Religijność a postawy moralne polskiej młodzieży. Refleksja psychologiczno­‑pastoralna

• Authors: Dziedzic Jan

Title variants

EN

Religiosity and Moral Approaches of the Polish youth. A Psychological‑Pastoral Consideration

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wszystkie badania wśród młodzieży wskazują na istniejący trend obniżenia się praktyk religijnych oraz pluralizacji światopoglądów, co prowadzi do indywidualizacji wartości. Często wybór norm postępowania nie opiera się już na religii, ale wiąże się z własnymi preferencjami i interesem. Wśród młodzieży polskiej można dostrzec wyraźny spadek praktyk religijnych. Z badań wynika, że od roku 1996 do 2013 zmniejszył się on prawie o 20 proc., zaś liczba respondentów deklarująca całkowity ich brak wzrosła o 7 proc. Wraz ze słabnącym zaangażowaniem religijnym pojawia się tendencja liberalnego podejścia do podstawowych zasad moralnych. Uwidacznia się on bardzo wyraźnie w braku respektowania zasad etyki seksualnej. Zdecydowana większość młodzieży popiera współżycie przed ślubem (84,4 proc.) i antykoncepcję (75,8 proc.). Widoczny jest też brak respektu wobec ludzkiego życia, co przejawia się w akceptacji aborcji i eutanazji. Przedstawione badania, pokazujące spadek zaangażowania religijnego i związanego z nim zliberalizowania postaw moralnych, nie muszą jednak stanowić stałego trendu. Jest on możliwy do odwrócenia. Szansę na to daje choćby rozwój nowych ruchów i wspólnot religijnych. Te ostatnie mogą przyczynić się do Nowej Ewangelizacji, która winna objąć także kształtowanie postaw moralnych, w oparciu o rozwój dojrzałego sumienia, pogłębienia życia duchowego i chrześcijańskiego sposobu myślenia.

EN

All the research done among the young have shown a decreasing trend in religious practices and pluralism of views. In consequence, they lead to individualization of values. The ethical norms are often chosen not according to religious beliefs but on the base of one’s own preferences and own interest. A sharp drop in religious practices can be observed among the Polish youth. According to surveys, it had decreased by 20 percent from 1996 to 2013 and the amount of the young declaring a complete lack of any practices has risen to 7 percent. Together with weaker religious engagement we can also observe more and more liberal approach towards moral rules. It is plainly visible in the lack of sexual ethics respect. A vast majority is in favour of premarital sex (84,4 percent) and contraception (75,8 percent). The survey results, indicating a fall in religious activity and more liberal viewpoint, are not necessarily a lasting trend. It can still be diverted. Some chances for this to happen are, for instance, new religious movements and communities. The latter can contribute to New Evangelization which is supposed to shape moral frames, based on a mature conscience, deep spiritual life and Christian philosophy.

Keywords

PL

religijność; moralność; młodzież; zmiana postaw

EN

religiosity; youth ethics; change of approaches

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Polonia Sacra
• Year: 2016
• Volume: 20
• Issue: 4(45)
• Pages: 67-86

Contributors

author

Dziedzic Jan

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

References

• Allport G., Osobowość i religia, Warszawa 1981.
• Baniak J., Religia katolicka i Kościół rzymskokatolicki w opiniach polskiej młodzieży. Od akceptacji do kontestacji, Kraków 2015.
• Benedykt XVI, Homilia Benedykta XVI wygłoszona podczas Mszy św. na Błoniach Krakowskich, Kraków 28.05.2006, http://sanctus.pl/index.php?grupa=66&podgrupa=446&doc=395 (5.06.2016).
• Benedykt XVI, Homilia podczas Mszy Św. 17.04. 2008 na Stadionie Narodowym w Waszyngtonie, http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/homilies/2008/documents/hf_ben-xvi_ EE 62 (5.06.2016).
• Benedykt XVI, Przemówienie podczas spotkania z zakonnikami, zakonnicami, seminarzystami i przedstawicielami ruchów kościelnych na Jasnej Górze, Częstochowa 26.05.2016 http://benedyktxvi.sej.pl/pielgrzymka-do-polski1.php?id=9 (5.06.2016).
• Boguszewski R., Feliksiak M., Gwiazda M., Kalka M., Młodzież o sobie: wartości, obyczajowość, grupy odniesienia, [w:] CBOS, Krajowe biuro do spraw przeciwdziałania narkomanii, Młodzież 2013. Raport z badań, file:///C:/Users/Witold/Downloads/M%C5%82odzie%C5%BC_2013%20(3).pdf (20.05.2015).
• Brańka P., Religijność a percepcja Jana Pawła II przez młodzież, Sosnowiec 2002.
• Chlewiński Z., Dojrzałość: osobowość, sumienie, religijność, Poznań 1991.
• Chmura P. J., Dynamika religijności współczesnej młodzieży polskiej jako wyzwanie duszpasterskie, Kraków 2008.
• Dębski M., Wolność jednostki – wolność wyboru. O konsumpcyjnych postawach w religijności i moralności młodzieży w Polsce, [w:] Religia i gospodarka, red. S. Partycki, Lublin 2005b, s. 428–435.
• Dynamika powołań w Polsce (statystyki), http://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/z‑-zycia-kosciola/art,19183,dynamika-powolan-w-polsce-statystyki.html (16.02.2015).
• Franciszek, Przemówienie na audiencji ogólnej, 6 czerwca 2013.
• Frankl V. E., Der Wille zum Sinn, Wien 1972.
• Głaz St., Doświadczenie religijne a osobowość, Kraków 2000.
• Głód F., Rola religii w życiu człowieka w świetle wybranej literatury psychologicznej, „Colloquim Salutis” 3 (1970), s. 261–275.
• Głód F., Życie religijne jako pryncypialna wartość człowieka, „Legnickie Studia Teologiczno‑Historyczne” 1 (2011), s. 96–102.
• Golan Z., Pojęcie religijności, [w:] Podstawowe zagadnienia psychologiireligii, red. S. Głaz, Kraków 2006, s. 71–79.
• Grom G., Psychologia religii. Ujęcie systematyczne, Kraków 2009.
• Gruca‑Miąsik U., Rozumowanie moralne młodzieży. Wybrane obszary i konteksty, Rzeszów 2015.
• Grzymała‑Moszczyńska H., Religijność zewnętrzna i wewnętrzna – dwa sposoby funkcjonowania religii w życiu człowieka, „Przegląd Religioznawczy” 1 (1981), s. 23–29.
• http://www.niedziela.pl/artykul/79758/nd/Jaka-jest-nasza-wiara (15.02.2015).
• Jan Paweł II, Orędzie na Światową Konferencję na temat starzenia się ludzkości, Wiedeń 26.11.1982, [w:] Jan Paweł II, O cierpieniu. Wypowiedzi Ojca Świętego do chorych i pracowników służby zdrowia (1978–1982), Warszawa 1985.
• Jarosz M., Interpersonalne uwarunkowania religijności, Lublin 2003.
• Jaworski R., Typy religijności a relatywizowanie norm moralnych, „Studia Płockie” 23 (1995), s. 139–154.
• Jedynak W., Wybrane aspekty przemian religijności i moralności młodzieży polskiej, [w:] Czy stracone pokolenie? Młodzież i jej dylematy na początku XXI wieku, red. P. Długosz, H. Kotarski, W. Jedynak, Rzeszów 2014, s. 13–23.
• Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja o eutanazji Iura et bona, Rzym 5.05.1980.
• Król J., Psychologiczne aspekty badania fenomenu religii. Podstawy teoretyczno‑metodologiczne, Opole 1999.
• Królikowska A., Pojęcia religijne młodzieży. Badania empiryczne denotacyjnego i konotacyjnego rozumienia pojęć, Kraków 2008.
• Kuczkowski S., Psychologia religii, Kraków 1998.
• List apostolski Jana Pawła II do młodych całego świata z okazji Międzynarodowego Roku Młodzieży z 31 marca 1985 roku, Rzym 1985.
• Makselon J., Psychologia dla teologów, Kraków 1990.
• Makselon J., Psychologische Funktionen der Religiosität, [w:] Religion im gegenwärtigen Europa, Hg. J. Dziedzic, Kraków 2008, s. 231–243.
• Makselon J., Poradnictwo psychologiczno­‑pastoralne. Teoria i praktyka, Kraków 2001.
• Mariański J., Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży maturalnej – stabilność i zmiana, Toruń 2012.
• Mariański J., Przemiany moralne polskich maturzystów w latach 1994–2009. Studium socjologiczne, Lublin 2011.
• Misiaszek A., Zagrożenia moralne młodzieży wezwaniem dla duszpasterstwa, Pelplin 1996.
• Morgala S., Dojrzałość osobowościowa i religijna. Luigi Maria Rulla i jego teorie psychologiczne oraz poglądy antropologiczne, Kraków 2006.
• Nowak A., Człowiek – istota religijna. Aspekt psychologiczny, „Śląskie Studia Historyczno‑Teologiczne” 18 (1985), s. 203–208.
• Pastuszka J., Osobowość a religijność człowieka,„Roczniki Filozoficzne” 4 (1964), s. 5–16.
• Pawlina K., Polska młodzież przełomu wieków, Warszawa 1998.
• Pawełczyńska A., Głowy hydry. O przewrotności współczesnego zła, Lublin 2004.
• Przetacznik‑Gierowska M., Tyszkowa M., Psychologia rozwoju człowieka. Zagadnienia ogólne, Warszawa 1996.
• Sławiński H., Kontekstualne uwarunkowanie głoszenia katechez do młodzieży, „Pro Musica Sacra” 13 (2015), s. 53–69.
• Smentek I., Wiara iczłowiek wierzący w nauczaniu papieży Jana Pawła II i Benedykta XVI, „Warszawskie Studia Teologiczne” 2 (2011), s. 365–380.
• Szostek A., Godność człowieka iszacunek dla życia w nauczaniu Jana Pawła II, [w:] Starzenie się z godnością, red. S. Steuden, M. Stanowska, K. Janowski, Lublin 2011, s. 23–32.
• Szymołon J., Lęk i fascynacja. Osobowościowe korelaty lęku i fascynacji w przeżyciu religijnym, Lublin 1999.
• Tokarski S., Obraz Boga a dojrzałość osobowościowa, Warszawa 2011.
• Walesa C., Rozwój religijności człowieka, [w:] Psychologia religii, red. Z. Chlewiński, Lublin 1982, s. 138–151.
• Wulff D. M., Psychologia religii klasyczna i współczesna, przetł. P. Jabłoński, M. Sacha‑Piekło, P. Socha, Warszawa 1999.
• Zaręba S. H., Oceny aksjologiczne młodzieży warszawskiej, [w:] Młodzież Warszawy – pokolenie pontyfikatu Jana Pawła II, pod red. W. Zdaniewicza, S. H. Zaręby, Warszawa 2005, s. 125–143.
• Ziółkowski D., Z zagadnień dojrzałości religijnej, „Znak” 210 (1971), s. 1587–1595.
• Żuk P., Struktura i kultura. O uwarunkowaniach orientacji emancypacyjnej w społeczeństwie polskim, Warszawa 2007.

Identifiers

DOI

10.15633/ps.1927