Etos pracy ludzkiej w świetle katolickiej nauki społecznej a wyzwania dla emigracji polskiej w Unii Europejskiej

• Authors: Szułczyński Andrzej

Title variants

EN

Ethos of human work and challenges for the Polish Emigration in the European Union.Focus on the Catholic Social Teaching

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Myślą przewodnią artykułu jest ethos ludzkiej pracy w nawiązaniu do zjawiska emigracji na przykładzie emigrantów polskich pracujących w państwach przyjmujących Unii Europejskiej. Artykuł opisuje powyższe zagadnienie w świetle katolickiej nauki społecznej. Wartości pracy ludzkiej są tu fundamentalne i znaczące dla egzystencji ludzkiej. Historycznie ujmując to zagadnienie, trzeba podkreślić, że wartości związane z pracą człowieka ulegały ewolucji, począwszy od pracy niewolniczej, do aktów prawnych wyrażonych w kodeksach pracy czy kodeksów etyki zawodowej, wskazując w ten sposób na wymiar godności osoby ludzkiej. Ta myśl ethosu pracy w odniesieniu do godności jej podmiotu została szczególnie przywołana w polemice z filozofią marksistowską. Wielki wkład ma tu papież Jan Paweł II ukazując społeczny i podmiotowy wymiar pracy ludzkiej, zwłaszcza w słynnej encyklice Laborem exercens (O pracy ludzkiej). Konsekwentnie Jan Paweł II opowiedział się tutaj za pierwszeństwem osoby ludzkiej i pracy ludzkiej przed kapitałem – zmiany idące po linii zdecydowanego przeświadczenia o pierwszeństwie osoby przed rzeczą, pracy człowieka przed kapitałem jako zespołem środków produkcji (LB 13). Papież Franciszek jeszcze bardziej wzmocnił i uwydatnił tę myśl społeczną mówiąc o nowych formach przestępstw i ucisku – przemocy przeciwko chrześcijańskim wartościom i pojęciu pracy, a jednocześnie podkreśla godność osoby w miejscu pracy, podnosząc przy tym głos krytyki, co do zachodzących procesów na rynkach pracy, tj. globalizacji, neoliberalizmu, neokolonializmu. W tym specjalnym więc, społecznym kontekście migracje wydają się nowym wyzwaniem w trosce o godność i sprawiedliwość pracy ludzkiej.

EN

The topic of this article is the ethos of human work with the phenomena of migration in regards to the Polish migrants working in the Community of the European Union. It is particularly well described according to Social Teaching of the Catholic Church. Values of human work are actually a fundamental focus of human existence. During the history time, the values of work evolve from those of slave labour up to the code of labour rights and human dignity. These phenomena of human work could be recognized especially in the polemic of Marxist philosophy. It has been seriously emphasised by Pope John Paul II, particularly in his Encyclical: Laborem Exercens. Consequently, the Pope emphasised the priority of each Human Being and Human work before Capital, “in line with the definite conviction of the primacy of the person over things, and of human labour over capital as a whole collection of means of production.” (LE 13). Pope Francis reinforces this teaching speaking about the new forms economical crimes and oppression against the Christian values of work and he postulates the dignity of human work and at the same he criticises the processes of globalisation, neo – liberalism and neo – colonialism. In this special social context, the processes of migration are a new challenge in the solicitude of dignity and justice of human work.

Keywords

PL

etyka; wartości; praca ludzka i jej godność; kodeks pracy; kodeksy zawodowe; emigracja

EN

ethos; values; human work and dignity; labour code; emigration

• Publisher: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
• Journal: Szkoła - Zawód - Praca
• Year: 2018
• Issue: 16
• Pages: 53-73

Dates

published

2018

Contributors

author

Szułczyński Andrzej

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

References

• Bartnik Cz.S., Praca jako wartość humanistyczna, KUL, Lublin 1991.
• Bera R., Poczucie odpowiedzialności zawodowej osób migrujących zarobkowo, perspektywa pedagogiczna, Wyd. UMCS, Lublin 2012.
• Biesaga T., Przysięga Hipokrates a etyka medyczna, https://www.mp.pl/etyka/podstawy_etyki_lekarskiej/29283,przysiega-hipokratesa-a-etyka-medyczna (19.05.2018).
• Cymanow P., Społeczne i ekonomiczne konsekwencje migracji zewnętrznych mieszkańców obszarów wsi, „Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego” 2010, nr 10 (25), z. 1.
• Drucker P.F., Kłopoty z „etyką biznesu”, [w:] L. Ryjan CSV, J. Sójka (red.), Etyka biznesu. Z klasyki współczesnej myśli amerykańskiej, W drodze, Poznań 1997.
• Etyka protestancka, https://pl.wikipedia.org/wiki/Etyka_protestancka_a_duch_kapitalizmu (3.05.2018).
• Erga Migrantes Caritas Christi, Instrukcja Papieskiej Rady z 01.05.2004 r., http://rodzinarodzinie.caritas.pl/wp-content/uploads/2016/09/INSTRUKCJA-ERGA-MIGRANTES-CARITAS-CHRISTI.pdf (4.05.2018).
• Franciszek, Papież, Pope Francis to The European Parliament, Strasbourg, France, 25 November 2014, https://w2.vatican.va/content/francesco/en/speeches/2014/november/documents/papa–francesco_20141125_strasburgo-parlamento-europeo.html (6.05.2018).
• Franciszek, Papież, Przemówienie do Korpusu Dyplomatycznego z okazji Nowego Roku, 08.01.2018, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/franciszek_i/przemowienia/cdlev_08012018.html (18.05.2018).
• Grabowski D., Etyka pracy. Przekonania wartościujące pracę, a zaangażowanie pracowników, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2015.
• Grzesiuk H., Powstanie i ewolucja modelu Homo economicus, „Roczniki Ekonomii i Zarządzania” 2014, t. 6, nr 42.
• GUS, https://wuplodz.praca.gov.pl/documents/58203/838490/Mobbing.pdf/d1cdfcbdf5b5-45f4-a7df-3740fb1ae8ae?t=1406647049000 (18.05.2018).
• https://pl.wikipedia.org/wiki/T.S._Eliot (18.04.2018).
• Indyk M., Ethos rycerski – i polski?, „Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja” 1974, nr 2 (14), http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Teksty_teoria_literatury_krytyka_interpretacja/Teksty_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1974-t-n2_(14).pdf. (2.05.2018).
• Jan Paweł II, Papież, Encyklika Centesimus Annus, 01.05.1991, http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/en/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_01051991_centesimusannus.html (2.05.2018).
• Jan Paweł II, Papież, Encyklika Laborem Exercens, 14.08.1981, http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/en/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_14091981_laborem-exercens.html (2.05.2018).
• Jan Paweł II, Papież, Encyklika Redemptor Hominis, w2.vatican.va/content/john-paulii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_04031979_redemptor-hominis.html (1.05.2018).
• Kirk R., Eliot i kultura chrześcijańska, http://dlibra.kul.pl/Content/24700/14_ethos 1989_nr%208_Kirk.pdf (18.04.2018).
• Kodeks Pracy (ujednolicony tekst prawny 2018), http://www.regiopraca.pl/portal/prawo/ustawy/kodeks-pracy-2018-tekst-jednolity-maj-2018 (2018.05.19).
• Krupa R., Myśl społeczna Leona XIII. Jej wpływ na rozwój społeczeństw i wyłonienie się nowych problemów, „Sympozjum” 1999, nr 2/5, s.18.
• Leon XIII, Papież, Encyklika Rerum Novarum, 15.051891, w2.vatican.va/content/leoxiii/en/encyclicals/documents/hf_l-xiii_enc_15051891_rerum-novarum.html (4.05.2018).
• Lexikon für Theologie und Kirche, (red.) M. Buchberger, Herder, Freiburg 1957.
• Łukasik J. M., O wartości pracy, Recepcja myśli społecznej Kardynała Stefana Wyszyńskiego, „Labor et Educatio” 2013, nr 1.
• Markowska B., Zwierzoczłekobywatel, „Zoon Politykon” 2010, nr 1.
• Norwid K.C., Promethidion, https://literat.ug.edu.pl/cnprom/0004.htm (2.05.2018).
• Ossowska M., Ethos rycerski i jego odmiany, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2011.
• Papieska Komisja Biblijna, Biblia a moralność. Biblijne korzenie postępowania chrześcijańskiego, tłum. R. Rubinkiewicz, Verbum, Kielce 2009.
• Paweł VI, Papież, Rozważania w czasie Audiencji Generalnej, 01.05.1968, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pawel_vi/audiencje/ag_01051968.html (20.05.2018).
• Rotkiewicz M., Wyjeżdżają i łagodnieją, Rozmowa z dr. Łukaszem Krzyżowskim, laureatem Nagrody Naukowej „Polityki” w kategorii nauki społeczne, o tym, jak emigracja uczy tolerancji, „Polityka” 14.11.2017, https://www.polityka.pl/tygodnik-polityka/nauka/nagrodynaukowe/1727034,1,dr-lukasz-krzyzowski-o-tym-jak-emigracja-zmienia-polakow.read (1.05.2018).
• http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Sympozjum/Sympozjum-r1999-t3-n2(5)/Sympozjum-r1999-t3-n (12.05.2018).
• Sikora A., Pojęcie, rozwój i struktura polskich kodeksów etyki lekarskiej na tle etyki zawodowej, „Poznańskie Studia Teologiczne” 2002, t.13, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/8488/1/08_Adam_Sikora_Pojęcie%2C%20rozwój%20i%20struktura%20polskich%20kodeksów%20etyki_95-109.pdf (2.05.2018).
• Skrobicki Z., Antropocentryzm w nauczaniu społecznym papieża Jana Pawła II, „Studia Włocławskie” 2015, nr 17, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Studia_Wloclawskie/Studia_Wloclawskie-r2015-t17/Studia_Wloclawskie-r2015-t17-s277-294/Studia_Wloclawskie-r2015-t17-s277-294.pdf (19.05.2018).
• Słupska M., Niepokojący wzrost liczby samobójstw w UK, www.mojawyspa.co.uk/artykuly/33458/Niepokojacy-wzrost-liczby-samobojstw-w-UK (19.05.2018).
• Solak A., Człowiek jako podmiot pracy w Laborem Exercens Jana Pawła II, „Forum PedagogiczneUKSW” 2011, nr 1, http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-bb4510dc-44c6-454c-a394-3601b6ccacaa (10.05.2018).
• Statystyka GUS, http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables. (3.05.2018).
• Stefan Kardynał Wyszyński, Prymas Polski, Uświęcenie pracy zawodowej, „Société d’Éditions Internationales”, Paris 1963.
• Strzeszewski Cz., Ethos pracy ludzkiej w nauce Stefana Kardynała Wyszyńskiego, „Roczniki Nauk Społecznych” 1982, t. X.
• Szułczyński A., Education to the “integral ecology’’. Focus on the social teaching of Pope Francis and his encyclical „Laudato si”, “Studia Socialia Cracoviensia” 8, 2016, nr 1 (14).
• Tornielli A., Galeazzi G., This Economy kills, Pope Francis on Capitalism and Social Justice, Liturgical Press, Edizioni Piemme Spa, tłum. Demetrio S. Yocum, Milano 2015.
• Weber M., Etyka protestancka a duch kapitalizmu (rozdział III Asceza i duch kapitalizmu), http://coin.wne.uw.edu.pl/mbrzezinski/teaching/HE1/Teksty/WeberEtyka.pdf (2.05.2018).
• Wegner G., Arbeit als Liebe, Ethos, „Der Tagesspiegel“ 31.10.2015.
• Wiśniewski J., Etos chrześcijańskiego przedsiębiorcy, [w:] S.H. Zaręba, A. Wysocki (red.), Przedsiębiorczość i obywatelskość w perspektywie katolickiej nauki społecznej, Wyd. UKSW, Warszawa 2015.
• Wolski A., Homo Faber czyli pacoholik. Pracoholizm zaczyna sie już w szkole, https://www.polskieradio.pl/7/5098/Artykul/1907489, audycja „Eureka” (19.05.2018).
• Zwoliński A., Praca zawodowa a dobro wspólne. Konferencja Uniwersalizm pracy ludzkiej „Labor et Educatio” 2016, nr 4.
• Zwoliński A., Wojna o pracę. Wyzwania współczesnego rynku pracy, Petrus, Kraków 2017.
• Zwoliński A., Zróżnicowanie zawodowe jako przejaw dobra wspólnego, „Labor et Educatio” 2016, nr 4.
• Zywar G., Józefa Tischnera rozumienie pracy, „Annales. Etyka w życiu gospodarczym” 2011, vol. 14, nr 1, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, http://www.annalesonline.uni.lodz.pl/archiwum/2011/2011_01_zywar_83_88.pdf (3.05.2018).