Korepetycje jako obrona klas średnich przed deklasacją społeczną na przykładzie społeczności regionalnej Podkarpacia

• Authors: Długosz Piotr

Title variants

EN

Private tutoring as the middle classes’ defence against social degradation based on the example of the community of the Sub-Carpathian region

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza zjawiska korepetycji wśród młodzieży. Korzystanie z korepetycji można ujmować jako formę obrony klas średnich przed deklasacją społeczną. Ta reakcja pojawia się w warunkach umasowienia edukacji wyższej. Klasy średnie starają się zapewnić swoim dzieciom przewagę edukacyjną i zwiększyć ich szanse życiowe. Na peryferiach to zjawisko przybiera na sile, gdyż wykształcenie stanowi cenny kapitał wymieniany na inne dobra. Do analiz zostały wykorzystane badania sondażowe zrealizowane wśród uczniów szkół gimnazjalnych i maturalnych w regionie. Korzystanie z korepetycji było skorelowane z kapitałem kulturowym, ekonomicznym i społecznym. Uczestnictwo w korepetycjach było też związane z wysoką pozycją wyższego wykształcenia w systemie wartości, wysokimi aspiracjami edukacyjnymi i zawodowymi, orientacją merytokratyczną i antyegalitarną. Korepetycje uczniów wpisują się w styl życia klas średnich. Stanowią narzędzie w walce o zachowanie statusu społecznego.

EN

The article aims to analyse the phenomenon of private tutoring among young people. Reliance on private tutoring may be seen as a form of the middle classes’ defence against social degradation. This reaction occurred when higher education became mass education. Middle-class representatives try to provide their children with an educational edge and to increase their career opportunities. In peripheral regions the phenomenon is accelerated, since education constitutes valuable capital which can be exchanged for other goods. The analysis draws on the results of surveys carried out among lower secondary school pupils and secondary school pupils in the region. The findings show that private tutoring is correlated with cultural, economic and social capital. Having a private tutor is also related to giving high status to higher education, high educational and professional aspirations and meritocratic and anti-egalitarian orientation. Private tutoring is part of the lifestyle of the middle classes and it is a tool used to maintain their social status.

Keywords

PL

socjologia edukacji; deklasacja społeczna; klasa średnia; korepetycje; nierówności edukacyjne; peryferia

EN

sociology of education; social degradation; middle class; private tutoring; educational inequalities; peripheries

• Publisher: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Journal: Pedagogika Społeczna
• Year: 2015 (R. XIV)
• Issue: 2(56)
• Pages: 111-129

Dates

published

2015-06-30

Contributors

author

Długosz Piotr

• Uniwersytet Rzeszowski

References

• Ball S.J. (2003), Class strategies and education market: The middles classes and social advantages, Routledge, London.
• Bills D.B. (2004), The sociology of education and work, Blackwell Publishing, Oxford.
• Borowicz R. (2008), Kwestie społeczne: trudne do rozwiązania czy nierozwiązywalne?, (2008), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Bourdieu P., Passeron, J.C. (2006), Reprodukcja, PWN, Warszawa.
• Bray M. (2012), Korepetycje. Cień rzucany przez szkoły, Wolters Kluwer business, Warszawa.
• Collins R. (1977), Some comparative principles of educational stratification, „Harvard Educational Review” nr 47.
• Fatyga B. (2000), Zakończenie, [w:] Dwie Europy. Młodzi Niemcy i młodzi Polacy na przełomie wieków, Fatyga B., Gorniak K., Zieliński P. (red.), Instytut Badań nad Podstawami Demokracji, Warszawa.
• Giza-Poleszczuk A. (2000), Przestrzeń społeczna, [w:] Strategie i system. Polacy w obliczu zmiany społecznej, Giza-Poleszczuk A., Marody M., Rychard A., IFiS PAN, Warszawa.
• Goldthorpe J.H. (2012), O socjologii. Integracja badań i teorii, IFiS PAN, Warszawa.
• Gorzelak G. (2008), Regiony Polski wschodniej i zachodniej –ujęcie porównawcze, [w:] Historyczno-kulturowe uwarunkowania rozwoju: Polska i Ukraina, Gorzelak G., Tucholska A. (red.), Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Górecka S., Bezdeń P. (2011), Przestrzenne zróżnicowanie efektów kształcenia w województwie dolnośląskim na podstawie wyników egzaminów zewnętrznych, ,,Forum Socjologiczne”, nr 2.
• Herbst M. (2012), Edukacja jako czynnik i wynik rozwoju regionalnego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Jakubowski M. (2007), Wpływ czynników ekonomicznych na wyniki egzaminów wewnętrznych, „Egzamin. Biuletyn Badawczy Centralnej Komisji Egzaminacyjnej”, nr 11.
• Koralewicz J., Ziołkowski M. (2003), Mentalność Polaków: sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznym 1988–2000, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Krzyżanowska Ł., Stec B. (2011), Nasza dalsza nauka i praca – szkoły ponadgimnazjalne, IFiS PAN, Warszawa.
• Kwieciński Z. (2002), Nieuniknione? Funkcje alfabetyzacji w dorosłości, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń–Olsztyn.
• Merton R. (2002), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, PWN, Warszawa.
• Mills W.C. (1965), Białe kołnierzyki. Amerykańskie klasy średnie, PWN, Warszawa.
• Młodzież 2008 (2009), CBOS, Warszawa.
• Młodzież 2010 (2011) CBOS, Warszawa.
• Odrowąż-Coates A., Stańczak J. (2013), Strategie edukacyjne rodziców z klas średnich w Polsce i Arabii Saudyjskiej. „Pedagogika Społeczna”, nr 49.
• Parsons T. (1972), Szkice z teorii socjologicznej, PWN, Warszawa.
• Putkiewicz E. (2005), Korepetycje szara strefa edukacji, ISP, Warszawa.
• Raport Polska 2011. MRR. Dostępny na:http://www.mrr.gov.pl/aktualnosci/polityka_rozwoju/Strony/ProjektRaportuPolska2011_28062011.aspx (data pobrania: 18.12.2013).
• Robson G., Butler T. (2001), Coming to terms with London: Middle-class communities in a global city, „International Journal of Urban and Regional Research”, nr 25.
• Rokicka M., Sztanderska U. (2013), Cechy społeczno-ekonomiczne rodziny a ponoszenie wydatków na prywatne dobra i usługi edukacyjne, „Edukacja”, nr 1.
• Sawiński Z. (2008), Zmiany systemowe a nierówności w dostępie do wykształcenia, [w:] Zmiany stratyfikacji społecznej w Polsce, Domański H. (red.), IFiS PAN, Warszawa.
• Sorokin P. (2010), Ruchliwość społeczna, IFiS PAN, Warszawa.
• Szymański M., 2006, Studia i szkice z socjologii edukacji, Instytut Badań Edukacyjnych. Warszawa.
• Thurow L.C. (1972), Education and Economic Equality, „Public Interest”, nr 28.
• Veblen T. (1971), Teoria klasy próżniaczej, PWN, Warszawa.
• Vincent C., Ball S.J. (2007), Making up’ the middle-class child: families, activities and class dispositions. ,,Sociology”, Nr 41.
• Zarycki T. (2008), Kulturowo-polityczne uwarunkowania modernizacji Polski wschodniej i zachodniej, [w:] Historyczno-kulturowe uwarunkowania rozwoju: Polska i Ukraina, Gorzelak G., Tucholska A. (red.), Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Zarycki T. (2010), Peryferie: nowe ujęcia zależności centro-peryferyjnych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Ziołkowski M., Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego: teorie, tendencje, interpretacje, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2000.

Identifiers

ISSN

1642-672X