Raczej koniunkturalizm niż idealizm. Kilka refleksji na temat "realizmu" Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i jego członków

• Authors: Szpytma Mateusz

Title variants

EN

Opportunism instead of idealism. Some reflections about the "realism" of the United Peasant Party and its members

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article deals with the functioning of the United Peasant Party during the years of the “People’s” Republic of Poland. The essays analyses the scholarly literature and the views of the researchers on the statute od the Party, as well as recounts the basic facts from its history between 1949 and 1989. The author based his findings on a detailed historical research on the operating of UPP in the Krakow region (1949-1956) and concluded that during the Stalinism period the party did not rise to the expectations of the Polish United Worker’s Party (PZPR), although it acted against the peasant’s cause. During the later times (1956-1989) it gained some independence but still served the interests of the PZPR. According to the author, the party’s membership was based mainly on opportunistic reasons. On the other hand, as an example of the realistic approach may serve the case of Stanisław Mierzwa.

Keywords

EN

United Peasant Party; Polish United Worker’s Party; People’s Republic of Poland rural policy; Stanisław Mierzwa

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Year: 2013
• Issue: 3(25)
• Pages: 17-31

Contributors

author

Szpytma Mateusz

• Instytut Pamięci Narodowej w Krakowie

References

• Archiwum Oddziału IPN w Krakowie, sygn. IPN Kr 010/9287/CD, Akta sprawy agenturalno‑grupowej o kryptonimie „Oset”, t. 3, 6.
• Cimek H., Legalne chłopskie partie rewolucyjne w drugiej Rzeczypospolitej, Białystok 1988.
• Cimek H., Poglądy Międzynarodówki Komunistycznej i Międzynarodówki Chłopskiej w sprawie politycznego ruchu chłopskiego, [w:] Sojusznicy i przeciwnicy ruchu ludowego 1895‑1995, red. J. Jachymek, Lublin 1996.
• Dąbrowski S., Od „okrągłego stołu” do utworzenia rządu T. Mazowieckiego, kierunki i efekty ewolucji politycznej w Zjednoczonym Stronnictwie Ludowym, „Annales UMCS. Sectio K” 1999, Vol. 6.
• Dąbrowski S., Przełomowa dekada. Walka o narodzenie i zjednoczenie ruchu ludowego 1980‑1990, „Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego” 1992, nr 27.
• Dudek A., Wygaszanie sojuszu. Relacje pomiędzy władzami Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej oraz Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w latach 1988‑1989, [w:] Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944‑1989), t. 4: Między apologią a negacją, red. nauk. J. Gmitruk, E. Leniart, Warszawa 2010.
• Durlej S., O ZSL polemicznie, [w:] Dzieje partii i stronnictw chłopskich w Europie, t. 2: W podzielonej Europie, red. J. R. Szaflik [i in.], Pułtusk–Warszawa 2007.
• Fedyszak‑Radziejowska B., Stracone elity, zakwestionowane wartości. Społeczne aspekty doświadczeń mieszkańców wsi w latach 1944‑1990, [w:] Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944‑1989), t. 4: Między apologią a negacją, red. nauk. J. Gmitruk, E. Leniart, Warszawa 2010.
• Fitowa A., Stanisław Mierzwa „Słomka”. Na tle swoich czasów, Wierzchosławice 1994.
• Friszke A., Anatomia buntu. Kuroń, Modzelewski i komandosi, Kraków 2010.
• Gmitruk J., Ruch ludowy w Polsce po 1989 r., [w:] Dzieje partii i stronnictw chłopskich w Europie, t. 2: W podzielonej Europie, red. J. R. Szaflik [i in.], Pułtusk–Warszawa 2007.
• Gmitruk J., Zjednoczone Stronnictwo Ludowe 1949‑1989, Warszawa 2004.
• Gmitruk J., Zjednoczone Stronnictwo Ludowe 1949‑1989. Formy dyskryminacji i ograniczania aktywności ludowców, [w:] Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1956‑1989). Materiały z konferencji naukowej, 27‑28 listopada 2003 r. w Rzeszowie pt. „Wieś i ruch ludowy a władza w PRL w latach 1956‑1989”, t. 2, red. J. Gmitruk, Z. Nawrocki, Warszawa 2004.
• Gucwa S., Aktualne problemy ideologiczne w działalności Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, Warszawa 1978.
• Gucwa S., Od „Wici” do Marszałka Sejmu, Warszawa 1995.
• Ignar S., Sojusz i samodzielność. Artykuły i przemówienia, Warszawa 1983, Biblioteka Myśli Ludowej.
• Jachymek J., Stan badań i postulaty badawcze nad dziejami Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego (1949‑1989), [w:] Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944‑1989), t. 4: Między apologią a negacją, red. nauk. J. Gmitruk, E. Leniart, Warszawa 2010. Jestem posłem PSL. Rozmowa z Franciszkiem Kieciem, „Gazeta Wyborcza” 1989, 30 VIII.
• Kania J., Marszałkowie i prezesi. Mówią – Dyzma Gałaj, Stanisław Gucwa, Roman Malinowski, Warszawa 1992.
• Kisielewski T., Zapiski historyczno‑polityczne z lat 1981‑1991, Częstochowa 1994.
• Kołodziejczyk A., Marszałek Roman Malinowski – współtwórca Okrągłego Stołu i przełomu politycznego 1989 r., [w:] Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944‑1989), t. 4: Między apologią a negacją, red. nauk. J. Gmitruk, E. Leniart, Warszawa 2010.
• Kukułka J., Klientelizm proradziecki ludowców w Polsce Ludowej, [w:] Dzieje partii i stronnictw chłopskich w Europie, t. 2: W podzielonej Europie, red. J. R. Szaflik [i in.], Pułtusk–Warszawa 2007.
• Łuczak A., Dekada polskich przemian. Studium władzy i opozycji, Warszawa 2010.
• Malinowski R., Porozumienie 1989. Historia i współczesność, Warszawa 2009.
• Malinowski R., Wielka koalicja. Kulisy, rozmawiają M. Janicki, S. Podemski, Warszawa 1992.
• Mieczkowski A., W obliczu totalitaryzmu – model ludowca w latach 1939‑1949, [w:] Pokolenia i portrety. Wzór osobowy ludowca w XX wieku, red. nauk. A. Wójcik, W. Paruch, Lublin 2000.
• Nieć G., Między tradycją, historią a polityką. Ludowcy w okresie przełomu ustrojowego 1989‑1991, Kraków 2004.
• Pamiętniki nowego pokolenia chłopów polskich. Materiały konkursowe, wybór i oprac. A. Budzyński, J. Gmitruk, t. 1, 2, 4‑7, 10‑13, 15, Warszawa 1996‑2004.
• Paruch W., Błądzenie po obrzeżach komunizmu – o politykach i działaczach Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, [w:] Pokolenia i portrety. Wzór osobowy ludowca w XX wieku, red. nauk. A. Wójcik, W. Paruch, Lublin 2000.
• Paruch W., Politycy Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego – cechy grupowe, „Dzieje Najnowsze” R. 32, 2000, nr 4.
• Prezentacja „Biuletynu IPN” poświęconego dziejom ruchu ludowego w Polsce, [online] www.ipn.gov.pl/portal/pl/2/11305/Prezentacja_Biuletynu_IPN_poswieconego_dziejom_ruchu_ludowego_w_Polsce__Warszawa.html, 2 IV 2012.
• Przemówienie adw. Zbigniewa Dyki wygłoszone w Wierzchosławicach w dniu 19 X 1985 r. nad trumną mec. Stanisława Mierzwy, „Palestra” 1986, nr 5‑6.
• Rolicki J., Edward Gierek. Przerwana dekada. Wywiad rzeka, Warszawa 1990.
• Rutkowski T. P., Wobec opozycji i NSZZ „Solidarność” (1976‑1985), [w:] Stanisław Mierzwa 1905‑1985. Ludowiec i działacz niepodległościowy, red. M. Szpytma, Warszawa–Kraków 2011.
• Skicki J., Wkład Stanisława Mierzwy w powołanie oraz działalność Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach oraz Towarzystwa Przyjaciół tego Muzeum, [w:] Stanisław Mierzwa 1905‑1985. Ludowiec i działacz niepodległościowy, red. M. Szpytma, Warszawa–Kraków 2011.
• Szczypiorski A., Wszystko się już rozstrzygnęło, „Przegląd Tygodniowy” 1998, 28 I.
• Szpytma M., Dorobek IPN w zakresie badania historii wsi i ruchu ludowego w latach 2000‑2010 [w druku].
• Szpytma M., Stanisław Mierzwa i ZSL. Wzajemne relacje w okresie tzw. przełomu październikowego 1956‑1957, [w:] Stanisław Mierzwa 1905‑1985. Ludowiec i działacz niepodległościowy, red. M. Szpytma, Warszawa–Kraków 2011.
• Szpytma M., ZSL w województwie krakowskim (1949‑1956). Geneza – ludzie – działalność, Kraków 2013.
• Szpytma M., Zjednoczone? Stronnictwo? Ludowe? Geneza i działalność ZSL ze szczególnym uwzględnieniem okresu stalinowskiego, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2009, nr 10‑11.
• ZSL w województwie krakowskim (1949‑1956). Geneza – ludzie – działalność, Kraków 2013.
• Turkowski R., Spory o miejsce Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w systemie politycznym PRL (1956‑1970), „Rocznik Historyczny Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego” 2005, nr 21.
• Wojtas A., Kooptacja ludowców do komunistycznego systemu politycznego w Polsce i jej konsekwencje, [w:] Historia i polityka. Studia i rozprawy dedykowane Profesorowi Adamowi Koseskiemu w 65. rocznicę urodzin, Pułtusk 2004.
• Wojtas A., Myśl polityczna Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w latach 1949‑1962. Studium z dziejów zniewolonego ruchu politycznego, Toruń 1991.
• Wrona J., System partyjny w Polsce 1944‑1950. Miejsce, funkcje, relacje partii politycznych w warunkach budowy i utrwalania systemu totalitarnego, Lublin 1997.
• Wycech C., W piętnastolecie działalności Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, „Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego” 1964, nr 6.
• Wrona J., ZSL – rola i miejsce w systemie partyjnym PRL, [w:] Dzieje i przyszłość ruchu ludowego, t. 2: Polska Ludowa (1944/45–1989), red. nauk. W. Paruch, S. J. Pastuszka, R. Turkowski, Warszawa 2002.
• Wrona J., ZSL w systemie politycznym PRL, [w:] Dzieje partii i stronnictw chłopskich w Europie, t. 2: W podzielonej Europie, red. J. R. Szaflik [i in.], Pułtusk–Warszawa 2007.

Identifiers

DOI

10.12797/Politeja.10.2013.25.02