Rola rodziny w procesie wychowania do czasu wolnego, rekreacji i turystyki

• Authors: Warchoła Marcin

Title variants

EN

The Role of the Family in the Education for Free Time, Recreation and Tourism

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Dbanie o wysoki poziom uczestnictwa w różnych formach kultury fizycznej przez dzieci i młodzież wydaje się istotnym elementem przygotowania ich do dorosłego życia, a tym samym do funkcjonowania w społeczeństwie. Niniejszy artykuł prezentuje rozważania na temat roli rodziny w procesie wychowania człowieka do świadomego uczestnictwa w kulturze fizycznej, przejawiającego się aktywnością fizyczną w czasie wolnym. Zjawisko czasu wolnego rozpatrywano w kontekście funkcji wychowawczych, w dwóch perspektywach, tj. wychowania do czasu wolnego oraz wychowania w czasie wolnym. Spośród aktywności wolnoczasowych człowieka, społecznie pożądanych a posiadających udowodnione w licznych badaniach naukowych walory wychowawcze, wybrano rekreację i turystykę. Dlatego też na początku rozważań zaprezentowano analizę potencjału wychowawczego tych trzech zjawisk. Następnie omówiono istotę i etapy realizacji procesu wychowania do czasu wolnego, rekreacji i turystyki. Przedstawiono również wnioski z badań różnych autorów dotyczące wpływu rodziny na poziom aktywności rekreacyjnej i turystycznej w czasie wolnym. Artykuł jest próbą wskazania pewnych kluczowych aspektów tego klasycznego już zagadnienia, w szczególności w kontekście zaobserwowanych zmian w sposobach realizacji czasu wolnego przez najmłodsze pokolenie. Zauważalna jest bowiem przewaga zajęć sedenteryjnych nad zajęciami związanymi z aktywnością ruchową, wynikająca z postępu technicznego, w tym komputeryzacji i rozwoju mediów społecznościowych.

EN

Caring for a high level of participation in various forms of physical culture by children and youth seems to be an essential element of preparing them for adult life, and thus for functioning in society. This article presents reflections on the role of the family in the process of educating people to consciously participate in physical culture, manifested by physical activity in their free time. The phenomenon of free time was considered in the context of educational functions, in two perspectives, i.e. education to free time and education in free time. Recreation and tourism have been chosen from among human leisure activities, which are socially desirable and have proven educational values in numerous scientific studies. Therefore, at the beginning of the discussion, the analysis of the educational potential of these three phenomena was presented. Then, the essence and stages of the implementation of the education process to free time, recreation and tourism were discussed. Conclusions from the research of various authors concerning the influence of the family on the level of recreational and tourist activity in leisure time are also presented. The article is an attempt to indicate some main aspects of this classic issue, especially in the context of observed changes in the ways of the realization of free time by the youngest generation. The dominance of sedentary activities over physical activities is noticeable, resulting from technical progress, including computerization and the development of social media.

Keywords

PL

wychowanie; rodzina; czas wolny; rekreacja; turystyka

EN

upbringing; family; leisure; recreation; tourism

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Studia Paedagogica Ignatiana
• Year: 2019
• Volume: 22
• Issue: 2
• Pages: 119-142

Contributors

author

Warchoła Marcin

References

• Biernat T., Sobierajski P., Młodzież wobec małżeństwa i rodziny. Raport z badań, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Koper-nika, Toruń 2007.
• Czajkowski K., Wychowanie do rekreacji, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1979.
• Czerepaniak-Walczak M., Wychowanie do czasu wolnego: poszukiwanie miejsca dla homo ludens w świecie homo faber, w: Wychowa-nie. Pojęcia – Procesy – Konteksty, red. M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007, s. 303–323.
• Czerepaniak-Walczak M., Pedagogika czasu wolnego: schole w szkole i poza szkołą, w: Rekreacja i czas wolny. Studia humanistyczne, red. R. Winiarski, Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2011, s. 200–235.
• Dąbrowski A., Pozaszkolna kultura fizyczna młodzieży – rzeczywistość a potrzeby i oczekiwania, Studia i Monografie, AWF, Warszawa 1997.
• Dąbrowski A., Rowiński R., Wpływ szkoły na kształtowanie potrzeb turystycznych uczniów, w: Aksjologia turystyki, red. Z. Dziubiński, Salezjańska Organizacja Sportowa RP, Warszawa 2006, s. 282–294.
• Demel M., Humen W., Rola szkoły w wychowaniu do rekreacji fizycznej, „Studia Pedagogiczne” 1970, nr 20, s. 315–317.
• Dziubiński Z., Socjalizacja do kultury fizycznej. Socjologiczna próba przybliżenia zagadnienia, „Lider” 2009, nr 12, s. 7–11.
• Grochociński M., Przygotowanie dzieci do racjonalnego wykorzystania czasu wolnego, WSiP, Warszawa 1979.
• Janke A.W., Wolnościowy aspekt wychowania w rodzinie w perspektywie interakcjonizmu symbolicznego, w: Wolność jako wartość i problem edukacyjny, red. A.M. de Tchorzewski, Wydawnictwo „Wers”, Bydgoszcz 1999, s. 123–134.
• Kiełbasiewicz-Drozdowska I., Osobowościowe i społeczne uwarunkowania rekreacji, w: Teoria i metodyka rekreacji. Zagadnienia podstawowe, red. I. Kiełbasiewicz-Drozdowska, W. Siwiński, AWF, Poznań 2001, s. 41–55.
• Kosiewicz J., Czas wolny i wolność wyboru, w: Turystyka i rekreacja. Wymiary teoretyczne i praktyczne, red. J. Kosiewicz, K. Obodyński K., Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Rze-szowskiego, Rzeszów 2006, s. 211–218.
• Kowalik T., Turystyka rodzinna, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1982.
• Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 1996.
• Kwilecka M., Bezpośrednie funkcje rekreacji, Almamer, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2006.
• Lubański K., Pedagogiczny potencjał turystyki, „Zeszyty Naukowe ALMAMER” 2006, nr 3, s. 145–160.
• Łobożewicz T., Wolańska T., Rekreacja i turystyka w rodzinie, PTNKF, Estella, Warszawa 1994.
• Łobożewicz T., Bieńczyk G., Podstawy turystyki, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2001.
• Łukawska A., Nauka i czas wolny uczniów szkół podstawowych i średnich, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, Prace Pedagogiczne, 1991, z. 13, s. 131–158.
• Maj B., Społeczne uwarunkowania rekreacji ruchowej i turystyki młodzieży wielkomiejskiej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2007.
• Mucha-Szajek E., Turystyka jako przedmiot badań nauk społecznych kultury fizycznej, Współczesne problemy hotelarstwa, gastronomii, turystyki i rekreacji, „Zeszyty Naukowe WSHiG” 2008, nr 3, s. 41–53.
• Ożdziński J., Nowa rola czasu wolnego i rekreacji w Europie i w Polsce, w: Rekreacja, turystyka, kultura, red. B. Marciszewska, J. Ożdziński, AWFiS, Gdańsk 2004, s. 11–24.
• Pięta J., Pedagogika czasu wolnego, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2004.
• Piotrowska H., Teoretyczne podstawy rekreacji, w: „Sport dla wszystkich”. Rekreacja dla każdego, red. T. Wolańska, TKKF Zarząd Główny, Warszawa 1994, s. 9–20.
• Podstawy turystyki, red. S. Toczek-Werner, AWF, Wrocław 2005.
• Po pracy i nauce. Wzory zachowań młodzieży w czasie wolnym, red. K. Przecławski, Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa 1979.
• Przecławski K., Turystyka a wychowanie, Nasza Księgarnia, War-szawa 1973.
• Przecławski K., Socjologiczne problemy turystyki, Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa 1979.
• Przecławski K., Czas wolny dzieci i młodzieży, w: Encyklopedia pedagogiczna, red. W. Pomykało, Fundacja Innowacja, Warszawa 1993, s. 75–76.
• Rut J., Turystyka i rekreacja dla pracy i wypoczynku, Wydawnictwo Koraw, Rzeszów 1998.
• Siwiński W., Społeczno-wychowawcze zadania specjalisty kultury fizycznej i turystyki w organizacji czasu wolnego dla osób w różnych grupach wiekowych, w: Turystyka, rekreacja i sport jako problem wychowawczy współczesnego człowieka, red. W. Siwiński, PDW „Ławica”, Poznań 1993, s. 210–214.
• Siwiński W., Pedagogika czasu wolnego i jej związki z rekreacją, w: Teoria i metodyka rekreacji. Zagadnienia podstawowe, red. I. Kiełbasiewicz-Drozdowska, W. Siwiński, AWF, Poznań 2001, s. 29–40.
• Siwiński W., Współczesne problemy turystyki i rekreacji w badaniach empirycznych nauk społecznych, Almamer, Warszawa 2007.
• Szczepański J., Środowisko wychowawcze, w: Encyklopedia pedagogiczna, red. W. Pomykało, Fundacja Innowacja, Warszawa 1993, s. 819–820.
• Toczek-Werner S., Czas wolny ucznia – nowe wyzwanie dla działalności edukacyjnej w szkole, w: Edukacja jutra. XIII Tatrzańskie Seminarium Naukowe, red. K. Zatoń, T. Koszyc, M. Sołtysik, Wrocław 2007, s. 285–294.
• Tyszka Z., Rodzina, w: Encyklopedia pedagogiczna, red. W. Pomykało, Fundacja Innowacja, Warszawa 1993, s. 695–698.
• Tyszka Z., Rodzina w świecie współczesnym – jej znaczenie dla jednostki i społeczeństwa, w: Pedagogika społeczna. Człowiek w zmieniającym się świecie, red. T. Pilch, I. Lepalczyk, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003, s. 137–154.
• Wartecka-Ważyńska A., Turystyka młodzieży i jej uwarunkowania, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2007.
• Winiarski R., Wstęp do teorii rekreacji (ze szczególnym uwzględnieniem rekreacji fizycznej), AWF, Kraków 1989.
• Wolańska T., Rekreacja fizyczna i turystyka w rodzinie, w: Kultura fizyczna a rodzina. Materiały z ogólnopolskiej konferencji nauko-wo-metodycznej zorganizowanej 11–12.11.1994 r. w Białej Podla-skiej, red. S. Arasymowicz, PTNKF AWF w Warszawie, IWFiS w Białej Podlaskiej, Biała Podlaska 1996, s. 19–25.
• Wolańska T., Leksykon. Sport dla wszystkich – rekreacja ruchowa, AWF, Warszawa 1997.
• Żukowska Z., Kultura fizyczna a rodzina, w: Kultura fizyczna a rodzina. Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowo-metodycznej zorganizowanej 11–12.11.1994 r. w Białej Podlaskiej, red. S. Arasymowicz, PTNKF AWF w Warszawie, IWFiS w Białej Podlaskiej, Biała Podlaska 1996, s. 5–12.

Identifiers

DOI

10.12775/SPI.2019.2.006