Uwagi o kulturze wizualnej w ujęciu socjologiczno-antropologicznym

• Authors: Krzysztof Olechnicki

Title variants

EN

Notes on visual culture in sociological and anthropological context

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Visual culture is discussed in typical sociological and cultural-anthropological context including lack of demarcation level of epistemology and ontology of visual culture, differences between art historians and social scientists’ approach , "artificial" separation of the visual experience and other dimensions of human experience, undue importance of visual representations in contemporary world and faulty defining visual culture as a purely human product. Also, Olechnicki writes about multiculturalism and differences between icon-based western culture and other cultures who ignore icons. He calls for a dynamic understanding of visual culture as an ongoing process of constructing iconic environment, for analyzing it in many pragmatic ways, and for critical, interdisciplinary and open extra-academic discourse.

• Publisher: Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
• Journal: DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
• Year: 2013
• Volume: 16
• Pages: 6-16

Dates

published

2013

Contributors

author

Krzysztof Olechnicki

References

• Odpowiedzialnością za wykluczanie doświadczenia płynącego z innych poza wzrokiem zmysłów można przynajmniej częściowo obarczyć wspomniane już rozstrzygnięcia terminologiczne: dominujące wśród polskich badaczy tłumaczenie „visual culture” jako „kul¬tury wizualnej” jest bowiem nieścisłe i my¬lące. Dlatego wolę mówić o „kulturze obrazu”, co nie uwal¬nia nas automatycznie od wszyst¬kich problemów, ale przynajmniej pozwala osadzić rozważa¬nia na bardziej stabilnym gruncie. O ile bowiem w języku angielskim „visual culture” ma zakres szeroki, to w polskiej „kulturze wizualnej” zawęża się na ogół do doświadczeń dostarczanych przez zmysł wzroku, co jest może nie tyle nieprawdziwe, co raczej upraszczające.
• Por. G. Boehm, W. J. T. Mitchell, Pictorial versus Iconic Turn: Two Letters, “Culture, Theory and Critique”, 2009, nr 2, s. 103-121.
• Por. Ch. Jenks, The Centrality of the Eye in Western Culture: An Introduction, w: tenże (red.) Visual Culture, London 1995, s. 1-25.
• N. Barley, Niewinny antropolog, przeł. E. T. Szyler, Warszawa 1997, s. 108-109; por. U. Eco, Czytanie świata, przeł. M. Woźniak, Kraków 1999, s. 97-98.
• Za: T. Wright, Fotografia: teorie realizmu i konwencji, przeł. S. Sikora, „Kontek¬sty - Polska Sztuka Ludowa”, 1997, nr 3/4, s. 28-29.
• J. B. Deręgowski, Oko i obraz. Studium psychologiczne, Warszawa 1990, s. 41.
• J. G. Frazer Złota Gałąź, przeł. H. Krzeczkowski, Warszawa 1965, s. 182-183.
• R. Sulima, Album „cieni”. Słowo i fotografia w kulturze ludowej, w: tenże, Słowo i etos. Szkice o kulturze, Kraków 1992, s. 120-122.
• J. Collier, M. Collier, Visual Anthropology: Photography as a Research Method, Albuquerque 1986, s. 108-15.
• Por. E. Morin, Kino i wyobraźnia, przeł. K. Eberhardt, Warszawa 1975, s. 248-58.
• N. Barley, Plaga gąsienic, przeł. E. T. Szyler, Warszawa 1998, s. 93.
• Por. J. B. Deręgowski, Oko i obraz..., s. 41-73.
• J. Berger, Sposoby widzenia, przeł. M. Bryl, Poznań 1997, s. 9-10.
• F. Znaniecki Humanistyczny współczynnik faktów kulturowych, w: J. Szacki, Znaniecki, Warszawa 1986, s. 239.
• M. Porębski, Ikonosfera, Warszawa 1972, s. 18. Warto tutaj zauważyć, że wbrew rozumieniu potocznemu (podzielanemu przez większość zajmujących się tą tematyką akademików), Porębski pisząc o obrazach ma na myśli nie tylko obrazy wzrokowe, będące wynikiem doznań wizualnych, lecz także obrazy akustyczne, działające na organ słuchowy, a nawet obrazy o charakte¬rze dotykowym. Ich ce¬chą wspólną, zdecydowanie jego zdaniem ważniejszą od różnic percepcyj¬nych, jest fakt, że wszystkie one generowane są przez ten sam centralny ośrodek nerwowy – mózg i wszystkie one podlegają kultu¬rowo-społecznej filtracji (tamże, s. 18, 72-73).
• Tamże, s. 271.