Spory Cystersów sulejowskich i Norbertanów witowskich w XIII i XIV w.

• Authors: Parol Jakub

Title variants

Conflicts between cistersiansians from Sulejów and premonstratensians from Witów in XIII and XVI centuries

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Powodem konfliktu zakonu Cystersów z Sulejowa i Norbertanów z Witowa było bliskie sąsiedztwo ich dóbr. W początkowej okresie fundacji nie wystawiano oficjalnych dokumentów, wobec czego wszystkie zapisy były tylko ustne. Z tego też względu w XIII i XIV w. oba klasztory rościły pretensje do sąsiednich dóbr. Niewątpliwie próbowano szukać rozstrzygnąć konflikty na polu państwowym jak i kościelnym. I tak konflikt graniczny z 1242 r. rozstrzygano przed Konradem Mazowieckim, a spór o dziesięciny toczone przed legatem papieskim Filipem, czy potem przed arcybiskupem gnieźnieńskim Janisławem. W XIII w. ukształtowała się swego rodzaju granica dóbr, która potem stanowiła wyznacznik decyzji kolejnych zwierzchników cywilnych czy kościelnych. W przypadku granicy dóbr to podział oparł się o rzekę Luciąże i Koprzywnicę, natomiast dziesięciny z Kępina i Cekanowa otrzymał klasztor w Sulejowie, a meszne z Milejowa, Krzyżanowa i Cekanowa oddane zostały na własność klasztorowi w Witowie.

EN

The reason for the conflict between Cistersiansians from Sulejów and Premonstratensians from Witów was the proximity of their goods. At the beginning of a foundation no official documents were issued, which is why all stipulations were made only orally. For this reason both cloisters made claims to the neighboring goods. Of course, they sought to solve the problems by resorting to ecclesiastical and state authorities. A border conflict was subjected to scrutiny by Konrad Mazowiecki and an argument concerning tithe by the papal legate Philipp and later by the archbishop of Gniezno Janisław. In XIII a kind of border between the goods was established which with time came to be a major factor in decision-taking process of following ecclesiastical and state governors. The dividing line was the river Luciąże and Koprzywnica, while tithe from Kępin and Cekanów became property of the cloister in Sulejów. The cloister in Witów received the poll tax from Milejów, Krzyżanów and Cekanów.

Keywords

PL

Witów; Sulejów; Cystersi; Norbertanie; spory

EN

Witów; Sulejów; Cistersiansians; Premonstratensians; conflicts

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2018
• Volume: 129
• Pages: 5-23

Contributors

author

Parol Jakub

References

• Źródła opublikowane
• Długosz J., Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 7 i 8, wyd. A. Mrukówna, Warszawa 2009.
• Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. II wyd. F. Piekosiński, Kraków 1886.
• Kodeks Dyplomatyczny Polski, t. III, wyd. J. Bartoszewicz, Warszawa 1858.
• Księga henrykowska, przeł. R. Grodecki, Wrocław 2004.
• Łaski J., Liber beneficiorum archidiecezyi gnieźnieńskiej, t. II, wyd. J. Łukowski, Gniezno 1881.
• Opracowania
• Bieniak J., Szymczakowa A., Urzędnicy łęczyccy, sieradzcy i wieluńscy, XIII-XV wieku. Spisy, Wrocław 1985.
• Borkowska M., Dzieje cystersów sulejowskich, Kraków 2008.
• Dobosz J., Okoliczności i motywy fundacji klasztoru cystersów w Sulejowie, „Nasza Przeszłość”, t. 83, 1994.
• Głowacki K., Kościół św. Małgorzaty i dawny klasztor norbertanów w Witowie, Piotrków 1984.
• Kędzierska M., Założenie klasztoru w Witowie, [w:] Scripta minora, red. B. Lapis, t. I, Poznań 1996.
• Kędzierska M., Średniowieczne dzieje klasztoru norbertanów w Witowie, „Nasza Przeszłość”, t. 85, 1996.
• Knapiński W., Święty Norbert i jego zakon. Początki norbertańskich klasztorów w cyrkarji polskiej i nieco z ich dziejów, Warszawa 1984.
• Kozłowski R., Rozwój uposażenia klasztoru cysterskiego w Byszewie (Koronowie), Warszawa-Poznań 1972.
• Maleczyński K., Bieliński M., Gąsiorowski A., Dyplomatyka wieków średnich, Łódź 1971.
• Mitkowski J., Kancelaria Kazimierza Konradowica księcia kujawsko-łęczyckiego (1233-1267), Wrocław 1968.
• Mitkowski J., Początki klasztoru cystersów w Sulejowie, Poznań 1949
• Piech Z., Ikonografia pieczęci Piastów, Kraków 1993
• Szymczak J., Udział synów Konrada I Mazowieckiego w realizacji jego planów politycznych, „Rocznik Łódzki” t. XXIX, 1980.
• Szymczak J., Uwagi nad kancelarią Kazimierza Konradowica księcia Kujaw i Łęczycy, „Rocznik Łódzki”, t. XVIII, 1973.
• Zajączkowski S., Studia nad terytorialnym formowaniem ziemi łęczyckiej i sieradzkiej, Łódź 1951.
• Zajączkowski S., Zajączkowski S. M., Materiały do słownika geograficznohistorycznego dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej do 1400, Łódź 1966.
• Zub J., Sulejów opactwo cysterskie, Tarnobrzeg 2000.
• Zyglewski Z., Polityka klasztorna Kazimierza Wielkiego, [w:] Kazimierz Wielki i jego państwo w siedemnastą rocznicę urodzin ostatniego piasta na tronie polskim, red. J. Maciejewskiego i T. Nowakowskiego, Bydgoszcz 2011.