Kształtowanie cywilizacji osoby jako warunek bezpieczeństwa człowieka na początku XXI wieku

• Authors: Bochenek Krzysztof

Title variants

EN

Shaping civilization of a person as condition for human safety in the beggining of 21st century

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie filozoficznego kontekstu bezpieczeństwa i jego współczesnych zagrożeń, zwłaszcza z punktu widzenia personalizmu. Jednym z wyzwań, jakie stoi przed państwami w ponowoczesnym świecie pozostaje zapewnienie bezpieczeństwa ich obywatelom. Zwykle uwidacznia się tu koncentracja na zagrożeniach o charakterze ogólnie rzecz biorąc militarnym, co skutkuje poszukiwaniem remedium na nie w zwiększeniu potencjału zbrojeniowego. Tymczasem sama kondycja człowieka jako bytu osobowego prowadzić musi do wniosku, iż jedynie kształtowanie cywilizacji ten fakt uwzględniającej daje realną perspektywą nie tylko trwania ludzkości, ale jej rozwoju. Nie sposób myśleć o przyszłości człowieka, jeśli nie wyeliminuje się, a przynajmniej nie zminimalizuje czynników, które jego istnieniu zagrażają. Pozostają dziś nimi: redukcyjna wizja człowieka i związana z nią deprecjacja wartości jego życia, kryzys więzi społecznych, kryzys religijny i wreszcie kryzys moralny uwidaczniający się poprzez relatywizm i konsumpcjonizm. Za niezbyt optymistyczną konstatacją, co do bezpieczeństwa człowieka w świecie stoi przeświadczenie, iż zmiana w tym obszarze wymaga nowego spojrzenia, nie tylko na zagrożenia stojące przed człowiekiem i parametry bezpieczeństwa, ale przede wszystkim na samego człowieka. Zapewnienie w świecie bezpieczeństwa człowiekowi domaga się nie tylko działań o charakterze technicznym, ale i odwołania się do refleksji filozoficznej, w myśl której warunkiem budowania cywilizacji ludzkiej opartej na osobowym ujęciu człowieka i życia społecznego. Dopiero przyznając wszystkim bez wyjątku ludziom status bytu osobowego, będziemy zdolni kształtować braterską cywilizację osób, świadomych swojego statusu, możliwości i aspiracji, zdolnych do dialogu i kooperacji, a nie walki i eksterminacji.

EN

Presenting the philosophical security context and its contemporary threats is a purpose of this article, especially from the point of view of the personalism. One of the challenges faced by countries in the postmodern world is to ensure the security for their citizens. A concentration on threats of a military nature in general is visible here, what results in a searching for a remedy to increase the armament potential. In the meantime, the condition of a human as a personal being must lead to the conclusion that only the shaping of civilization, which considers this fact, gives a realistic perspective for not only the duration of mankind, but also its development. It is impossible to think about the future of human, unless the factors that threaten his existence will be eliminated or at least they will be minimized. They remain today: reducting the vision of human and depreciation of the value of life associated with the recalled vision, social bonds crisis, religious crisis and finally moral crisis which is visible through relativism and consumerism. There is a conviction that the change in the area of the safety of human in the world demands a new look. The conviction results from the observation, which is not a very optimistic version. A new look is a must not only in regard to threats facing human and safety parameters, but above all to a human himself. Ensuring safety in the world requires not only technical actions, but also appealing to the philosophical reflection, accordingly the condition of building a human civilization is being based on the personal vision of a human and a social life. Only by granting the status of personal being to everyone with no exception, we will be able to shape the brotherly civilization of people, who are conscious of their status, their possibilities and aspirations and capable to the dialogue and cooperation rather than fighting and extermination.

Keywords

PL

bezpieczeństwo; zagrożenia; osoba; personalizm; egzystencja

EN

safety; threats; person; personalism; existence

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2019
• Volume: 57
• Pages: 54-66

Contributors

author

Bochenek Krzysztof

• Uniwersytet Rzeszowski Instytut Filozofii

References

• Adamski, F. (2011). Personalizm – chrześcijański nurt myślenia o człowieku i wychowaniu. W: F. Adamski (red.), Wychowanie osobowe (s. 11–21). Kraków: Petrus.
• Bartnik, C. (1994). Personalizm. Lublin.
• Baumann, Z. (2004). Życie na przemiał, tł. S. Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Benedykt XVI (2009). Czym jest powietrze dla życia biologicznego, tym Duch Święty dla życia duchowego, 31 V 2009. Pobrane z: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/homilie/zeslanie_31052009.html (2018.05.29).
• Benedykt XVI (2005). Deus Caritas Est, Encyklika o miłości chrześcijańskiej. Pobrane z: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/encykliki/deus_caritas_25122005.html (2018.05.29).
• Franciszek (2015). Encyklika Laudato si poświęcona trosce o wspólny dom. Pobrane z: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/franciszek_i/encykliki/laudato_si_24052015.html(2018.05.29).
• Frankl, V. (1971). Homo patiens. Instytut Wydawniczy PAX.
• Fromm, E. (1989). Mieć czy być, tł. J. Niziński. Warszawa: PWN.
• Foucault, M. (2010). Bezpieczeństwo, terytorium, populacja, tł. M. Herer. Warszawa: PWN.
• Fukuyama, F. (1996). Koniec historii, tł. T. Bieroń, M. Wichrowski. Poznań: Wydawnictwo Zysk i s-ka.
• Galarowicz, J. (2006). Być ziarnem pszenicznym. Nowa książeczka o człowieku. Kęty.
• Gałkiewicz, M. (2008). Społeczeństwo wobec eutanazji. W: A. Olak, I. Oleksiewicz (red.), Bezpieczeństwo i zagrożenia współczesnego świata. Rzeszów.
• Gandhi, M. (2006). Wycofanie poparcia dla zła wymaga całkowitego powstrzymania się od gwałtu. Wystąpienie przed sądem, 18 III 1922, tł. M. Olszewska. W: Wielkie mowy historii (s. 255–261), t. 2. Warszawa.
• Jan Paweł II (1997). Encyklika o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego „Evangelium vitae”. W: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II (s. 838–987). Kraków.
• Jan Paweł II (1997). Encyklika w setną rocznicę encykliki «Rerum novarum» „Centesimus annus”. W: Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II (s. 617–702). Kraków.
• Jan Paweł II (2002). Orędzie na XXXV Światowy Dzień Pokoju. Pobrane z: https://papiez.wiara.pl/doc/378729.Nie-ma-pokoju-bez-sprawiedliwosci-nie-ma-sprawiedliwosci--bez (2018.05.29).
• Jan Paweł II (1979). Orędzie na XII Światowy Dzień Pokoju. Pobrane z: https://papiez.wiara.pl/doc/378706.Osiagniemy-pokoj-wychowujac-do-pokoju-1979 (2018.05.29).
• Jan Paweł II (1985). Orędzie na XVIII Światowy Dzień Pokoju. Pobrane z: https://papiez.wiara.pl/doc/378712.Pokoj-i-mlodzi-ida-razem-1985 (2018.05.29).
• Jan Paweł II (2003). Posynodalna adhortacja apostolska Ecclesia in Europa. Pobrane z: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/adhortacje/europa_28062003.html (2018.05.29).
• Jan Paweł II (1991). Orędzie na XXIV Światowy Dzień Pokoju. Pobrane z: https://papiez.wiara.pl/doc/378718.Poszanowanie-sumienia-kazdego-czlowieka-warunkiem-pokoju-1991 (2018.05.29).
• Jarmoszko, S. (2016). Teoretyczne konceptualizacje i sensy bezpieczeństwa w naukach społecznych. W: S. Jarmoszko, C. Kalita, J. Maciejewski (red.), Nauki społeczne wobec problemu bezpieczeństwa (wybrane zagadnienia) (s. 29–41). Siedlce: UPH w Siedlcach.
• Jusiak, J. (2005). Locke John. W: Powszechna encyklopedia filozofii (s. 456–461), t. 6. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
• Kalinowski, J. (1987). Zagrożenia ideowe współczesnego człowieka. W: T. Dyczewski (red.), Człowiek w poszukiwaniu zagubionej tożsamości. Lublin: RW KUL.
• Korzeniowski, L.F. (2012). Podstawy nauk o bezpieczeństwie. Warszawa: Difin.
• Kowalczyk, S. (1990). Zarys filozofii człowieka. Sandomierz.
• Majkowski, W. (2009). Zmiana tradycyjnego modelu rodziny w Polsce. W: A. Pryba (red.), Rodzina przyszłością świata? W kręgu zamyśleń nad rodziną, s. 247–264, Poznań.
• Marcel, G. (1986). Być i mieć, tł. P. Lubicz. Warszawa.
• Marcel, G. (1984). Homo viator, tł. P. Lubicz. Warszawa.
• Masłow, A. (1990). Motywacja i osobowość, tł. P. Sawicka. Warszawa.
• Morciniec, P. (2007). Płciowość w teorii gender – krytyka i bilans skutków. W: P. Morciniec (red.), Miłość – płciowość – płodność. Aktualne problemy etyki seksualnej (s. 117–130). Opole.
• Popielski, K. (2002). Frankl. W: Powszechna encyklopedia filozofii (s. 623–624), t. 3. Lublin.
• Possenti, V. (2006). Nihilizm. W: Powszechna encyklopedia filozofii (s. 647–655), t. 7, tł. A. Fligel-Piotrowska. Lublin.
• Quinn, D. (1998). Izmael, tł. K. Majchrzak. Poznań.
• Stróżewski, W. (1993). O stawaniu się człowiekiem (kilka myśli niedokończonych). W: F. Adamski (red.), Człowiek – wychowanie – kultura (s. 51–62). Kraków.
• Wald, B. (2003). Błąd antropologiczny i jego konsekwencje we współczesnej filozofii. W: A. Maryniarczyk, K. Stępień (red.), Błąd antropologiczny (s. 123–132). Lublin.
• Williams, D. (2012). Badania bezpieczeństwa. Wprowadzenie. W: P.D. Williams (red.), Studia bezpieczeństwa (s. 2–11), tł. W. Nowicki. Kraków: UJ.

Identifiers

DOI

10.15584/nsawg.2019.1.4