The avant-garde roots of Polish design in the Socialist Realism period. A case study

• Authors: Sumorok Aleksandra
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Due to the pragmatic orientation and continuation of modernist artistic solutions, it is difficult to find explicit Socialist Realist traits in the Polish design of that time, especially as the term “Socialist Realist design” remains undefined. Design that is neutral in form can be linked to the doctrine on the level of the socialist concept, aiming at consequent changes in the socialist forms of life. However, the idea of socially oriented design combined with modernization unquestionably had its roots in the broadly understood avant-garde movements. We should not treat this phenomenon as an ideological contradiction. In spite of their avant- -garde pre-war provenance, many ideas were (successfully) put into practice at that time as the design of life for a better tomorrow of the egalitarian (socialist) society.

PL

Trudno w sztuce użytkowej i designie lat 1949-1956 doszukiwać się cech jawnie socrealistycznych. Zresztą trudno byłoby je też precyzyjnie zdefiniować. Socrealistyczność designu, formalnie neutralnego, tkwić mogła co najwyżej w sferze socjalistycznego kontekstu, wytworzenia w konsekwencji zmian ustrojowych socjalistycznej formy życia. Ale sama idea zorientowanego społecznie designu połączonego z kwestią modernizacyjną wywodziła się z szeroko pojętych ruchów awangardowych. Relacja polskiego designu z okresu realizmu socjalistycznego z modernizmem i awangardą wcale więc nie jest oczywista. W powszechnym dyskursie dominuje jednoznaczne przeciwstawienie modernizmu socrealizmowi zakorzenione w odwilżowym micie przełomu 1956 roku. Problem ten zaś wymaga większego niuansowania, zwłaszcza w odniesieniu do designu.

Keywords

EN

Socialist Realism; design; avant-garde

PL

socrealizm; design; awangarda

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Art Inquiry. Recherches sur les arts
• Year: 2017
• Volume: XIX (XXVIII)
• Pages: 307-324

Dates

published

2017

Contributors

author

Sumorok Aleksandra

• Strzemiński Academy of Arts Łódź

References

• Bilewicz Hubert (2009) Meble w Zameczku prezydenta Ignacego Mościckiego w Wiśle. Kwestia chronologii, inwentarza i atrybucji, „Porta Aurea” 2009, no 7-8.
• Bowlt John E. (ed.) (1988) Russian Art of the Avant Garde. Theory and Criticism 1902-1934, Thames and Hudson, London.
• Crowley David (2011) Design in the service of politics in the People`s republic, in: Out of the Ordinary. Polish Designers of The 20th Century, ed. Cz. Frejlich, Adam Mickiewicz Institute, Warsaw.
• Czerniewska Krystyna, Reindl Tadeusz, (eds.) (1988) Sztuka dla życia. Wspomnienia o Wandzie Telakowskiej, Instytut Wzornictwa Przemysłowego, Warszawa.
• Fry Tony (1995) A Geography of Power: Design History and Marginality, in: The Idea of Design, eds. V. Margolin, R. Buchnan, Cambridge, The MIT Press.
• Goldzamt Edmund (1951) Zagadnienie realizmu socjalistycznego w architekturze, in: O polską architekturę socjalistyczną: materiały z Krajowej Partyjnej Narady Architektów odbytej w dniu 20-21.VI.1949 roku w Warszawie, ed. J. Minorski, PWT, Warszawa.
• Groys Boris (2010), Stalin jako totalne dzieło sztuki, transl. P. Kozak, Sic!, Warszawa.
• Hryniewiecki Jerzy (1948) Na drodze do nowego mebla, „Architektura” 1948, no 1.
• Huml Irena (1982) Artystyczne curriculum Olgierda Szlekysa, in: Olgierd Szlekys. Wnętrza, meble, malarstwo, ed. T. Wyderkowa, Związek Artystów Plastyków, Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, Warszawa.
• Huml Irena (1996) Władysław Wincze, twórca i pedagog, in: Szkice z pamięci. Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych we Wrocławiu, we wspomnieniach jej założycieli, studentów i pedagogów. Lata 1946-1996, ed. A. Saj, Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu, Wrocław.
• I Ogólnopolska Wystawa Architektury Wnętrz i Sztuki Dekoracyjnej (1952), catalogue, Zachęta, Warszawa.
• IWP, Z działalności instytucji plastycznych, „Przegląd artystyczny” 1951, no 6, p. 79.
• Korduba Piotr (2013) Ludowość na sprzedaż, Bęc Zmiana, Warszawa.
• Kronika krajowa. Wystawa malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury wnętrza i sztuki dekoracyjnej Związku Polskich Artystów Plastyków Okręgu Warszawskiego, „Przegląd artystyczny” 1951, no 3.
• Leder Andrzej (2014) Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznnej, Warszawa
• Luba Iwona (2010) Duch Romantyzmu i Modernizacja. Sztuka oficjalna Drugiej Rzeczpospolitej, Neriton, Warszawa.
• Majewski Tomasz (ed.) (2009) Rekonfiguracje modernizmu. Nowoczesność i kultura popularna, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
• Markowska Anna (2012) Dwa przełomy. Sztuka polska po 1955 i 1956 roku, Wydawnictwo UMK, Toruń.
• Minorski Jan (1953) Architektura polska w dobie obecnej i odpowiedzialność architektów za jej dalszy rozwój. Referat Zarządu Głównego Stowarzyszenia Architektów Polskich na Krajową naradę Architektów, manuscript, Warszawa.
• Nader Luiza (2011) Co za wstyd! Historiografia o socrealizmie w latach 80. (case study), http://artmuseum.pl/pl/publikacje-online/luiza-nader-co-za-wstyd-historiografia-o-socrealizmie-w [12.08.2017].
• Paperny Vladimir (2002) Architecture in the Age of Stalin. Culture Two, Cambridge University Press, Cambridge.
• Piotrowski Piotr (2005) Awangarda w cieniu Jałty. Sztuka w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1945-1989, Rebis, Warszawa.
• Raizman David (2010) History of Modern Design. Graphics and Products since the Industrial Revolution, Lauremce King Publishing, London.
• Sibila Leszek J. (2007) Nowohucki design – historia wnętrz i ich twórcy w latach 1949–1959, Muzeum Historyczne miasta Krakowa, Kraków.
• Strożek Przemysław (ed.) 2012 Polskie Życie Artystyczne w latach 1944-1960, rok 1950, v. 4. IS PAN, Warszawa.
• Sudjic Deyan (2013) Język rzeczy. W jaki sposób rzeczy nas uwodzą, Karakter, Warszawa.
• Sumorok Aleksandra, Załuski Tomasz (2017) Rama teoretyczno-historyczna projektu, in: Socrealizmy i modernizacje, eds. A. Sumorok, T. Załuski, Akademia Sztuk Pięknych im. W. Strzemińskiego
• w Łodzi, Łódź (in print).
• Szczerski Andrzej (2010) Modernizacje: sztuka i architektura w nowych państwach Europy Środkowo-Wschodniej 1918–1939, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź.
• Sztabiński Grzegorz (ed.) (1995) Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych im. W. Strzemińskiego w Łodzi 1945-1995, Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych w Łodzi, Łódź.
• Telakowska Wanda (1990) Wzornictwo, moja miłość, „Biblioteka Wzornictwa Instytutu Wzornictwa Przemysłowego” 1990, no 18.
• Włodarczyk Wojciech (1986) Socrealizm. Sztuka polska w latach 1950-1954, Libella, Paryż.
• Włodarczyk Wojciech (2005) Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1944-2004: 100 lat Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Warszawa.
• Wojciechowski Aleksander (1955) O sztuce użytkowej i użytecznej. Zbiór studiów krytyk z zakresu współpracy plastyki polskiej z rzemiosłem, przemysłem i architekturą w latach 1944-1954, Sztuka, Warszawa.
• Wróblewska-Markiewicz Małgorzata (ed.) (2015) Lucjan Kintopf: mistrz żakardu i jego uczniowie, katalog, Centralne Muzeum Włókiennictwa, Łódź.
• Załuski Tomasz (2013) Futerał na ciało. Tayloryzm i biopolityka w koncepcji architektury funkcjonalistycznej Katarzyny Kobro i Władysława Strzemińskiego, in: Architektura przymusu, eds. M. Domański, T. Ferenc, Akademia Sztuk Pięknych im. W. Strzemińskiego w Łodzi, Łódź.

Identifiers

ISSN

1641-9278