Między doświadczeniem a wydarzeniem. O zobowiązaniach świadka

• Authors: Ciarkowska Anna

Title variants

EN

Between Experience and Event. The Obligation of Witness

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The aim of this article is to outline the definition of literary testimony and to define the position of the witness as an obliged writer. A basic definition reveals testimonial literature as a set of texts, ontologically uncertain, full of tensions and aporias. These tensions between testimony and document, testimony and autobiography, and also relations truth-fiction, individual-collective, experience-event delimit the area of literary testimony. In this complicated structer the witness, charged, limited by the obligation with is double. This is the obligation to take an action — bear witness and the obligation towards the Other.

Keywords

EN

testimony; Holocaust literature; testimonial literature Shoah

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Zagadnienia Rodzajów Literackich
• Year: 2019
• Volume: 62
• Issue: 1 (129)
• Pages: 55-66

Contributors

author

Ciarkowska Anna

• Uniwersytet Łódzki, Katedra Teorii Literatury, Instytut Kultury Współczesnej

References

• Agamben Giorgio (2008), Co zostaje z Auschwitz: archiwum i świadek, tłum. S. Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Améry Jean (2007), Poza winą i karą: próby przełamania podjęte przez złamanego, tłum. R. Tur¬czyn, Homini, Kraków.
• Ankersmit Frank (2004), Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii, tłum. A. Ajschtet i in., red. Domańska E., Universitas, Kraków.
• Arendt Hannah (2004), Eichmann w Jerozolimie. Rzecz o banalności zła, tłum. A Szostkiewicz, Znak, Kraków.
• Buryła Sławomir (2009), Prawda, reprezentacja, stosowność w literaturze Holocaustu [w:] Praw¬da w literaturze: studia, red. Tyszczyk A., Borowski J., Piekarski I., Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.
• Buryła Sławomir (2014), Opisać Zagładę: Holocaust w twórczości Henryka Grynberga, Res Humanae, Toruń.
• Celan Paul (1998), Przemówienie z okazji przyjmowania Nagrody literackiej Wolnego Hanze¬atyckiego Miasta Bremy, tłum. F. Przybylak [w:] tegoż, Utwory wybrane, tłum. S. Barańczak i in., wybór i oprac. R. Krynicki, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Camon Ferdinando (1997), Rozmowa z Primo Levim, tłum. E. Kabatc, Państwowe Muzeum Oświęcim-Brzezinka, Oświęcim.
• Czapliński Przemysław (2004), Zagłada jako wyzwanie dla refleksji o literaturze, „Teksty Dru¬gie” nr 5.
• Delaperrière Maria (2006), Świadectwo jako problem literacki, „Teksty Drugie” nr 3.
• Delbo Charlotte (2002), Żaden z nas nie powróci, tłum. K. Malczewska-Giovanetti, Państwowe Muzeum Oświęcim-Brzezinka Oświęcim.
• Dubnov Szymon (1961), Cum hundertstn geboirntog fun Shimen Dubnow, Ikuf Farlag, Nowy Jork.
• Eaglestone Robert (2007), Identyfikacja a świadectwo jako gatunek, tłum. T. Łysak, „Teksty Dru¬gie”, nr 5.
• Engelking Barbara (2001), Zagłada i pamięć: doświadczenie Holocaustu i jego konsekwencje opi¬sane na podstawie relacji autobiograficznych, IFiS PAN, Warszawa.
• Felman Shoshana, Laub Dori (1992), Testimony. Crisis of witnessing in Literature, Psychoanalysis and History, Taylor & Francis, New York–London.
• Głowacka Dorota (2003), „Jak echo bez źródła”. Podmiotowość jako dawanie świadectwa, „Teksty Drugie”, nr 6.
• Głowiński Michał (1973), Gry powieściowe. Szkice z teorii i historii form narracyjnych, PWN, Warszawa.
• — (1982), Dokument jako powieść [w:] Studia o narracji, red. Błoński J., Jaworski J., Sławiński J., Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN, Wrocław.
• Jarzębski Jerzy (1982), Kariera autentyku [w:] Studia o narracji, red. Błoński J., Jaworski J., Sła¬wiński J., Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN, Wrocław.
• Jedlicki Jerzy (1978), Dzieje doświadczone i dzieje zaświadczone [w:] Dzieło literackie jako źródło historyczne, red. Stefanowska Z., Sławiński J., Czytelnik Warszawa.
• Langfus Anna (2013), Czy należy się mścić?, „Scriptores” nr 34 (pierwodruk: tekst niesygnowa¬ny, „La Nouvelle Critique” 1965).
• Laub Dori (1995), Truth and Testimony: The Process and the Struggle [w:] Trauma. Exploration in Memory, ed. Caruth C., JHU Press, Baltimore.
• Lévinas Emmanuel (2000), Inaczej niż być lub ponad istotą, tłum. P. Mrówczyński, Aletheia, Warszawa.
• Leociak Jacek (1997), Tekst wobec zagłady (o relacjach z getta warszawskiego), Leopoldinum, Wrocław.
• Majewski Tomasz (2007), Świadectwo — pomiędzy wnętrzem a zewnętrzem języka, „Teksty Dru¬gie” nr 5.
• Nycz Ryszard (2018), My, świadkowie, „Teksty Drugie” nr 3, http://tekstydrugie.pl/news/2018¬-nr-3-ustanawianie-swiadka/, [dostęp: 12.01.2019].
• Rajchman Jechiel (2011), Ocalałem z Treblinki: wspomnienia z lat 1942–1943, tłum. B. Szwarc¬man-Czarnota, Czytelnik, Warszawa.
• Rodak Paweł (2009), Prawda w dzienniku osobistym, „Teksty Drugie” nr 4.
• Sulima Roch (1980), Dokument i literatura, KAW, Warszawa.
• Skarga Barbara (2005), Kwintet metafizyczny, Universitas, Kraków.
• White Hayden (2009), Proza historyczna, tłum. R. Borysławski, oprac. E. Domańska, Univer¬sitas, Kraków.
• Rosenfeld Alvin H. (2003), Podwójna śmierć. Rozważania o literaturze Holocaustu, tłum. B. Krawcowicz, Cyklady, Warszawa.
• Roskies David (2014), Czym jest literatura Holocaustu?, tłum. M. Adamczyk-Garbowska [w:] Reprezentacje Holokaustu, wybór i oprac. J. Jarniewicz, M. Szuster, Instytut Książki, Żydow¬ski Instytut Historyczny, Kraków–Warszawa.
• Ubertowska Aleksandra (2007), Świadectwo — trauma — głos. Literackie reprezentacje Holo¬caustu, Universitas, Kraków.
• Wiesel Elie (1986), Hope, despair and memory, „Nobel Lecture”, December 11, https://www. nobelprize.org/prizes/peace/1986/wiesel/lecture/, [dostęp: 12.01.2019].
• — (1991), Pieśń umarłych: opowiadania, tłum. M. Tomicka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Wieviorka Anette (1998), L’Ère du témoin, Plon, Paris.
• Wolski Paweł (2013), Tadeusz Borowski — Primo Levi. Prze-pisywanie literatury Holocaustu, IBL PAN, Warszawa.
• Valent Paul (2012), Bearing witness to trauma [w:] Encyclopedia of trauma. An interdiscyplinary guide, ed. Figley Ch. R., Los Angeles.
• Ziomek Jerzy (1994), Prace ostatnie: literatura i nauka o literaturze, PWN, Warszawa.