Polska Droga do RIAD. Uniformizacja systemów komputerowych w RWPG, 1960–1970

• Authors: Sikora Mirosław

Title variants

EN

The Polish Road to RIAD. The Uniformization of Computer Systems in Comecon, 1960–1970

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

In the first half of the 1950s, the authorities and the scientific community of the Polish People’s Republic noticed the growing importance of electronic computing. The freedom of Polish science and the research and development sector was hindered by limited access to western centers, as well as a trade embargo on computers and measuring and testing equipment. This deficit was compensated to a small extent by the scientific and technical contacts developing in the 1960s with the USSR and with other partners from the Comecon. Documentation obtained mostly in Western European countries and, to a lesser extent, in the USA by Polish intelligence served as an additional source of knowledge for the authorities of the Polish People’s Republic and the newly opened production centers. However, the greatest successes in acquiring know-how were achieved not through the use of illegal methods, but through official negotiations with Western partners. The culminating moment of the ‘democratic’ (free) development of the computer industry in the Polish People’s Republic was when the ELWRO company signed the contract with the British ICT (later ICL) company in 1967. Unfortunately, it coincided with the inauguration of talks by Moscow in the Eastern Bloc on the unification of computer systems, the socalled RIAD, during the Comecon forum. The interests of the computer industry of the USSR as a superpower and the Polish People’s Republic as its satellite were on a collision course for a while. The inside story of the accession of the Polish People’s Republic to the RIAD program was reconstructed as a result of analysis of documents created in the Polish institutions supervising the Polish computer industry in its first developmenal phase (preceding Edward Gierek’s 1970–1980 tenure and RIAD). To supplement and verify the above sources, the author also selectively used other archives, which in perspective can be very useful for understanding the factors behind the creation of RIAD and determining the role of Poland in this program.

Keywords

PL

historia komputerów; Zimna Wojna; Polska; ZSRR; transfer technologii; RWPG

EN

history of computer; Cold War; Poland; USSR; technology-transfer; Comecon

• Publisher: Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Year: 2019
• Volume: 64
• Issue: 4
• Pages: 115–150

Contributors

author

Sikora Mirosław

• Uniwersytet Jagielloński
• Instytut Pamięci Narodowej

References

• Archiwum Akt Nowych: zesp. 787, Komitet Nauki i Techniki; zesp. 575, Komitet Współpracy Gospodarczej z Zagranicą.
• Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, zesp. MSW Departament I.
• Rosyjskie Państwowe Archiwum Gospodarki: zesp. 23 – Ministerstwo Przemysłu Radiowego (Министерство радиопромышленности 1965–1970[1991]) ZSRR; zesp. 430 – Ministerstwo Przemysłu Elektronicznego (Министерство электронной промышленности 1965-1967[1991]) ZSRR; zesp. 561 – Sekretariat Rady Wzajemnej pomocy Gospodarczej (Секретариат Совета экономической взаимопомощи 1949–1991).
• Rosyjskie Państwowe Archiwum Dokumentacji Naukowo-Technicznej, różne zespoły OBR z zakresu elektroniki, informatyki i automatyki.
• National Archives and Records Administration, zesp. 59, General Records of the Department of State, Central Foreign Policy Files 1967–1969.
• Bergien B., Programmieren mit dem Klassenfeind. Die Stasi, Siemens und der Transfer von EDV-Wissen im Kalten Krieg t. 67, 2019, nr 1.
• Bezpałko J., Historia Zakładów Mechaniczno-Precyzyjnych MERA-BŁONIE (1953−2003), Błonie 2010.
• Ceruzzi P.E., A History of Modern Computing, Cambridge MA, London 2003.
• Cortada J.W., The Digital Flood: The Diffusion of Information Technology Across the U.S., Europe, and Asia, New York 2012.
• Cybernetyka. Argumenty za i przeciw, red. H. Greniewski, Warszawa 1965.
• Cziertoprud S.V., Nauczno-techniczeskaja razwiedka ot Lenina do Gorbaczewa, Moskwa 2002.
• Diamond J., Guns, germs & steel. A short history of everybody for the last 13,000 years, London 2017.
• Empacher A.B., Maszyny liczą same?, [Warszawa] 1960.
• Empacher A.B., Wzrost ilościowy cyfrowych maszyn matematycznych w niektórych krajach (stan dotychczasowy i perspektywy rozwojowe), Warszawa, 1965.
• Gerovitch S., From Newspeak to cyberspeak. A History of soviet cybernetics, Cambridge MA, London 2002.
• Greniewski H., Cybernetyka niematematyczna, Warszawa 1969.
• High-Tech za żelazną kurtyną. Elektronika, komputery i systemy sterowania w PRL, red. M. Sikora (współpraca P. Fuglewicz), Katowice, Warszawa 2017.
• Kluska B., Automaty liczą. Komputery PRL, Gdynia 2013.
• Lange O., Całość i rozwój w świetle cybernetyki, Warszawa 1962.
• Ligonniére R., Prehistoria i historia komputerów od początku rachowania do pierwszych kalkulatorów elektronicznych, tłum. R. Dulinicz, Wrocław, Warszawa, Kraków 1992.
• Lipiński P., Geniusz i świnie. Rzecz o Jacku Karpińskim, Pruszków 2014.
• Maćkowiak B., Myszkier A., Safader B., Polskie komputery rodziły się w ELWRO we Wrocławiu. Rola Wrocławskich Zakładów Elektronicznych ELWRO w rozwoju informatyki w Polsce, red. G. Trzaskowska, Wrocław 2017.
• Modernity and Technology, red. T.J. Misa, P. Brey, A. Feenberg, Cambridge MA, London 2003.
• Peters B., How Not to Network a Nation: The Uneasy History of the Soviet Internet, Cambridge MA, London 2016.
• Schmidt M., Internet im Kalten Krieg. Eine Vorgeschichte des globalen Kommunikationsnetzes, Bielefeld 2016.
• Sikora M., Clandestine Acquisition of Microelectronics and Information Technology by the Scientific-Technical Intelligence of Polish People’s Republic in 1970–1990, [w:] 2017 Fourth International Conference “Computer Technology in Russia and in the Former Soviet Union” SoRuCom 2017, 3–5 October 2017, Zelenograd, Russia, red. I. Krayneva, A. Tomilin, Piscataway 2017, s. 203-215.
• Sikora M., Wywiad MSW PRL jako instrument przełamywania embarga i śledzenia globalnych trendów w mikroelektronice 1971–1990, „Studia Polityczne PAN” nr 40, 2015.
• Stevenson H., Biotechnology and Society. An introduction, Chicago, London 2016.
• Targowski A., Historia, teraźniejszość, przyszłość informatyki, Łódź 2013.
• The Nuclear Age in Popular Media: A Transnational History 1945–1965, red. D. van Lente, New York 2012.
• Toffler A., Trzecia fala, Warszawa 1997.
• Wasiak P., Computing behind the Iron Curtain. Social Impact of Home Computers in the Polish People’s Republic, „Tensions of Europe”, Working Paper 2010/8.
• Zarys historii elektroniki w Polsce, red. M. Frącki i in., b.m.w., 2015.
• Zarys historii polskiego przemysłu elektronicznego do 1985 roku, red. M. Hutnik, T. Pachniewicz, Warszawa 1994 (Zeszyt Historyczny, nr 2).
• „Horyzonty Techniki” 1954–1970
• „Młody Technik” 1954–1970
• „Horyzonty Techniki dla Dzieci” 1954–1970
• Historia Informatyki, www.pti.org.pl/Inicjatywy/Historia-Informatyki [dostęp 14.01.2019].

Identifiers

DOI

10.4467/0023589XKHNT.19.033.11041