U początków Świętej Rusi. Koncepcje monarchiczne metropolity kijowskiego Iłariona (XI w.) i ich związek z bizantyńską „teologią polityczną”

• Authors: Brzozowska, Zofia

Title variants

PL

At the beginning of Holy Russia. Monarchical concepts of the Metropolitan of Kiev (11th century) and their relationship with the Byzantine “political theology”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zofia Brzozowska, Łódź

EN

In the work of the Kievan Metropolitan Hilarion from the mid 11th century, known as the Sermon on Law and Grace, we can find the earliest testimony of the penetration of Byzantine political elements into the East Slavic area. The Head of the Russian Church, highly educated, fluent in Greek, familiar with patristic tradition and medieval Eastern Christianity literature, seems to have no doubt that the imperial and princely authority come from God. Moreover, in connection with Justinian’s Novel 6, he calls for the need of consistent cooperation between the monarch and the clergy who manage the Church. Praising the grand prince of Kiev, Vladimir the Great, on the pages of the Sermon on Law and Grace, he creates his literary image in accordance with the canons functioning in Byzantine literature. An interesting issue is the issue of preliminaries, which appear in the text by Hilarion. The Metropolitan never named the Kievan prince as the Emperor/Tsar, but called him “Khagan” – a word taken from the language systems of Russia’s eastern neighbours.

Keywords

EN

Iłarion; Słowo o prawie i łasce; Ruś Kijowska; wpływ kultury bizantyńskiej; homiletyka

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Studia Wschodniosłowiańskie
• Year: 2014
• Volume: 14
• Pages: 29-40

Dates

published

2014

Contributors

author

Brzozowska, Zofia

References

• Bojko K., 2010, Stosunki dyplomatyczne Moskwy z Europą Zachodnią w czasach Iwana III, Kraków.
• Boroń P., 2010, Kniaziowie, królowie, carowie... Tytuły i nazwy władców słowiańskich we wczesnym średniowieczu, Katowice.
• Brzozowska Z., 2013, The Ideal Christian Rulers – Sts. Constantine and Helena in the Spiritual and Political Culture of Kievan Russia, [w:] Свети цар Константин и хриш анство, red. Д. Боjови , t. 1, Ниш, s. 497–508.
• Cherniavsky M., 1959, Khan or Basileus: an Aspect of Russian Mediaeval Political Theory, „Journal of the History of Ideas” 20, nr 4, s. 459–476.
• Chojnicka K., 2001, Narodziny rosyjskiej doktryny państwowej. Zoe Paleolog – między Bizancjum, Rzymem a Moskwą, Kraków.
• Dvornik F., 1956, Byzantine Political Ideas on Kievian Russia, „Dumbarton Oaks Papers” 9/10, s. 73–121.
• Hryniewicz W., 1993, Teologiczna wizja dziejów w pismach metropolity Iłariona, [w:] Teologia i kultura duchowa Starej Rusi, red. W. Hryniewicz, J. S. Gajek, Lublin, s. 149–168.
• Hryniewicz W., 1995, Chrystus zmartwychwstał. Motywy paschalne w pismach metropolity Iłariona (XI w.), Warszawa.
• Jakubowski W., Łużny R. (red.), 1971, Literatura staroruska. Wiek XI–XVII. Antologia, Warszawa.
• Juszczyk J., 1973, Ideał władcy Rusi Kijowskiej, „Mówią Wieki” nr 7, s. 10–13.
• Korpela J., 2001, Prince, Saint and Apostle. Prince Vladimir Svjatoslaviˇc of Kiev, his Posthumous Life, and the Religious Legitimization of the Russian Great Power, Wiesbaden.
• Łużny R. (red.), 1995, Słowo o Bogu i człowieku. Myśl religijna Słowian Wschodnich doby staroruskiej, Kraków.
• Podskalsky G., 2000, Chrześcijaństwo i literatura teologiczna na Rusi Kijowskiej (988–1237), Kraków.
• Poppe A., 1968, Państwo i Kościół na Rusi w XI w., Warszawa.
• Uspieński B. A., 1999, Car i patriarcha. Charyzmat władzy w Rosji. Bizantyński model i jego nowe rosyjskie ujęcie, Katowice.
• Uspieński B. A., Żywow W. M., 1992, Car i bóg. Semiotyczne aspekty sakralizacji monarchy w Rosji, Warszawa.
• Vodoff W., 1978, Remarques sur la valeur du terme ‘tzar’ appliqu´e aux princes russes avant le milieu du XVe si`ecle, „Oxford Slavonic Papers. New Series” 11, s. 1–41.
• Wójcicka U., 2010, Literatura staroruska z elementami historii i kultury dawnej Rusi, Bydgoszcz.
• Wójtowicz M., 2005, Najstarsze datowane inskrypcje słowiańskie X–XIII w., Poznań.
• Акентьев К. К., 2005, «Слово о законе и благодати» Илариона Киевского. Древнейшая версия по списку ГИМ Син. 591, „Byzantinorossica” 3, s. 116–152.
• Вальденберг В., 1916, Древнерусские учения о пределах царской власти. Очерки русской политической литературы от Владимира Святого до конца XVII в., Петроград.
• Литаврин Г. Г., 1978, Идея верховной государственной власти в Византии и Древней Руси домонгольского периода, [w:] Славянские культуры и Балканы и Балканы (Les cultures slaves et les Balkans), t. 1 (IX–XVIII вв.), София, s. 50–56.
• Лихачев Д. С., Вагнер Г. К., Вздорнов Г. И., Скрынников Р. Г., 1994, Великая Русь. История и художественная культура X–XVII вв., Москва.
• Розов Н. Н., 1963, Синодальный список сочинений Илариона – русского писателя XI в., „Slavia” 32, s. 141–175.
• Розов Н. Н., 1987, Иларион, [w:] Словарь книжников и книжности Древней Руси. XI – первая половина XIV в., red. Д. С. Лихачев, Ленинград, s. 198–204.
• СвердловМ. Б., 2003, Домонгольская Русь. Князь и княжеская власть на Руси VI – первой трети XIII вв., Санкт-Петербург.
• Толочко П., 1996, Киıвська Русь, Киıв.
• Чичуров И. С., 1990, Политическая идеология средневековья. Византия и Русь, Москва.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/2033

DOI

10.15290/sw.2014.14.03