Zmiany edukacyjnych aspiracji Polaków w okresie transformacji systemowej

• Authors: Lis, Stanisław , Skuza, Krzysztof

Title variants

PL

Changes in Poles' educational aspirations during transformation period

Abstracts

PL

Analiza przemian postaw i aspiracji edukacyjnych Polaków i wybieranych przez nich strategii edukacyjnych w okresie transformacji systemowej jest zasadniczym celem artykułu. Kierunek zachodzących zmian w tym obszarze jest – jak wykazano – determinowany głównie przez proces merytokratyzacji postaw społecznych. Związany jest on z utrwalaniem się zasad liberalnego rynku pracy i poszerzaniem oferty instytucji edukacyjnych. Wyniki badań opinii publicznej potwierdzają istotny wzrost znaczenia wykształcenia, kwalifikacji i umiejętności jednostek w odniesieniu sukcesu nie tylko w sferze gospodarczej, ale także w osiągnięciu prestiżu społecznego i satysfakcji osobistej. Jednakże zbyt masowe i niekontrolowane rozszerzenie podaży usług szkolnictwa wyższego może prowadzić do obniżenia poziomu i jakości kształcenia i zatrzymania się tendencji merytokratycznej.

EN

The main objective of the paper is to analyse the changes in the attitudes and educational aspirations of the Polish citizens, and their preferred educational strategies, that could be observed in the transformation period. As shown in the paper, the direction of change in this area is mainly determined by the process of implementing meritocracy in the Polish society. This tendency is related to the consolidation of the liberal labour market on the one hand, and the expanding offer of various educational institutions on the other. Poll results confirm a significant increase in the perceived importance of education, skills and abilities in pursuit of individual success, not only in the economic dimension, but also for achieving social prestige and personal satisfaction. However, the massive and uncontrolled expansion of the supply of higher education services can adversely affect the quality of education and stifle the meritocratic tendencies.

Keywords

EN

merytokracja; edukacja; wykształcenie; rynek pracy; okres transformacji; meritocracy; education; professional qualifications; labour market; transformation in Poland

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Optimum. Studia Ekonomiczne
• Year: 2015
• Volume: 3(75)

Dates

published

2015

Contributors

author

Lis, Stanisław

author

Skuza, Krzysztof

References

• Beskid L. 1999 Zmiany w życiu Polaków w gospodarce rynkowej, IFiS PAN, Warszawa.
• Czy warto się uczyć? 2007, Komunikat z badań BS 072/07, CBOS, Warszawa.
• Domański H. 2000 Hierarchie i bariery społeczne w latach dziewięćdziesiątych, ISP, Warszawa.
• Domański H. 2004a Struktura społeczna, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.
• Domański H. 2004b Zmiany struktury społecznej i systemu wartości, [w:] Czy wartości społeczne są barierą reform UE?, Forum: Wartości i Rozwój, nr 1, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk.
• Elementy teorii socjologicznych 1975, W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Hamilton M., Hirszowicz M. 1995 Klasy i nierówności społeczne w perspektywie porównawczej, ISPAN, Warszawa.
• Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002 2003, GUS, Warszawa.
• Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011 2012, GUS, Warszawa.
• Opinie o bogactwie i ludziach bogatych 2007, Komunikat z badań BS/101/07, CBOS, Warszawa.
• O stylach życia Polaków 1997, M. Falkowska (red.), CBOS, Warszawa.
• Opinie o zasadach przyjmowania na studia wyższe 1984, Komunikat z badań nr 37/351, OBOP SA, Warszawa.
• Pierwsza dekada niepodległości 2001, E. Wnuk-Lipiński, M. Ziółkowski (red.), ISPAN, Warszawa.
• Polacy o swoim wykształceniu – wzrost niezadowolenia 2002, Komunikat z badań BS/192/2002, CBOS, Warszawa.
• Polskie społeczeństwo po 1989 roku z Henrykiem Domańskim rozmawia Jakub Biernat, dokument elektroniczny, tryb dostępu: [www.fakt-opinie.salon24.pl/100568,prof-henryk-domanski-ifis-pan-polskie-spoleczenstwo-po-1989-r., data wejścia: 22.03.2009].
• Postrzegana i postulowana wysokość zarobków 2004, Komunikat z badań BS/103/2004, CBOS, Warszawa.
• Rocznik Statystyczny 1991, GUS, Warszawa.
• Rocznik Statystyczny RP 2011, GUS, Warszawa.
• Rocznik Statystyczny RP 2013, GUS, Warszawa.
• Rola wykształcenia i zmiany w jej społecznym postrzeganiu w latach 1993-2009 2009, Komunikat z badań BS/163/09, CBOS, Warszawa.
• Równość życiowych szans 1999, Komunikat z badań BS/48/99, CBOS, Warszawa.
• Rychard M. 2008 Socjologiczne uwarunkowania rozwoju przestrzennego Polski. Ekspertyzy do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008-2033, t. IV, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2004 2008, GUS, Warszawa.
• Struktura wynagrodzeń według zawodów w październiku 2008 2009, GUS, Warszawa.
• Studia wyższe – dla kogo po co i z jakim skutkiem 2013, Komunikat z badań BS/092/2013, CBOS, Warszawa.
• Wiatr J. 1999 Socjologia wielkiej przemiany, Krajowa Agencja Promocyjna, Warszawa.
• Wykształcenie ma znaczenie? 2013, Komunikat z badań BS/096/2013, CBOS, Warszawa.
• Wzrost aspiracji edukacyjnych Polaków w latach 1993-2004 2004, Komunikat z badań BS/81/2004, CBOS, Warszawa.
• Ziółkowski M. 2005 O pewnych konsekwencjach częściowego i niekonsekwentnego utowarowienia polskiego szkolnictwa wyższego, „Nauka”, z. 2/25.
• Życie codzienne wśród Polaków 2003, R. Sulima (red.), Oficyna Wydawnicza Stopka, Łomża.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/3342

DOI

10.15290/ose.2015.03.75.04