Banki i parabanki na polskim rynku kredytu konsumenckiego (na tle pojęcia "instytucji kredytowej")

• Authors: Szpringer Włodzimierz

Title variants

EN

Banks and Near-Banks on the Consumer Credit Market in Poland (on the Background of the EU-Directive Notion of 'Credit Institution')

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule wskazuję kierunki zmian w dyrektywie o kredycie konsumenckim na tle przekształceń prawa konsumenckiego w UE. Przedmiotem analizy jest problem tzw. parabanków w kontekście pojęcia banku (instytucji kredytowej). Nawiązuję do aktywizacji działalności "na przedpolu" upadłości (odpowiedzialne udzielanie kredytu), by nie dopuszczać do nadmiernego zadłużenia konsumenta. Wiele uwagi poświęca się ostatnio nie tylko limitom lichwy, ale też odsetkom karnym, odsetkom od (zaległych) odsetek, wysokości rat miesięcznych, sytuacji rodziny konsumenta, a także problematyce reguł zmian zmiennej stopy procentowej, wypowiedzenia umowy przez bank, zmiany warunków umowy lub jej przedłużenia oraz odmowy kredytowania. Problemy te powinny być badane na szerokim tle rozwoju wspólnego rynku finansowego UE, a także szans i zagrożeń związanych ze świadczeniem usług finansowych na odległość oraz nowych, groźnych form zadłużania się konsumenta. Rozważam, czy regulacja umów oraz wzorców umownych wystarcza do zapewnienia równych reguł gry na rynku kredytu konsumenckiego, czy też konieczne jest nadzorowanie parabanków. Regulacje krajowe, np. limity lichwy, są możliwe w pewnym stopniu, chociaż w świetle doświadczeń światowych nie są skuteczne. Regulacje te mogą oznaczać narażanie się na zarzut utrudniania swobody przepływu usług i kapitału na wspólnym rynku UE, naruszania zasady wolności gospodarczej oraz dyskryminacji krajowych dostawców. Nadmierne skrzywienie relacji umownych na rzecz jednej strony (konsumenta) może wywoływać zjawisko hazardu moralnego, postaw roszczeniowych, braku odpowiedzialności, a w pewnym sensie - ubezwłasnowolnienia konsumenta. Fundamentalne pytanie, na które bardzo trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi, brzmi: czy ochrona konsumenta na rynku kredytu konsumenckiego powinna tylko "wyrównywać" zawodności rynku (np. asymetrii informacyjnej), czy także iść dalej - w kierunku "bankowości socjalnej" (zapobiegania efektowi wykluczenia z rynku bankowego biedniejszych konsumentów i popychania ich w objęcia parabanków w których potencjał zagrożeń dla interesów konsumenta jest znacznie większy)

EN

The trends on the consumer credit market are interesting on the background of the transformation of the EU-Consumer Credit Directive and many legislative efforts in some Member States according to usury limits, social banking and financial services rendered in common economic interest. Important are also interdependencies between consumer credit and consumer overindebtedness. Traditional forms of consumer credit develop into many other types (consumer leasing, credit cards, instalment sale, revolving credit, consumer consortiums, and other forms of deferred payments). There is a contradiction between the EU-harmonization of consumer credit and the regulation of consumer bankruptcy by state law (e.g. in France or Germany). This issue is interesting also from the perspective of financial stability. There is a concept of the activity in the foreground of consumer insolvency (responsible credit lending) (Belgium, Sweden, and Switzerland). These issues can be studied on the background of the integration of the common financial market, chances and threats of distance selling of consumer financial services and the admittance of the regulation in EU-Member States in light of the European law (e.g. reservations of the Commission concerning the Italian usury regulation from the perspective of the freedom of services; however, banks can also complain that their economic freedom will be infringed). The question whether consumer protection ought to be restricted to compensate for market failure or it should move towards 'social banking' and social responsibility as new dimensions of the banking activity (e.g. the US-Community Reinvestment Act). The last argument is connected with prevention from social exclusion and fraudulent activity of 'Near-Banks'. The issue of financial services rendered in common economic interest is often the topic of scientific research

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Nauk Ekonomicznych
• Journal: Problemy Zarządzania
• Year: 2005
• Issue: 2/2005 (8)
• Pages: 79-107

Dates

published

2005-06-15

Contributors

author

Szpringer Włodzimierz

• Szkoła Główna Handlowa

References

• Avery, R. B., P. S. Calem i G. B. Canner. 2004. Canner Consumer Credit Scoring: Do Situational Circumstances Matter?, BIS Working Papers, Nr 146.
• Dziekoński, P. 2003. Nowa Bazylejska Umowa Kapitałowa -konsekwencje dla rynku kredytowego. Materiały i Studia NBP, Nr 164/2003.
• Fojcik-Mastalska, E. (red.) 2003. Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa: LexisNexis.
• Gkoutzinis, A. 2004. Free Movement of Services in the EC Treaty and the Law of Contractual Obligations Relating to Banking and Financial Services. Common Market Law Review, Nr 41/2004.
• Lascelles, D. 1999. Europas neue Banken: Das „Nichtbanken "-Phanomen, Centre for the Study of Financial Innovation, London, www.union-network.org.
• Pawłowicz, L. (red.) 2003. Zagrożenia dla konsumentów na rynku bankowości detalicznej w Polsce, Raport IBnGRt UOKiK, Warszawa.
• Penczar, M., B. Lepczyński i E. Gostomski. 2004. Zadłużenie konsumentów w bankach i instytucjach finansowych, Raport IbnGR, Gdańsk.
• Reifner, U. (red.) 2002. Micro-Lending (a Case for Regulation in Europe), Baden-Baden.
• Reifner, U. 1979. Alternatives Wirtschaftsrecht am Beispiel der Verbraucherverschuldung (Realitiits-verleugnung oder soziale Auslegung im Zivilrecht), Neuwied und Darmstadt.
• Rytelewska, G. i E. Huszczonek 2004. Zmiany w popycie na kredyt gospodarstw domowych. Materiały i Studia NBP, Nr 172/2004.
• Study of the Legislation Relating to Consumer Overindebtedness in all European Union Member States, Finał Report, Vol.1-2, Institut fur Finanzdienstleistungen e. V., Hamburg, September 2003.
• Szpringer, W. 2005. Kredyt konsumencki i upadłość konsumencka na rynku usług finansowych UE, Warszawa.
• Tackling Overindebtedness, Action Plan 2004, Department for Work and Pensions~ London.
• Weill, L. 2004. Efficiency of Consumer Credit Companies In the European Union. ECRJ Research Report, Nr 7 /2004.

Identifiers

ISSN

1644-9584