Pogoda ducha – przejaw przezwyciężenia zniechęcenia, rozpaczy i nihilizmu. Spuścizna księdza Franciszka Blachnickiego

• Authors: Żywczok Alicja

Title variants

EN

Serenity – A Manifestation of Overcoming Discouragement, Despair and Nihilism: The Legacy of Father Francis Blachnicki

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi rekonstrukcję biograficzną oraz propozycję interpretacji tej części dziedzictwa księdza Franciszka Blachnickiego, która dotyczy problematyki feli-cytologicznej, a zwłaszcza jednej z jej kategorii – pogody ducha. Zaprezentowaniu wy-ników badań służy odpowiednia struktura artykułu. W jego części początkowej spre-cyzowano zasadnicze pojęcia, podano założenia metodologiczne, a także nakreślono wizerunek księdza Blachnickiego jako człowieka pogodnego po to, by fakty biogra-ficzne usytuować w szerszym kontekście. Następnie dokonano uściśleń, w wyniku któ-rych ukazano jego pojmowanie pogody ducha i sposobów jej osiągania m.in. dzięki odpowiedniemu procesowi edukacyjnemu. Wyodrębniono oraz opisano przeciwień-stwa pogody ducha, takie jak: smutek, przygnębienie, defetyzm, rozpacz, odnalezione w dorobku Blachnickiego. Przekaz ten wzbogacono wskazówkami, które można uznać za sugestie etyczne, społeczne i wychowawcze Blachnickiego skierowane do współ- czesnych ludzi. Spuścizna ta stanowi oryginalne, inspirujące studium duchowe, dlatego warto zadbać o odpowiednie odczytywanie przez kolejne pokolenia zawartego w nim pouczenia oraz przesłania.

EN

This article offers a biographical reconstruction and interpretation of a part of Father Francis Blachnicki’s legacy, focusing on felicitological issues, particularly the concept of serenity. The article’s structure is designed to present the research find-ings effectively. The initial section clarifies basic concepts, outlines methodological assumptions and portrays Father Blachnicki as a cheerful individual to contextualise biographical facts within a broader framework. Subsequently, his interpretation of se-renity and the methods for achieving it, including an appropriate educational process, are explained. The antonyms of serenity, such as sadness, despondency, defeatism and despair, as found in Blachnicki’s work, are identified and described. This narrative is enriched with ethical, social and educational suggestions from Blachnicki and direct-ed towards contemporary audiences. His legacy represents an original and inspiring spiritual exploration, underscoring the importance of ensuring that its teachings and message are comprehended accurately by future generations.

Keywords

PL

Franciszek Blachnicki; Ruch Światło-Życie; oaza; pogoda ducha; wychowanie religijne

EN

Francis Blachnicki; the Light-Life Movement; oasis; serenity; religious education.

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2024
• Volume: 1/53
• Pages: 111-138

Contributors

author

Żywczok Alicja

• Uniwersytet Śląski

• https://orcid.org/0000-0003-3994-9558

References

• Adaszyńska-Blacha, A. i Mazur, D. (2016). Ks. Franciszek Blachnicki. Biografia i wspomnienia. Kraków: Księgarnia „Znak”.
• Bańko,M. (red.). (2017). Inny słownik języka polskiego PWN. P–Ż. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Biela, B. (2003). Rekolekcje oazowe jako metoda wychowawcza uczestników Ruchu Światło-Życie. W: R. Brom i J. Śliwiok (red.), Ksiądz Dr Franciszek Blachnicki. Wychowawca młodzieży polskiej (s. 36–72). Katowice: Drukarnia Archidiecezjalna.
• Blachnicki, F. (1958). Trzeźwość czy wstrzemięźliwość. Niepokalana Zwycięża, 12(2), 1.
• Blachnicki, F. (1976). Nie ma powodów do pesymizmu. Tygodnik Powszechny, 30(9).
• Blachnicki, F. (1985). Nowe światło nadziei. Warszawa: Wydawnictwo Społecz-ne KOS.
• Blachnicki, F. (1987). Spojrzenia w świetle łaski. Krościenko: Wydawnictwo „Światło-Życie” Instytutu im. ks. Franciszka Blachnickiego.
• Blachnicki, F. (1996). Spojrzenia w świetle łaski. Lublin: Światło-Życie.
• Blachnicki, F. (2001a). Ewangelia wyzwolenia. Krościenko: Wydawnictwo Światło-Życie Instytutu im. ks. Franciszka Blachnickiego.
• Blachnicki, F. (2001b). Rekolekcje więzienne. Notatki z „rekolekcji zamkniętych” odprawianych w Centralnym Więzieniu w Katowicach, w czasie od 15 mar-ca do 19 lipca 1961 r. Krościenko: Wydawnictwo „Światło-Życie” Instytutu im. ks. Franciszka Blachnickiego.
• Blachnicki, F. (2006). Oaza Nowego Życia I stopnia. Podręcznik. Kraków: Wy-dawnictwo „Światło-Życie”.
• Blachnicki, F. (2008). Oaza Nowego Życia II stopnia. Podręcznik. Kraków: Wy-dawnictwo „Światło-Życie”.
• Blachnicki, F. (2009). Jedność i diakonia. Wybór tekstów. Kraków: Wydawnic-two „Światło-Życie”.
• Blachnicki, F. (2010a). Kim jest człowiek. Kraków: Wydawnictwo „Światło-Życie”.
• Blachnicki, F. (2010b). Aż dojdziemy do człowieka doskonałego. Kraków: Wy-dawnictwo „Światło-Życie”.
• Blachnicki, F. (2011). Miłość, seks, eros, agape. Kraków: Wydawnictwo „Świa-tło-Życie”.
• Blachnicki, F. (2013). Celebracje „dziesięciu kroków ku dojrzałości chrześcijań-skiej”. Kraków: Wydawnictwo „Światło-Życie”.
• Blachnicki, F. (2014a). Abstynenckie credo Krucjaty Wyzwolenia Człowieka. Kraków: Instytut Niepokalanej Matki Kościoła, Wydawnictwo „Światło-Życie”.
• Blachnicki, F. (2014b). Co to jest oaza. Kraków: Wydawnictwo „Światło-Życie”.
• Blachnicki, F. (2017). Krucjata Wyzwolenia Człowieka, czyli dzieło Niepokala-nej Matki Kościoła. Podręcznik. Kraków: Instytut Niepokalanej Matki Kościo-ła, Wydawnictwo „Światło-Życie”.
• Blachnicki, F. (2020). Myśli, wyznania, testament, oprac. A. Oleszczuk i A. Wojnowski. Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”.
• Bolczyk, H. (2012). Wolny człowiek – wolny naród. Ostatnie dzieło życia ks. Fran-ciszka Blachnickiego: Chrześcijańska Służba Wyzwolenia Narodów. Kraków: Wydawnictwo „Światło-Życie”.
• Buczyńska-Garewicz, H. (2011). Człowiek wobec losu. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
• Chlewiński, Z. (1987). Postawy a cechy osobowości. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Cienkowski, W. (1993). Praktyczny słownik wyrazów bliskoznacznych. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”.
• Damczyk, M. (2003). Pedagogika nowego człowieka. W: R. Brom i J. Śliwiok (red.), Ksiądz Dr Franciszek Blachnicki. Wychowawca młodzieży polskiej (s. 81–89). Katowice: Drukarnia Archidiecezjalna.
• Dąbrowski, Z. (1996). Pedagogika opiekuńcza w zarysie, cz. 1. Olsztyn: Wy-dawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
• Derewenda, R. (2015). Działalność społeczna ks. Franciszka Blachnickiego. Roczniki Humanistyczne, 63(2), 219–235.
• Grondin, J. (2007). Wprowadzenie do hermeneutyki filozoficznej, przeł. L. Ły-sień. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Horowski, J. (2015). Wychowanie moralne według pedagogiki neotomistycznej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Janikula, G. (2014). Pedagogiczne aspekty misterium cierpienia ks. Franciszka Blachnickiego. W: J. Stala (red.), Człowiek chory i umierający. Możliwości wsparcia i formy pomocy (s. 99–124). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II. http://dx.doi.org/10.15633/9788374384117.08.
• Jeanrond, W. G. (1999). Hermeneutyka teologiczna. Rozwój i znaczenie, przeł. M. Borowska. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Kulbacki, P. (2013). Liturgia w formacji człowieka ku wolności. Studium w świe-tle myśli i dzieła ks. Franciszka Blachnickiego. Lublin: Polihymnia.
• Lorenc, W. (2019). Filozofia hermeneutyczna. Inspiracje, klasycy, radykalizacje. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Marczewski, M. (2000). Posługa zbawcza Kościoła w ujęciu ks. Franciszka Blachnickiego. Lublin: Wydawnictwo „Polihymnia”.
• Milerski, B. (2011). Hermeneutyka pedagogiczna. Perspektywy pedagogiki reli-gii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.
• Plutarch. (1977). O pogodzie ducha. W: Plutarch, Moralia, przeł. Z. Abramowi-czówna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Przyłębski, A. (2019). Hermeneutyka. Od sztuki interpretacji do teorii i filozofii rozumienia. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
• Semenenko, P. (1931). Życie wewnętrzne. Podług nauk konferencyjnych X. Pio-tra Semenenki C.R. Lwów: Nakładem Zgromadzenia XX Zmartwychwstania Pańskiego.
• Skrzyniarz, R., Gajderowicz, M. i Wach, T. (red.). (2013). Wzory i wzorce osobo-we w biografistyce pedagogicznej. Lublin: Wydawnictwo „Episteme”.
• Szuman, S. (1947). Pogodne i poważne zagadnienia afirmacji życia. Katowice: Wydawnictwo Józefa Nawrockiego.
• Szymczak, M. (red.). (1993). Słownik języka polskiego, t. 2. Warszawa: Wydaw-nictwo Naukowe PWN.
• Terlikowski, T. P. (2021). Franciszek Blachnicki. Ksiądz, który zmienił Polskę. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Wodarczyk, A. (1994–1995). Ruch Światło-Życie, osoba założyciela, historia ruchu i rozwój w diecezji katowickiej. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 27–28, 3 4 3 –357.
• Wodarczyk, A. (2008). Prorok żywego Kościoła. Ks. Franciszek Blachnicki – życie i działalność (1921–1987). Katowice: Wydawnictwo „Emmanuel”.
• Wodarczyk, A. (2014). Ksiądz Profesor Franciszek Blachnicki (1921–1987) – wychowawca dzieci i młodzieży, promotor odnowy duchowej i ekumenizmu. W: A. Żywczok (red.), Znajomość, koleżeństwo, przyjaźń. Dynamizm ewolu-owania więzi emocjonalnej (s. 147–165). Warszawa: Wydawnictwo Akademic-k ie „ Ż a k ”.
• Ziemska, M. (1969). Postawy rodzicielskie. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Zimoń, D. (2003). Słowo wstępne na sesji naukowej. Ksiądz Franciszek Blachnicki – wychowawcą młodzieży polskiej. W: R. Brom i J. Śliwiok (red.), Ksiądz Doktor Franciszek Blachnicki. Wychowawca młodzieży polskiej (s. 9–10). Katowice: Drukarnia Archidiecezjalna.
• Żywczok, A. (2005).Pogoda ducha jako przejaw wrażliwości aksjologicznej nauczyciela. W: A. Stankowski (red.), Niedoceniane obszary edukacji – rzecz o nauczycielu (s. 79–91). Katowice: Wydawnictwo „Gnome”.
• Żywczok, A. (2024). Who is a Child and Who Can a Child Become: Recalling the Educational and Pro-social Achievements of Father Franciszek Blachnicki. Polska Myśl Pedagogiczna, 10.

Identifiers

DOI

10.12775/PCh.2024.005