Komunistyczna Partia Birmy: od niezależności do samozniszczenia. Regionalne studium przypadku komunizmu azjatyckiego

• Authors: Lubina Michał

Title variants

EN

The Communist Party of Burma: from Independence to Self-destruction. A Regional Case Study of Asian Communism

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Na tle azjatyckich partii komunistycznych Komunistyczna Partia Birmy (KPB) reprezentuje bardzo ciekawy casus. Jej unikatowość wyraża się w niezależności. KPB wyrosła z rodzimych, birmańskich tradycji walki narodowowyzwoleńczej i przez wiele lat, jeśli nie dekad, miała jedynie sporadyczne kontakty z zagranicznymi partiami komunistycznymi (najsilniejsze, choć i tak słabe, z Komunistyczną Partią Indii, dopiero później nastąpiło zbliżenie z Pekinem). To oddalenie od najważniejszych ośrodków komunistycznych spowodowało polityczną niezależność KPB aż do połowy lat sześćdziesiątych. Będąc kilkakrotnie bliska zdobycia władzy w Birmie, nigdy jej nie przejęła, i to pomimo kontrolowania sporych połaci pogranicza birmańsko-chińskiego w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Do swojego samounicestwienia w 1989 r. była ona najważniejszym przeciwnikiem rządu birmańskiego. Przez dekady niezależna ideologicznie, w połowie lat sześćdziesiątych przyjęła maoizm (i płynące za nim istotne wsparcie finansowe Pekinu), co doprowadziło do jej klęski, najpierw w centralnej części kraju, a następnie na pograniczach w 1989 r., gdy została zniszczona od środka przez zbuntowane oddziały mniejszości etnicznych.

EN

Communist Party of Burma (CPB) represents an interesting case studies in the international communist movement. It is interesting by its independence: CPB grew from local, Burmese tradition of nationalism and for many years, if not decades, had little contact with external communist parties (mostly with Communist Party of India and, later, Communist Party of China). Hence, it remained independent from both Moscow and Beijing (later, in 1960s it leant towards the latter). A few times close to getting to power, CPB never achieved that goal, even though it controlled large area of Sino-Burmese borderland in 1970s and 1980s. Until its demise in 1989 it remained the second political force in Burma and Rangoon’s biggest opponent. Initially independent and nationalistic, later it embraced Maoism which contributed to CPB’s failure: first in central Burma in early 1970s and later in the borderlands in 1989.

Keywords

PL

Birma (Mjanma); Komunistyczna Partia Birmy (KPB); Than Tun, thakin Soe; Ba Thein Tin; komunizm azjatycki

EN

Burma (Myanmar); Communist Party of Burma (CPB); Than Tun, thakin Soe; Ba Thein Tin; Communism in Asia

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2018
• Issue: 32
• Pages: 79-103

Contributors

author

Lubina Michał

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Agadjanian A.S., Birma, krestianski mir i gosudarstvo, Moskva 1989.
• Aung San of Burma, pod red. Maung Maung, The Hague 1962.
• Aung-Thwin M., The British „Pacification” of Burma, „Journal of Southeast Asian Studies” 1985, t. 16.
• Badgley J., Burma’s China Crisis. The Choices Ahead, „Asian Survey” 1967, t. 7.
• Bečka J., National Liberation Movement in Burma During the Japanese Occupation Period 1941–1945, Prague 1983.
• Bert W., Chinese Policy toward Burma and Indonesia: A post-Mao Perspective, „Asian Survey” 1985, t. 25, nr 9.
• Bingham J., U Thant. The Search for Peace, London 1966.
• Butwell R., Communist Liaison in SE Asia, „United Asia” 1954, nr 6.
• Butwell R., U Nu of Burma, Stanford 1969.
• Cady J.F., A History of Modern Burma, London 1960.
• Callahan M., Making Enemies. War and State Building in Burma, Ithaca, New York 2003.
• Connecting Histories. Decolonization and the Cold War in Southeast Asia, red. Ch. Goscha, C. Ostermann, Stanford 2009.
• Darchenkov D.V., U Nu i gosudarstviennoe razbitie Birmy, Moskva 1997.
• Dziak W.J., Bayer J., Mao. Zwycięstwa, nadzieje, porażki, Warszawa 2007.
• Furnivall J., The Fashioning of the Leviathan, „Journal of the Burma Research Society” 1939, nr 29(1).
• Gavrilova A.G., Natsionalniy vopros v Birmie v 1940–1950 godakh, Moskva 1981.
• Giełżyński W., Opiumowa dżungla, Warszawa 1981.
• Góralczyk B., Złota ziemia roni łzy. Esej birmański, Warszawa 2010.
• Guyot D., The Political Impact of the Japanese Occupation of Burma, Yale 1966.
• Kaufman A.S., Birma. Ideologiya i politika, Moskva 1973.
• Khin Yi, The Dobama Movement in Burma (1930–1938), Ithaca, New York 1988.
• Kin Oung, Who Killed Aung San?, Bangkok 1996.
• Lieberman V., Burmese Administrative Cycles. Anarchy and Conquest c. 1580–1760, Princeton 1984.
• Lintner B., Burma in Revolt. Opium and Insurgency Since 1948, Chiang Mai 1999.
• Lintner B., The Rise and Fall of Communist Party of Burma (CPB), Ithaca, New York 1989.
• Lipset S.M., Political Man. The Social Bases of Politics, New York 1960.
• Listopadov N.A., Birmanskiy variant politiki neprociedeniya, „Восток” 1999, nr 2.
• Lubina M., Birma. Centrum kontra peryferie. Kwestia etniczna we współczesnej Birmie 1948–2013, Kraków 2014.
• Lubina M., Birma. Historia państw świata w XX i XXI w., Warszawa 2014.
• Lubina M., Pani Birmy Aung San Suu Kyi. Biografia polityczna, Warszawa 2015.
• Lutz-Auras L., Russia and Myanmar – Friends in Need?, „Journal of Current Southeast Asian Affairs” 2015, t. 34, nr 2.
• Maung Aung Myoe, In The Name of Pauk-Phaw. Myanmar’s China Policy Since 1948, Singapore 2011.
• Maung Htin Aung, A History of Burma, New York 1967.
• Maung Maung, A Trial in Burma. The Assassination of Aung San, The Hague 1962.
• McLane C., Soviet Strategies in Southeast Asia – an Exploration of Eastern Policy under Lenin and Stalin, Princeton, New Jersey 1966.
• McVey R., The Calcutta Conference and the Southeast Asian Uprisings, Ithaca, New York 1958.
• Military Rule in Burma since 1962, red. F. Lehman, Singapore 1981.
• Mozheiko I.V., Istoria Birmy. Kratkiy ocherk, Moskva 1973.
• Naw A., Aung San and the Struggle for Independence in Burma, Hawai 1988.
• Pettman R., China in Burma’s Foreign Policy, Canberra 1973.
• Sarkisyanz E., Buddhist Background of Burmese Revolution, New York 1965.
• Selth A., The Anti-Fascist Resistance in Burma 1942–1945. The Racial Dimension, Townsville 1983.
• Silverstein J., Burmese Politics. The Dilemma of National Unity, New Jersey 1980.
• Silverstein J., The Political Legacy of Aung San, Ithaca, New York 1972.
• Smith C., The Burmese Communist Party in 1980s, Singapore 1984.
• Smith M., Burma. Insurgency and the Politics of Ethnicity, New York–London–Dhaka–Bangkok 1991.
• Taylor R., Marxism and Resistance in Burma 1942–1945, Athens, Ohio 1984.
• Taylor R., The State in Myanmar, Singapore 2012.
• Thant Myint-U, The Making of Modern Burma, Cambridge 2001.
• Thant Myint-U, The River of Lost Footsteps. A Personal History of Burma, New York 2008.
• The Cambridge History of Southeast Asia, red. N. Tarling, t. 2, cz. 1, Cambridge 1999.
• Thompson V., Adloff R., Minority Problems in Southeast Asia, Stanford 1955.
• Tinker H., The Union of Burma. A Study of the First Years of Independence, Oxford 1967.
• Trager F.N., Burma. From Kingdom to Republic, London 1966.
• Vasiliev V.I., Birma. Ocherki istorii Birmy, Moskva 1962.
• Vasiliev V.I., Istoria Myanmy/Birmy 20 vek, Moskva 2000.
• von der Mehden F.R., Religion and Nationalism in Southeast Asia. Burma, Indonesia and Philippines, Madison, Wisconsin 1963.
• Walton M.T., Politics in the Moral Universe. Burmese Buddhist Political Thought, PhD dissertation, University of Washington 2012.
• Webb P., The Peackock’s Children. The Struggle for Freedom in Burma 1885–Present, Bangkok 2007.