Emancypacja śląszczyny w kontekście „starych” i „nowych” ideologii językowych

• Authors: Michna Ewa

Title variants

EN

Emancipation of Silesian in the context of “old” and “new” linguistic ideologies

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The emergence of separate nationalities often entails standardisation of the language and an attempt to prove its multifunctional nature, while codification as such becomes one of the basic demands of ethnic movements striving to-wards emancipation. In her paper, the author analyses the process of emanci-pation of Silesian in the context of linguistic ideologies, studying above all the ideologies shared by Silesian ethnic leaders. The conclusions presented in the paper are based on analyses of numerous in-depth interviews conducted with Silesian ethnic leaders. This approach makes it possible to take into account, in the analysis of linguistic processes, the point of view of the users of the specific language and their linguistic awareness, and also makes it possible to seek relationships between linguistic awareness, language structure and social phenomena.

Keywords

EN

Upper Silesia; linguistic ideologies; emancipation; ethnic leaders

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Postscriptum Polonistyczne
• Year: 2019
• Issue: 1(23)
• Pages: 57-76

Contributors

author

Michna Ewa

• Instytut Amerykanistyki i Studiów Polonijnych, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska

References

• Ahearn L.M., 2013, Antropologia lingwistyczna. Wprowadzenie, przeł. W. Usakiewicz, Kraków.
• Billig M., 2008, Banalny nacjonalizm, przeł. M. Sekerdej, Kraków.
• Brehmer D., 2013, Co sądzą inni. Ankieta, „Fabryka Silesia”, nr 2.
• Chlebowczyk J., 1983, O prawie do bytu małych i młodych narodów. Kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu od schyłku XVIII do początku XX w., Warszawa–Kraków.
• Chromik B., 2014, Aspekty pojęcia ideologie językowe istotne z perspektywy działań rewitalizacyjnych, „Zeszyty Łużyckie”, nr 48.
• Czesak A., 2015, Współczesne teksty śląskie na tle procesów językotwórczych i standaryzacyjnych współczesnej Słowiańszczyzny, Kraków.
• Dolińska K., 2009, Potoczny i ideologiczny poziom doświadczania śląskości. Ślązacy w poszukiwaniu odrębności?, Wrocław.
• Dołowy -Rybińska N., 2017, Nikt za nas tego nie zrobi. Praktyki językowe i kulturowe młodych aktywistów mniejszości językowych Europy, Toruń.
• Eckert P., 1983, The Paradox of National Language Movements, “Journal of Multilingual and Multicultural Development”, no. 4.
• Furdal A., 1990, Językoznawstwo otwarte, Wrocław.
• Gerlich M.G., 2010, „My prawdziwi Górnoślązacy…”. Studium etnologiczne, Katowice.
• Greń Z., 2007, Po śląsku w Internecie. Problemy standaryzacji żywiołowej, w: Z polskich studiów slawistycznych, seria XI, Językoznawstwo, Warszawa.
• Haugen E., 1980, Dialekt, język, naród, przeł. K. Biskupski, w: Głowiński M., red., Język i społeczeństwo, Warszawa.
• Hentschel G., 2018, Śląski: gwara – dialekt – język? Spojrzenie z zewnątrz, w: Tambor J., red., Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy, koncepcje, perspektywy, t. 4. Pogranicza, mniejszości, regiony. Etnolingwistyka, Katowice.
• Hroch M., 2003, Małe narody Europy: perspektywa historyczna, przeł. Pańko G., Wrocław.
• Jahns M., 2010, To nie jest fajka. Alienacja znaczenia jako przykład ideologii językowej, w: Mikołajczyk B., Taborek J., Zabrocki W., red., Język w poznaniu, Poznań.
• Jaroszewicz H., 2018, Język – nie dialekt i nie gwara!, Wachtyrz.eu, tekst on-line: https://wach tyrz.eu/dr-hab-henryk- jaroszewicz- jezyk-nie-dialekt-i-nie-gwara/ [dostęp: 3.12.2018].
• Kamusella T., 2008, Czy śląszczyzna jest językiem?, w: Tambor J., red., Śląsko godka. Materiały z konferencji „Śląsko godka – jeszcze gwara czy jednak język” z 30 czerwca 2008 roku, Katowice.
• Kijonka J., 2016, Tożsamość współczesnych Górnoślązaków. Studium socjologiczne, Katowice.
• Kroskrity P., 2004, Language ideology, in: Duranti A., ed., Companion to linguistic anthropology, Oxford.
• Mętrak M., 2016, Gwara? Godka? Język? Śląska tożsamość językowa w mediach elektronicznych, w: Kresa M., red., Młodzi o języku regionów, Warszawa.
• Silverstein M., 1979, Language Structure and Linguistic Ideology, in: Clyne P., Hanks W.F., Hofbauer C.L., ed., The Elements: A Parasession on Linguistic Units and Levels, Chicago.
• Szmeja M., 2017, Śląsk bez zmian (?). Ludzie, kultura i społeczność Śląska w perspektywie postkolonialnej, Kraków.
• Tambor J., 2006, Mowa Górnoślązaków oraz ich świadomość językowa i etniczna, Katowice.
• Tambor J., red., 2008, Śląsko godka. Materiały z konferencji „Śląsko godka – jeszcze gwara czy jednak język” z 30 czerwca 2008 roku, Katowice.
• Wicherkiewicz T., 2014, Regionalne języki kolateralne Europy – porównawcze studia przypadków z polityki językowej, Poznań.
• Wyderka B., 2004, Język, dialekt czy kreol?, w: Nijakowski L., red., Nadciągają Ślazacy. Czy istnieje narodowość śląska?, Warszawa.
• Woolard K.A., Schieffelin B.B., 1994, Language Ideology, “Annual Review of Anthropology”.
• Woolard K.A., 1998, Language ideology as a field of inquiry, in: Schieffelin B., Woolard K., Kroskrity P., ed., Language ideologies: Practice and theory, New York.