Przyszłość to historia

• Authors: Majchrowski Lech
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł porusza kwestie determinizmu oraz wolnej woli. Zagadnienie to, jak się zdaje, pomimo upływu lat nadal budzi wiele emocji i pozostaje aktualne. Pytanie o ludzką wolność jest bowiem jednym z tych, od których odpowiedzi (pozytywnej lub negatywnej) głęboko uzależnione jest nasze pojmowanie własnej egzystencji, ogólny obraz świata (np. przekonanie, że życiem rządzi przeznaczenie), stosunek do rozmaitych koncepcji metafizycznych (bądź religijnych), a także rozumienie takich pojęć jak: moralność, sprawiedliwość, wina (grzech), odpowiedzialność czy autonomia. Z determinizmem dodatkowo łączy się egzystencjalny lęk o to, czy jesteśmy w stanie panować nad własnymi decyzjami i czy życie nasze, w związku z tym, nie jest li tylko igraszką w rękach losu. Celem niniejszego artykułu, którego inspiracją była analiza pism F. Nietzschego1, jest próba uzasadnienia stanowiska odrzucającego koncepcję wolnej woli jako swego rodzaju złu dzenia panującego w ogólnoludzkiej świadomości. W związku z tym, tekst w głównej mierze koncentruje się na argumentach negujących idee wolnej woli, w mniejszym zaś stopniu na tych, które mogłyby przemawiać za jej utrzymaniem: nie uwzględnia np. zagadnień związanych z fizyką kwantową czy zasadą Heisenberga. Zamiarem moim było zabranie głosu w sporze o wolną wolę i jednoznaczne opowiedzenie się za stanowiskiem deterministycznym w taki sposób, aby sprowokować Czytelnika do własnych przemyśleń, a nawet zainspirować do napisania własnego artykułu, w którym będzie On argumentował np. za utrzymaniem koncepcji wolnej woli poprzez wskazanie na błędy w moim rozumowaniu. W tekście staram się m.in. sformułować definicję wolnej woli, przedstawić jej genezę oraz konsekwencje wynikające z przyjęcia deterministycznej wizji świata.

Keywords

PL

determinizm; wolna wola; Nietzsche; Schopenhauer; kognitywistyka

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Humanistyka i Przyrodoznawstwo
• Year: 2016
• Issue: 22
• Pages: 277-290

Contributors

author

Majchrowski Lech

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Polska

References

• Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, PWN, Warszawa 2007.
• Eysenk H. i M., Podpatrywanie umysłu, tłum. B. Wojciszke, M. Dowhyluk, M. Jaworski, D. Szczygieł, Gdańsk 2002.
• Hollingdale R.J., Nietzsche, tłum. W. Jeżewski, PIW, Warszawa 2001.
• Kant I., O obecności złego pierwiastka obok dobrego, czyli zło radykalne w naturze ludzkiej, tłum. B. Wolniewicz, „Res Publica” 1988, nr 3.
• Kołakowski L., O co nas pytają wielcy filozofowie (seria II), Kraków 2005. Korzeniewski B., Od neuronu do (samo)świadomości, Prószyński i S-ka, Kraków 2005.
• Krokiewicz A., Hedonizm Epikura, Aletheia, Warszawa 2002.
• Meyers D.G., Psychologia, tłum. J. Gilewicz, Poznań 2003.
• Nietzsche F., Jutrzenka, tłum. L.M. Kalinowski, Zielona Sowa, Kraków 2006.
• Nietzsche F., Ludzkie arcyludzkie, tłum. K. Drzewiecki, Zielona Sowa, Kraków 2003.
• Nietzsche F., Wędrowiec i jego cień, tłum. K. Drzewiecki, Zielona Sowa, Kraków 2003.
• Nietzsche F., Wiedza radosna, tłum. L. Staff, Zielona Sowa, Kraków 2003. Pinker S., Tabula rasa. Spory o naturę ludzką, tłum. A. Nowak, GWP, Sopot 2005.
• Schopenhauer A., O wolności ludzkiej woli, tłum. A. Stogbauer, Zielona Sowa, Kraków 2004.

Identifiers

ISSN

1234-4087

DOI

10.31648/hip.394