Etyka biznesu po kryzysie

• Authors: Jacek Sójka

Title variants

EN

Business Ethics After the Crisis

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kryzys w latach 2007–2009 oznacza porażkę tej wersji etyki biznesu, która chciała nauczyć menedżerów moralności, a w przeszłości, po kolejnych kryzysach, na przykład po bankructwie Enronu, posługiwała się formułą „to już nigdy nie może się powtórzyć”. Po niedawnym globalnym załamaniu trudno jednak łudzić się, że podobny kryzys nie wydarzy się już nigdy więcej. Potrzebna jest zatem etyka biznesu bliższa realiom gospodarczym i bardziej realistyczna w ujmowaniu ludzkich motywacji, dostrzegająca wpływ wielu okoliczności, między innymi politycznych i kulturowych, na postępowanie menedżerów. Tutaj dwa źródła inspiracji mogą być przydatne: socjologia gospodarcza podkreślająca wpływ kultury i polityki na „architekturę” rynków oraz niemiecka etyka instytucjonalna (Ordnungsethik) kładąca nacisk na reguły gry, a nie na zachowania poszczególnych aktorów życia gospodarczego.

EN

The crisis of 2007–2009 signalled a failure of business ethics which tried to preach morality to managers and after several economic downfalls in the past, e.g. Enron’s bankruptcy, constantly repeated “this should never ever happen again”. But after the recent global meltdown it would be difficult to believe that similar crises definitely will never happen in the future. So we need a business ethics more cognizant of economic realities and more realistic in its approach to problems of individual motivations and in its perception of diverse circumstances, e.g. political or cultural, which can have an impact on manager’s conduct. In this respect two sources of inspiration may seem promising: the economic sociology which emphasises the impact of culture and politics on the “architecture” of markets and the German institutional ethics (Ordnungsethik) which is focused on the rules of the game and not on behaviour of particular economic actors.

Keywords

PL

etyka biznesu; kryzys finansowy; regulacja rynku; etyka instytucjonalna; Ordnungsethik

EN

business ethics; financial crisis; market regulation; institutional ethics; Ordnungsethik

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Prakseologia
• Year: 2015
• Volume: 157/2
• Pages: 13-32

Contributors

author

Jacek Sójka

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań

References

• Abolafia, M.Y., 2010, The institutional embeddedness of market failure: why speculative bubbles still occur. W: M. Lounsbury, P.M. Hirsch, Markets on Trial. The Economic Sociology of the US Financial Crisis. Emerald: Bingley: 479–502.
• Andrews, E.L., 2008, Greenspan concedes error on regulation. „New York Times”, 23 października, www.nytimes.com/2008/10/24 [dostęp 1.05.2015].
• Appiah, K., 2008, Kosmopolityzm. Etyka w świecie obcych. Tłum. J. Klimczyk, Prószyński i Ska, Warszawa.
• Barry, N., 2000, Business Ethics. Purdue University Press: West Lafayette, Indiana.
• Chryssides, G.D., Kaler, J.H., 1999, Wprowadzenie do etyki biznesu. Tłum. H. Simbierowicz, Z. Wiankowska-Ładyka. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.
• Cornwell, J., 2010, MacIntyre on money. „Prospect”, 20 października, www.prospectmagazine.co.uk [dostęp 28.02.2014].
• Donaldson, T., Dunfee, T., 2009, Ties That Bind. A Social Contracts Approach to Business Ethics. Harvard Business School Press: Cambridge, MA.
• Fligstein, N., 2001, The Architecture of Markets. An Economic Sociology of the Twenty-firstcentury Capitalist Societies. Princeton University Press: Princeton, NJ.
• Fligstein, N., Goldstein, A., 2010, The anatomy of the mortgage securitization crisis. W: M. Lounsbury, P.M. Hirsch, Markets on Trial. The Economic Sociology of the US Financial Crisis. Emerald: Bingley: 27–68.
• Friedman, B.M., 2005, The Moral Consequences of Economic Growth. Alfred A. Knopf: New York.
• Guillén M.F., Suárez, S.L., 2010, The global crisis of 2007–2009. Markets, politics, and organizations. W: M. Lounsbury, P.M. Hirsch, Markets on Trial. The Economic Sociology of the US Financial Crisis. Emerald: Bingley: 255–277.
• Hirschman, A.O., 1997, Namiętności i interesy. O intelektualnych źródłach kapitalizmu. Tłum. I. Kopińska, Wydawnictwo Znak: Kraków.
• Homann, K., 2006, The sense and limits of the economic method in business ethics. Discussionspapier Nr 2006-5, Wittenberg-Zentrum für Globale Ethik e.V.: 3–27.
• Homann, K., 2013, The scientific approach of the Wittenberg Center for Globale Ethics (WCGE) and the role of Business. Discussionspapier Nr 2013–1, Wittenberg-Zentrum für Globale Ethik e.V.: 3–10.
• Horvat, S., 2014, It’s the libidinal economy, stupid!. www.aljazeera.com [dostęp 01.05.2015].
• Lütge, C., 2005, Economic ethics, business ethics and the idea of mutual advantages. „Business Ethics. A European Review”, 14(2):108–118.
• Lütge,C., 2012, Fundamentals of order ethics: law, business ethics and the financial crisis. W: T. Bustamante, O. Onazi (ed.), Global Harmony and the Rule of Law. Franz Steiner Verlag: Stuttgart: 1–21.
• Lütge, C., 2014, Risk taking and the ethics of entrepreneurship. W: C. Lütge, J. Jauering (ed.), Business Ethics and Risk Management. Springer: Dordrecht: 3–14.
• Mazowiecki, T., 1989, Wywiad udzielony Magdzie Jethon. Polskie Radio, http://www.player.polskieradio.pl [dostęp 01.04.2015].
• Nash, L., 1997, Etyka bez kazań. W: L.V. Ryan CSV, J. Sójka, Etyka biznesu. Z klasyki współczesnej myśli amerykańskiej. Wydawnictwo „W Drodze”: Poznań: 247– 274.
• Newhauser, R., The Early History of Greed. The Sin of Avarice in Early Medieval Thought and Literature. Cambridge University Press: Cambridge.
• Palmer, D., Maher, M., 2010, A normal accident analysis of the mortgage meltdown. W: M. Lounsbury, P.M. Hirsch, Markets on Trial. The Economic Sociology of the US Financial Crisis. Emerald: Bingley: 217–254.
• Pies I., Hielscher, S., Beckmann, M., 2009, Moral commitments and the societal role of business. An ordonomic approach to corporate citizenship. „Business Ethics Quarterly”, 19(3): 375–401.
• Ribstein, L.E., 2009, How movies created the financial crisis. „Michigan State Law Review” (Illinois Law and Economics Research Papers Series, Research Paper nr LE09-029), http:// ssrn.com/abstract=1498702: 1171–1186 [dostęp 20.11.2014].
• Sójka, J., 2007, Zysk czy wyzysk? Etyka biznesu czy etyka współczucia? W: K. Sosenko (red.), Wyzysk ekonomiczny współcześnie. Akademia Ekonomiczna w Krakowie: Kraków: 67–76.
• Sójka, J., 2013, Polityczny wymiar sekurytyzacji kredytów hipotecznych. W: R. Kamiński, J. Sójka (red.), Ekonomiczne i etyczne aspekty kryzysu gospodarczego. PTE: Poznań: 77–92.
• Sójka, J. 2014, Chciwość czy kultura chciwości? Dyskusje nad źródłami kryzysu finansowego. W: W. Banach (red.), Wzory kultury gospodarczej, Wydawnictwo Naukowe UAM: Poznań: 165–185.
• Szulczewski, G., 2013, Rozważania o miejscu etyki i moralności w teorii i praktyce gospodarczej. Oficyna Wydawnicza SGH: Warszawa.
• Wight, J.B., 2005, Adam Smith and greed. “Journal of Private Enterprise”, 21(1): 46–58.