Izotopia semantyczna i jej zastosowanie w badaniach nad orientalizmem muzycznym — możliwości i ograniczenia

• Authors: Skupin Renata

Title variants

EN

Semantic Isotopy as Applied to Research in Musical Orientalism — Possibilities and Constraints

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The aim of this study is to determine the possibilities and constraints of applying semantic isotopy, a concept developed in the area of semiotics with reference to language system and structure, in analysis of Orientalism as a way of presenting a reality that is referred to as the Orient in a musical work. The starting point is a review of acts of functioning of isotopy in semiotic text concept: from the original understanding of A. J. Greimas (semantic coherence of narrative text in the context of his theory of structural semantics), through the approach of François Rastier (strategic concept of interpretation within his theory of interpretative semantics) and Bernard Pottier (stability of semic feature, or isosemy of lexical-grammatical structures), to Umberto Eco’s concept (interpretive coherence associated with the concept of topic within the principle of textual cooperation). Determinants of adaptation of isotopy in musical semiotics are considered using the example of spectacularly extended fi eld of application of this concept in Eero Tarasti’s semiotic theory (or theory of musicological cognition of music) and his concept of discourse (musical one, and about music). The range of usefulness of isotopy is presented on the basis of methodological propositions of JeanPierre Bartoli and results of his research into Orientalism of the 19th- and early 20th-century French music. A description of consequences of examining Orientalism (oriental exoticism) as a semiotic system, assuming “language-likeness” of music, concerns conditions of “isotopic functioning” of musical exoticism. The conclusions underline a necessity for distinguishing between Orientalism and orientality due to the nature of semiosis in the case of music, and a need to verify the authenticity of “allochtonic units” (Bartoli’s “oriental semes” or “exosememes”) in a prospect of research in Orientalism as a phenomenon in the Western culture. These issues have also been emphasized in recent research on the musical consequences of cultural diffusion processes (manifestations of “occidentalising exoticism” in contemporary musical practice in the Middle East), in which the isotopy/isosemy is used as an objectifi ed transcultural analytical tool.

Keywords

EN

semantic isotopy; musical orientalism; musical exoticism; musical semiotics; textual interpretation; musical discourse

• Publisher: Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Wydział Dyrygentury, Kompozycji i Teorii Muzyki
• Journal: Aspekty Muzyki
• Year: 2011
• Volume: 1
• Pages: 181-202

Contributors

author

Skupin Renata

• Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Wydział Dyrygentury, Kompozycji i Teorii Muzyki

References

• Arrivé Michel, Pour une théorie des textes poly-isotopiques, „Langages” 1973, nr 31, s. 54.
• Bartoli Jean-Pierre, Esquisse d’une chronologie des figures rhétoriques de l’exotisme orientaliste français au XIXe siècle, w: La musique entre France et Espagne: Interactions stylistiques 1870–1939, red. Louis Jambou, Paris 2004, s. 201–213.
• Bartoli Jean-Pierre, Propositions pour une définition de l’exotisme musical et pour une application en musique de la notion d’isotopie sémantique, „Musurgia” 2000, nr VII/2, s. 61–71.
• Beust Pierre, Nicolle Anne, L’identité dans un modèle de la dépendance nominale, Journées de Rochebrune (Rencontres interdisciplinaires sur les systèmes complexes naturels et artificiels) „Invariance, Interaction, Référence: L’identité en question”, Megève 1997, na http://users.info.unicaen.fr/~beust/ Papiers/BeustNicolle-Rb97.pdf (dostęp: 20.01.2011).
• Beyhom Amine, Des critères d’authenticité dans les musiques métissés et de leur validation: exemple de la musique arabe, „Filigrane” 2007, nr 5, s. 63–91.
• Drews Axel, Gerhard Ute, Link Jürgen, Moderne Kollektivsymbolik. Eine diskurstheoretisch orientierte Einführung mit Auswahlbibliographie, „Internationales Archiv für Sozialgeschichte der deutschen Literatur” 1985, 1. Sonderheft Forschungsreferate, s. 256–375.
• Duteil-Mougel Carine, Introduction à la sémantique interprétative, „Texto: Textes et Cultures”. Revue électronique sous la direction de Francois Rastier, na http://www.revue-texto.net/Reperes/Themes/Duteil/Duteil_Intro-1.html.
• Eco Umberto, Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, tłum. Jadwiga Gałuszka i in., Warszawa 1973.
• Eco Umberto, Jonathan Culler, Christine Brooke-Rose, Interpretacja i nadinterpretacja, red. Stefan Collini, Tomasz Bieroń, Kraków 2008. Eco Umberto, Lector in fabula. Współdziałanie w interpretacji tekstów narracyjnych, tłum. Piotr Salwa, Warszawa 1994.
• Eco Umberto, Two Problems in Textual Interpretation, „Poetics Today” 1980, vol. 2:1a, s. 145–161.
• Essais de sémiotique poétique: avec des études sur Apollinaire, Bataille, Baudelaire, Hugo, Jarry, Mallarmé, Michaux, Nerval, Rimbaud, Roubaud, red. A.J. Greimas et al., Paris 1972.
• Florczak Jacek, Zasady funkcjonowania chwytów typograficznych w tekstach o charakterze perswazyjnym, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego/Bulletin de la Société Polonaise de Linguistique” 2004, z. LX, s. 71–87.
• Gauthier Lionel, L’Occident peut-il être exotique? De la possibilité d’un exotisme inversé, w: „Le Globe” 2008, nr 148, s. 47–64.
• Greimas Algardias J., Du sens. Essais sémiotiques, Paris 1970.
• Greimas Algardias J., Les relations entre la linguistique structurale et la poétique, „La Revue internationale des sciences sociales” 1967, vol. XIX, nr 1, s. 8–17.
• Greimas Algirdas J., Sémantique structurale: recherche et méthode, Paris 1966.
• Jabłoński Maciej, Muzyka jako znak. Wokół semiotyki muzyki Eero Tarastiego, Poznań 1999.
• Kallberg Jeffrey, Arabian Nights; Chopin and Orientalism, w: Chopin and his Work in the Context of Culture, red. Irena Poniatowska, Kraków 2003, s. 171–183.
• Kerbrat-Orecchioni Catherine, La Connotation, Lyon 1977.
• Kerbrat-Orecchioni Catherine, Problématique de l’isotopie, „Linguistique et Semiologie” 1976, nr 1, s. 16.
• Locke Ralph, Musical Exoticism: Images and Reflections. Cambridge 2009.
• Michał Głowiński, Świadectwa i style odbioru, w: Michał Głowiński, Style odbioru. Szkice o komunikacji literackiej, Kraków 1977, s. 116–137.
• Mrad Nidaa Abou, Esquisse d’une procedure d’authentification par isosémie de la production musicale du Proche Orient, referat wygłoszony w sierpniu 2007 r. podczas Congrès des musiques dans le monde de l’islam w Assilah (Maroko), dostępny na http://www.mcm.asso.fr/site02/music-w-islam/intervenantsfr.htm (dostęp 31.01.2011).
• Mrad Nidaa Abou, L’isotopie sémantique en tant que révélateur de l’exosémie musicale, „Musurgia” 2010, vol. XVII, nr 1, s. 5–16.
• Pottier Bernard, L’isosémie lexico-grammaticale dans les textes, w: Travaux de linguistique hispanique, red. Gilles Luquet, Paris 1998, s. 401–407.
• Pottier Bernard, La typologie et les universaux, „Linx” 2001, nr 45, s. 19–24.
• Pottier Bernard, Linguistique générale: théorie et description, Paris 1974.
• Rastier François, Sémantique interprétative, Paris 1987.
• Rastier François, Sémantique interprétative, Paris 1996, s. 96–97. Na ten temat także w: idem, Le Développement du concept d’isotopie, „Documents de Recherche du Groupe de Recherches Sémio‐linguistiques” 1981, t. 3, nr 29, s. 5–27.
• Rastier François, Sémantique pour l’analyse, Paris 1994.
• Rastier François, Systématique des isotopies, w: Essais de sémiotique poétique, red. A.J. Greimas et al., Paris 1972, s. 82.
• Skupin Renata, Egzotyzm i postacie egzotyki w muzyce — próba rewizji problemu, „Polski Rocznik Muzykologiczny” 2010, t. VIII, s. 113–124.
• Sławiński Janusz, Sem, w: Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich, Wrocław–Warszawa–Kraków 2000, s. 502.
• Stoff Andrzej, Egzotyka, egzotyzm, egzotyczność. Próba rozgraniczenia pojęć, w: Egzotyzm w literaturze, red. Erazm Kuźma. Szczecin 1990, s.13 et passim.
• Tarasti Eero, A Theory of Musical Semiotics, Bloomington 1994.