Problemy ochrony i konserwacji architektury czasów najnowszych na przykładzie warszawskich osiedli mieszkaniowych z lat 1950-1956

• Authors: Anna Wenka-Radzimirska

Title variants

EN

Problems of protection and conservation of architecture from the new times on ex ample of housing estate in Warsaw built in 1950-1956

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Budowle socrealistyczne zajmują w Warszawie dużą część głównych arterii. Obudowana jest nimi Marszałkowska, Krucza, Aleje Jerozolimskie, Grójecka, Aleja Solidarności. Są one wymownym świadectwem swoich czasów i tak jak dawne budowle opowiadają nam o przeszłości. Zanim zdefiniowano kategorię zabytku i zrozumiano potrzebę ochrony dzieł przeszłości, rozebrano większość Koloseum i Akropolu, przebudowano Paryż. Dziś mamy urzędy konserwatorskie, społecznych obrońców zabytków, media. Mimo to znikają budynki reprezentujące różne style i epoki. Warszawa konsekwentnie pozbywa się „niewygodnej” architektury PRL-u. Zburzono kino „Moskwa” oraz pawilon handlowy „Supersam”, przebudowano kino „Praha”. Na zniszczenie skazywane są budynki stanowiące pamiątkę czasów PRL-u i zadające kłam powszechnym opiniom o ich całkowitej szarości i beznadziei. A w obecnej sytuacji jedynie wpis do rejestru zabytków stanowi gwarancję kontroli państwa nad tym, co zamierza z danym obiektem zrobić właściciel. Takie realizacje, jak osiedla WSM Koło, Muranów, plac Hallera czy plac Konstytucji są dziełami, które mogą być traktowane jako wybitne dokumenty epoki. Różnią się od siebie – WSM Koło, ale także Muranów powstały opierając się jeszcze na przedwojennych tradycjach funkcjonalizmu w architekturze, natomiast budynki okalające plac Hallera i plac Konstytucji są dziełami socrealizmu – lecz wszystkie są częścią historii architektury i mają wartość zabytkową. Mimo tego, że budynki na warszawskich osiedlach z czasów socjalistycznych mają szare, zniszczone elewacje a mieszkania w nich są maleńkie i nie odpowiadają współczesnym standardom, to mają fantastyczną lokalizację i niepowtarzalny klimat. Po pięćdziesięciu latach istnienia należałoby w końcu o nie zadbać – stworzyć konkretny, kompleksowy plan promocji, ochrony i konserwacji architektury czasów najnowszych

EN

Socrealistic buildings are very common in Warsaw. They are located at Marszałkowska, Krucza, Aleje Jerozolimskie, Grójecka, Aleja Solidarności Streets. They are examples of passed time. Before monument definition was established and necessity to protect past architecture was understood, large part of Colosseum and Akropol was demolished and Paris was rebuild. Today we have conservatory offices, social defenders of monuments and media. Despite that, buildings, which represent different ages and styles get destroyed. Architecture of PRL get systematically destroyed e.g. „Moskwa” cinema, Retail Center „Supersam” were demolished, „Praha” cinema was rebuild. Buildings of PRL time get demolished even if they don’t meet common opinion of being ugly. Currently only entry to the „Registry of monuments” is a guarantee of government to control owners of the buildings and their plans. Developments such as WSM Koło, Muranów, Plac Hallera or Plac Konstytucji are remarkable examples of past decade, they are different from each other although they are all part of architecture history and they have antique value e.g. WSM Koło and Muranów were created on the basis of prewar tradition of functionalism in architecture, but buildings around Plac Hallera and Plac Konstytucji are examples of socrealizm. Despite fact that socrealistic buildings are grey with damaged elevations and that flats are very small not meeting standards, they are in fantastic locations and they have unique atmosphere. They should be now properly looked after – complex plan of promotion, protection and conservation of new age architecture should be in place.

Keywords

PL

dziedzictwo kulturowe; ochrona zabytków; województwo mazowieckie

EN

archeology; heritage protection; Mazowieckie Voivodship

• Publisher: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
• Journal: MAZOWSZE Studia Regionalne
• Year: 2011
• Issue: 7
• Pages: 189-200

Dates

published

2011-10

Contributors

author

Anna Wenka-Radzimirska

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Barucki T., 1985, Architektura Polski, Warszawa.
• Bierut B., 1950, Sześcioletni plan odbudowy Warszawy, Warszawa.
• Kotarbiński A., 1952, Realizm socjalistyczny w architekturze, Warszawa.
• Lachert B., 1949, Muranów – dzielnica mieszkaniowa, „Architektura”, nr 5, s. 129-138.
• Leśniakowska M., 2003, Architektura w Warszawie. Lata 1945-1965, Warszawa.
• Majorek A., 1952, Mała architektura i formy plastyczne MDM, „Stolica”, nr 7, s. 5.
• Muranów – dzielnica mieszkaniowa, 1947, „Architektura”, nr 1, s. 8-10.
• Przerwa-Tetmajer M., 1949, Młynów – dzielnica mieszkaniowa, „Architektura”, nr 5, s. 138-142.
• Rassalski S., 1952, Elementy urbanistyczne i architektoniczne MDM, „Stolica”, nr 16, s. 4-5.
• Sigalin J., 1986, Warszawa 1944-1980. Z archiwum architekta, Warszawa.
• Skarżyński J., 1948, Rozwój Osiedla WSM na Kole, „Stolica”, nr 3, s. 6-7.
• Skarżyński J., 1951, Osiedle Koło i jego zabudowa, „Stolica”, nr 22, s. 5.
• Tołwiński S., 1972, Osiedle społeczne i dzielnica mieszkaniowa, (w:) J. Górski (red.), Pamięci warszawskiej odbudowy, Warszawa, s. 373-383.