskie. Stratyfikacja i systemy wartości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Domański H., Słomczyński K.M. (2010). Pozycja społeczna a poparcie dla systemu polityczno--ekonomicznego: kontekst europejski, w: A. Rychard, H. Domański (red.), Legitymizacja w Polsce. Nieustający kryzys w zmieniających się warunkach?. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Habermas J. (1983). Na czym polega dziś kryzys? Problemy uprawomocnienia w późnym kapitalizmie, w: J. Habermas, Teoria i praktyka, wybór pism (przekł. M. Łukasiewicz, Z. Krasnodçbski). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Habermas J. (2005). Faktyczność i obowiązywanie (przekł. A. Romaniuk, R. Marszałek). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Habermas J. (2007). Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Habermas J. (2009). Uwzględniając Innego. Studia do teorii politycznej (przekł. A. Romaniuk, J. Kloc-Konkołowicz). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hausner J. (2008). Zarządzanie publiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Held D. (2010). Modele demokracji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Huntington S. (1975). Post-industrial Politics: How Benign Will It Be?, Comparative Politics, nr 6.
• Jagielski J. (1998). Obywatelstwo polskie. Zagadnienia podstawowe. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN.
• James H. (2010). Koniec globalizacji. Czego nauczył nas wielki kryzys? (przekł. R. Włoch). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Jasińska-Kania A., Marody M. (red.) (2002). Polacy wśród Europejczyków. Wartości społeczeństwa polskiego na tle innych krajów europejskich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Małkiewicz A. (2010). Kryzys. Polityczne, ekologiczne i ekonomiczne uwarunkowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Mann M. (1987). Ruling Class Strategies and Citizenship, Sociology, nr 21 (3).
• Maravall J.M., Przeworski A. (red.) (2010). Demokracja i rządy prawa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Marody M. (2002). Trzy Polski - instytucjonalny kontekst strategii dostosowawczych, w: M. Marody (red.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Morawski W. (1998). Zmiana instytucjonalna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Morawski W. (2001). Rynek i państwo jako instytucje sprawiedliwości rynkowej i sprawiedliwości politycznej, czyli o Polsce jako społeczeństwie półotwartym, w: B. Cichomski, W. Kózek, P. Morawski, W. Morawski. Sprawiedliwość społeczna. Polska lat dziewięćdziesiątych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Ossowski S. (1967). Z zagadnień psychologii społecznej. Dzieła, t. III. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Peters B.C. (1993). Overload in American Government, w: R. Maidment (red.), Democracy in America. Milton Keynes: Open University Press.
• Putnam R.D. (2008). Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych (przekł. P. Sadura, S. Szymański). Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Rose R., Peters G. (1977). The Political Consequences of Economic Overload. Glasgow: University of Strathyclyde Centre for the Study of Public Policy.
• Sadura P. (2010). Państwo, rynek i klasy średnie w Polsce, w: J. Raciborski (red.), Praktyki obywatelskie Polaków. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Sartori G. (1994). Teoria demokracji (przekł. P. Amsterdamski, D. Grinberg). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sitek W. (1995). Przyczynek do teorii upodmiotowionego obywatela racjonalnego. Przewidywanie wyników wyborów w perspektywie metodologicznej, w: W. Sitek (red.), Czy można przewidzieć? Socjologiczno-metodologiczne doświadczenia polskich badań przedwyborczych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Skąpska G. (2008). Prawo w ponowoczesnym społeczeństwie, Zarządzanie Publiczne, nr 4 (6).
• Sułek A. (2001). Sondaż polski. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Szacki J. (1994). Liberalizm po komunizmie, Kraków-Warszawa: SPV Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
• Szawiel T. (2009). Democratic Consolidation in Poland, Polish Sociological Review, nr 4.
• Tarchalski K.W (2009). Fiskalizm w dobrych czasach albo ekspansja gospodarcza, czyli jak prześcignąć tłustego żółwia i dołączyć do tygrysów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Walzer M. (1997). Spór o społeczeństwo obywatelskie, w: J. Szacki (red.), Ani książę, ani kupiec: obywatel. Kraków - Warszawa: SIW Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
• Wendt A. (2008). Społeczna teoria stosunków międzynarodowych (przekł. W Derczyński). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Willke H. (2007). Tragedia państwa. Prolegomena do teorii państwa i policentrycznego społeczeństwa, Zarządzanie Publiczne, nr 1.
• Wnuk-Lipiński E. (2005). Socjologia życia publicznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.