Źródła zróżnicowanej integracji Unii Europejskiej

• Authors: Ruszkowski Janusz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem podjętych badań jest identyfikacja i klasyfikacja źródeł zróżnicowanej integracji Unii Europejskiej (UE) ze wskazaniem na ich dwie grupy. Pierwsza grupa to źródła pierwotne, immanentnie tkwiące w państwach członkowskich, takie jak: motywacje państw, ich odmienne tożsamości kulturowe, religijne, historyczne czy aksjologiczne, odmienne tradycje prawne, a także zróżnicowanie polityczne w państwach członkowskich. Natomiast druga grupa to źródła wtórne, bowiem wynikają one z charakteru systemu politycznego Unii Europejskiej oraz z rozwiązań jego podsystemów: prawnego, instytucjonalnego, procesualnego czy relacyjnego. Podjęta analiza została oparta na neofunkcjonalnym systemie wyjaśniania oraz na liberalnej teorii międzyrządowej. Neofunkcjonalne mechanizmy można zaobserwować w dynamice zróżnicowania procesów integracyjnych. Taka dynamika zostanie zbadana w płaszczyźnie terytorialnej (geograficznej, czyli podmiotowej) oraz przedmiotowej. Zróżnicowanie wywołuje rozproszone skutki, znajdujące się na osi pomiędzy punktem oznaczającym ryzyko fragmentacji i wykluczenia (ang. spill-back), a z drugiej strony – punktem wyznaczającym moment pogłębiania integracji i jej rozszerzania na nowe obszary (ang. spill-over). Ontologiczna percepcja zróżnicowanej integracji ma także silną proweniencję międzyrządową, gdyż jest zależna od państwa członkowskiego. Są kraje członkowskie UE, które chętniej angażują się w rozwiązania zróżnicowane, gdyż mniej obawiają się marginalizacji, a o wiele bardziej liczą na dodatkowe korzyści z efektów pogłębienia współpracy.

Keywords

PL

Unia Europejska; zróżnicowana integracja; jednolita integracja; neofunkcjonalizm; spill-back; spill-over; pogłębienie UE; rozszerzenie UE; międzyrządowość

• Publisher: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski
• Journal: Przegląd Europejski
• Year: 2024
• Issue: 3(73)
• Pages: 7 - 24

Dates

published

2024

Contributors

author

Ruszkowski Janusz

• University of Szczecin

References

• BALCER Adam, SMOLAR Eugeniusz, GROMADZKI Grzegorz, BURAS Piotr (2017), W Zwarciu. Polityka europejska rządu PIS, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa.
• BURSENS Peter (2007), State Structures, in: P. Graziano, M. P. Vink (eds), Europeanization. New Research Agenda, Palgrave Macmillan.
• COUNCIL DECISION (CFSP) 2021/509 of 22 March 2021 establishing a European Peace Facility, and repealing Decision (CFSP) 2015/528, OJ L 102, 24.03.2021.
• DE VRIES Catherine, DE BLOCK Lisanne (2022), Differentiated Integration: Blessing and Course? Policy Brief, Integrating Diversity in the EU (InDivEU), EUI Robert Schuman Centre, Issue 2022/28, April 2022. DOI: 10.2870/385630
• DE WITTE Bruno (2005), Regional autonomy, cultural diversity and European integration: the experience of Spain and Belgium, in: Sergio Ortino, Mitja Zagar, Vojtech Mastny (eds), The changing faces of federalism. Institutional reconfiguration in Europe from East to West, Manchester.
• HOOGHE Liesbet, MARKS Garry (2019), Grand theories of European integration in the twenty-first century, "Journal of European Public Policy”, vol. 26, issue 8. DOI: 10.1080/13501763.2019.1569711
• JENSEN Christian B., SLAPIN Jonathan B. (2012), Institutional hokey-pokey: the politics of multispeed integration in the European Union, "Journal of European Public Policy”, vol. 19, issue 6. DOI: 10.1080/13501763.2011.610694
• KOMISJA EUROPEJSKA (2017), Biała Księga w Sprawie Przyszłości Europy. Refleksje i scenariusze dotyczące przyszłości UE-27 do 2025 r., COM (2017) 2025 final, Bruksela, 01.03.2017.
• KUBIN Tomasz (2010), Wzmocniona współpraca państw Unii Europejskiej w świetle Traktatu z Lizbony, "Rocznik Integracji Europejskiej”, nr 4.
• LINDBERG Leon N., SCHEINGOLD Stuart A. (1970), Europe’s Would-be Polity: Patterns of Change in the European Community, New York.
• MARCH James G., OLSEN Johan P. (1989), Rediscovering Institutions, New York.
• MICHTA Andrew A. (2017), A Europe of Clusters, “Strategic Europe”, https://carnegieendowment.org/europe/strategic-europe/2017/03/a-europe-of-clusters?lang=en (31.03.2017).
• PARLAMENT EUROPEJSKI (2019), Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 17 stycznia 2019 r. w sprawie zróżnicowanej integracji (2018/2093/INI), Dz. Urz. UE C 411 z 27.11.2020.
• PRAWDA Marek (2016), Nowe otwarcie? Unia Europejka po przejściach, „Przegląd Polityczny”, nr 139/140.
• RICCA Mario (2015), United Europe and Euclidean Pluralism. On the Anthropological Paradox of Contemporary EU Legal Experience, "UNIO – EU Law Journal”, vol. 1, no. 1.
• RIEKER Pernille, GISKE Mathilde T. E. (2024), Conceptualising the Multi-actorness of EU(ropean) Foreign and Security Policy, in: P. Rieker, M. T. E. Giske, European Actorness in a Shifting Geopolitical Order. European Strategic Autonomy Through Differentiated Integration, Palgrave Macmillan, Cham. DOI: 10.1007/978-3-031-44546-0_2
• ROZPORZĄDZENIE Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej, Dz. Urz. UE L 283 z 31.10.2017.
• RUSZKOWSKI Janusz (2024), Stała współpraca strukturalna (PESCO) jako przykład dyferencjalizmu eksperymentalnego w Unii Europejskiej, “Politeja”, nr 1(88/1). DOI: 10.12797/Politeja.20.2024.88.1.10
• SCHIMMELFENNIG Frank, WINZEN Thomas (2014), Instrumental and Constitutional Differentiation in the European Union, "Journal of Common Market Studies”, vol. 52, no. 2.
• SCHMITTER Phillippe C. (2002), Neo-neo-functionalism, European University Institute, Florence.
• SCHMITTER Phillippe C. (2004), Neo-Neofunctionalism, in: Antje Wienner, Thomas Diez (eds), European Integration Theory, 1st edition, Oxford University Press.
• THYM Daniel (2017), Competing Models for Understanding Differentiated Integration, in: Bruno de Witte, Andrea Ott, Ellen Vos (eds), Between Flexibility and Disintegration, Cheltenham, Edward Elgar Publishing. DOI: 10.4337/9781783475896.00009
• TFUE, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Dz. Urz. UE C 326, 26.10.2012.
• TUE, Traktat o Unii Europejskiej, wersja skonsolidowana, Dz. Urz. UE C 202, 07.06.2016.
• TSOUKALIS Loukas (2016), In defence of Europe. Can the European project be saved?, Oxford University Press.
• WINZEN Thomas (2016), From Capacity to Sovereignty: Legislative Politics and Differentiated Integration in the European Union, "European Journal of Political Research“, vol. 55, issue 1. DOI: 10.1111/1475-6765.12124