Kultura pedagogiczna rodziców jako wewnątrzrodzinny determinant jakości procesu wychowania najmłodszego pokolenia

• Authors: Błasiak Anna

Title variants

EN

Parent’s Pedagogical Culture as Intrafamily Determi-nants of Quality Upbringing the Youngest Generation

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Problematyka artykułu dotyczy kultury pedagogicznej rodziców analizowanej w perspektywie jakości procesu wychowania w rodzinie, od którego zależą system wartości, norm i zasad, postawy i sposób postępowania oraz aspiracje życiowe dzieci i młodzieży. Poziom kultury pedagogicznej współczesnych rodziców, który uwarunkowany jest także przemianami cywilizacyjnymi dokonującymi się aktualnie w świecie, ma znaczenie dla dobrostanu życiowego najmłodszego pokolenia. Celem artykułu, który pod względem metodologicznym stanowi syntetyczny przegląd literatury i jej analizę, jest włączenie się w nurt naukowej refleksji prowadzonej nad kulturą pedagogiczną współczesnych rodziców oraz jej znaczeniem dla przebiegu i efektów wychowania rodzinnego. Kulturę pedagogiczną rodziców można traktować jako istotny obszar pracy edukacyjnej i profilaktycznej z rodzicami, by móc wspierać ich oddziaływania o charakterze opiekuńczo-wychowawczym, socjalizacyjnym i inkulturacyjnym. W związku z tym w artykule scharakteryzowano fenomen kultury i kultury pedagogicznej w ogóle, by na tym tle przybliżyć najważniejsze kwestie dotyczące kultury pedagogicznej rodziców. Dokonano także szczegółowej analizy elementów składowych treści kultury pedagogicznej rodziców (na podstawie wybranej koncepcji), które są ze sobą powiązane, tworzą określoną całość i wpływają w istotny sposób na realizację procesu wychowania w rodzinie.

EN

The paper is devoted to parents’ pedagogical culture in the context of the quality of the upbringing process in the family, which shapes children’s and teenagers’ systems of values, norms, principles, attitudes, behaviours and aspirations. Thus, the level of parents’ pedagogical culture, which is also influenced by global civilizational transformations, seems significant. The aim of the paper, which, from the methodological perspective, is a synthetic review of subject literature and its constructive criticism, is to contribute to academic reflection on contemporary parents’ pedagogical culture and its relevance in the course and results of upbringing in the family. The author first analyses the concepts of culture and pedagogical culture in general and then presents the most important issues connected with parents’ pedagogical culture. She also examines individual components of the content of parents’ pedagogical culture (a selected concept), which are interrelated, constitute a whole and substantially influence the realization of the upbringing process in the family.

Keywords

PL

kultura; kultura pedagogiczna; kultura pedagogiczna rodziców; wychowanie w rodzinie (wychowanie rodzinne)

EN

culture; pedagogical culture; parent’s pedagogical culture; upbringing in family (family upbringing)

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Studia Paedagogica Ignatiana
• Year: 2019
• Volume: 22
• Issue: 2
• Pages: 83-101

Contributors

author

Błasiak Anna

References

• Bereźnicka M., Kultura pedagogiczna rodziców w społeczeństwie informacyjnym, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2015.
• Błasiak A., Oddziaływania wychowawcze w rodzinie. Zagadnienia wybrane, Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM, Kra-ków 2012.
• Błasiak A., Współczesne rodzicielstwo – tendencje zmian i ich uwarunkowania, w: Dziecko, rodzina, wychowanie. Wybrane konteksty, Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydawnictwo WAM, Kraków 2015, s. 47–68.
• Cudak H., Rola ośrodków nieszkolnych w kształtowaniu kultury pedagogicznej rodziców, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, Kielce 1997.
• Cudak H., Szkice z badań nad rodziną, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, Kielce 1995.
• Cudak S., Świadomość wychowawcza rodziców, w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 6, red. T. Pilch, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2007, s. 454–456.
• Danilewicz W., Dzieciństwo „supernowoczesne” a doświadczenia rodzinne, w: Rodzina w kontekście współczesnych problemów wychowania, red. B. Muchacka, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 2008, s. 79–86.
• Doniec R., Kultura pedagogiczna rodziców w ponowoczesnej kulturze, w: Rodzina w kontekście współczesnych problemów wychowania, red. B. Muchacka, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 2008, s. 207–220.
• Doniec R., Rodzina wielkiego miasta. Przemiany społeczno-moralne w świadomości trzech pokoleń, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.
• Grochociński M., Kultura pedagogiczna rodziców, w: Rodzina i dziecko, red. M. Ziemska, PWN, Warszawa 1986, s. 299–348.
• Izdebska J., Dziecko – dzieciństwo – wychowanie rodzinne. Kategorie pedagogiki rodziny w perspektywie pedagogiki personalistycznej, Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku, Białystok 2015.
• Izdebska J., Kultura pedagogiczna rodziców, w: Rodzicielstwo. Wybrane zagadnienia kontekstów edukacyjnych, red. D. Opozda, Wydawnictwo KUL, Lublin 2001, s. 111–121.
• Janke A.W., Pedagogika rodziny i wychowanie rodzinne (rozdział III), w: Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki, red. S. Kawula, J. Brągiel, A.W. Janke, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007, s. 83–114.
• Jędrzejko M., Rodzina w „wektorze przesuniętego czasu”. Zmiana społeczna a zmiany relacji w polskiej rodzinie, w: Pedagogika społeczna wobec problemów współczesnej rodziny. Polska pedagogika społeczna na początku XXI wieku, red. M. Ciczkowska-Giedziun, E. Kantowicz, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2010, s. 28–41.
• Jucewicz A., Ideologia postmodernistyczna a współczesne zagrożenia rodziny, w: Rodzina w trosce o życie – Kościół w trosce o rodzinę, red. R. Buchta, Księgarnia św. Jacka, Katowice 2010, s. 229–241.
• Jundziłł I., Kultura pedagogiczna społeczeństw, „Nauczyciel i Wychowanie” 1977, nr 1, s. 24–27.
• Jundziłł I., Rola zawodowa pedagoga szkolnego, WSiP, Warszawa 1980.
• Jundziłł I., Środowiskowy system wychowawczy w mieście, WSiP, Warszawa 1983.
• Kawula S., Kultura pedagogiczna rodziców jako czynnik stymulacji rozwoju i wychowania najmłodszego pokolenia (rozdział XIII), w: Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki, red. S. Kawula, J. Brągiel, A.W. Janke, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007, s. 335–357.
• Kawula S., Świadomość wychowawcza rodziców: stan aktualny, niektóre uwarunkowania i skutki oraz perspektywy, UMK, Toruń 1975.
• Maciaszkowa J., Kultura pedagogiczna rodziców, w: Pedagogika opiekuńcza. Materiały z krajowej konferencji Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN, red. J. Wołczyk, WSiP, Warszawa 1977.
• Mastalski J., Jak dobrze wychować dziecko?, Wydawnictwo Salwator, Kraków 2009.
• Matyjas B., Dzieciństwo w kryzysie. Etiologia zjawiska, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2008.
• Mądre wychowanie. 20 lat konwencji o prawach dziecka, Rzecznik Praw Dziecka, Warszawa 2009.
• Opozda D., „Kultura pedagogiczna” i „kultura wychowawcza” rodzi-ców, w: Pedagogika rodziny. Podejście systemowe, t. 3: Wychowanie do rodziny, red. M. Marczewski i inni, Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku, Gdańsk 2018, s. 439–451.
• Opozda D., Struktura i treść jednostkowej wiedzy o wychowaniu. Studium pedagogiczne wiedzy rodziców i jej korelatów, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2012.
• Opozda D., Świadomość wychowawcza rodziców, w: Dziecko – nauczyciel – rodzice. Konteksty edukacyjne, red. R. Piwowarski, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku i IBE, Białystok–Warszawa 2003, s. 155–163.
• Ryk A., Współczesna rodzina wobec wybranych problemów ponowoczesności, w: Rodzina w kontekście współczesnych problemów wychowania, red. B. Muchacka, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 2008, s. 33–40.
• Suchodolski B., Wychowanie mimo wszystko, WSiP, Warszawa 1990.
• Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa 1966.
• Szczepański J., Społeczne uwarunkowania rozwoju oświaty, WSiP, Warszawa 1989.
• Świdrak E., Świadomość wychowawcza we współczesnej rodzinie, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013.
• Truskolaska J., Opieka, wychowanie i partnerstwo w rodzinach wiejskich i miejskich województwa lubelskiego na początku XXI wieku, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010.
• Wilk J., Pedagogika rodziny. Zagadnienia wybrane, Wydawnictwo Poligrafia Salezjańska, Lublin 2002.
• Wilk J., R. Bieleń, Pedagogika rodziny. Zagadnienia wybrane, w: Rodzina. Bezcenny dar i zadanie, red. J. Stala, E. Osewska, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne POLWEN, Radom 2006, s. 423–480.
• Winiarski M., Kultura pedagogiczna warunkiem upedagogicznienia współpracy, w: Rodzina – szkoła – środowiska lokalne, red. M. Winiarski, IBE, Warszawa 2000.
• Winiarski M., Kultura pedagogiczna, w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 2, red. T. Pilch, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2006, s. 973–977.

Identifiers

DOI

10.12775/SPI.2019.2.004