Życie a życie to jest duża różnica”. O biografiach Bronisławy Wajs – Papuszy

• Authors: Arleta Galant

Title variants

EN

“Life and life – there is a big difference”. On the biographies of Bronislawa Wajs – Papusza

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autorka artykułu analizuje trzy biograficzne opowieści o cygańskiej poetce Bronisławie Wajs – Papuszy: Demony cudzego strachu Jerzego Ficowskiego, reportaż Angeliki Kuźniak oraz film Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauzego. Każda z wybranych do analizy narracji stanowi zbiór wątków i problemów związanych z antropologicznymi, społecznymi, tożsamościowymi strategiami i pułapkami biografistyki, a zarazem podejmuje niejednorodną problematykę dotyczącą związków życia i twórczości Papuszy z politycznymi i społecznymi kontekstami biografii autorki Pieśni mówionych. Dla Jerzego Ficowskiego centralnym zagadnieniem w rekonstrukcji historii życia Bronisławy Wajs pozostaje tragizm postaci poetki, w reportażu Angeliki Kuźniak kluczowe okazują się kwestie biografii i społecznej przemocy, w filmowej opowieści o Papuszy z kolei powracają zagadnienia cygańskiej pamięci, utraty i inności.

EN

The author of the article analyzes three biographical stories about the Gypsy poet Bronislawa Wajs – Papusza: Demony cudzego strachu by Jerzy Ficowski (Demons of someone else’s fear), report of Angelika Kuźniak and the movie by Joanna Kos-Krauze and Krzysztof Krauze. Each narrative selected for the analysis is a collection of topics and issues related to the anthropological, social, identity’s strategies and pitfalls of biographistic studies. Each one of them is also about the heterogeneous issues concerning connections of Papusza’s life and work with political and social contexts of her biography. For Jerzy Ficowski central issue in the reconstruction of the history of Bronisława Wajs’ life is tragic figure of a poet, in a report by Angelika Kuźniak the key issues are those related to biography and social violence, in the movie about Papusza main themes are gypsy memory, loss and otherness.

Keywords

PL

historia literatury polskiej; Papusza; Jerzy Ficowski; biografistyka; film; etnografia; reportaż; polscy Cyganie

EN

history of Polish literature; Papusza; Jerzy Ficowski; biographical stories; movie; ethnography; report; Gypsies in Poland

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Autobiografia. Literatura. Kultura. Media
• Year: 2014
• Issue: 1(2)
• Pages: 175–194

Contributors

author

Arleta Galant

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Dąbrowski Roman, „I Cygan może być poczciwy”. O sentymentalnej postaci Cygana w polskim oświeceniu. W: Etniczność, tożsamość, literatura. Zbiór studiów, red. Paweł Bukowiec, Dorota Siwor, Universitas, Kraków 2010. Ficowski Jerzy, Demony cudzego strachu. Wspominki cygańskie, Wydawnictwo Nisza, Warszawa 2013. Hastrup Kristen, Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią, tłum. Ewa Klekot, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008. Kledzik Emilia, Recording an Oral Message. Jerzy Ficowski and Papusza’s Poetic Project in the Postcolonial Perspective, „Rocznik Komparatystyczny” 2013, nr 4. Kuźniak Angelika, Papusza, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2013. Machowska Magdalena, Bronisława Wajs – Papusza. Między biografią a legendą, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2011. Mróz Lech, Niepamięć nie jest zapominaniem. Cyganie-Romowie a holocaust, „Dialog-Pheniben” 2002, nr 1–2. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, tłum. i wstęp Józef Japola, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1992. Rodak Paweł, O biografiach tych, którzy nie mają biografii. W: Biografia, historiografia dawniej i dziś. Biografia nowoczesna, nowoczesność biografii, red. Ryszard Kasperowicz, Elżbieta Wolicka, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2005. Romka pyta Żyda o Zagładę. Z Konstantym Gebeltem rozmawia Jolanta Talewicz-Kwiatkowska, „Dialog-Pheniben” 2011, nr 2. Tokarska-Bakir Joanna, Malinowski, czyli paradoks kłamcy, „Res Publica Nowa” 2002, nr 1.

Identifiers

ISSN

2353-8694