Wielokulturowość Zamenhofa avant la lettre ze szczególnym uwzględnieniem aspektu religijnego

• Authors: Żelazny, Walter

Title variants

PL

Zamenhof multiculturalism avant la lettre with partieular emphasize of religious aspect

Abstracts

EN

Zamenhof was one of the few thinkers who noticed the impossibility of a just dispensation between ethnicities and religions in the Russian Empire. He aspired to present a social system where national actions could run in the most natural way and where no one has the right to rule on behalf of the nation. In Zamenhof ’s opinion multiculturalism composed of different ethnical groups inhabiting the same territory is a social phenomenon just as a class system. However, if class system relates to social antagonisms in the matter of possession, then ethnicity is the most important element of segmentation where neither ownership, class nor political criteria are distinctive as ethnicity is a natural and culturally established social bond. Zamenhof rejected all political Jewish programs of his age and created his own program called Hillelism (which was directed at Jews and which he later abandoned) which after modification was renamed as Humanitarianism. Precisely this proposition has many common characteristics with multiculturalism avant la letter.

Keywords

EN

multiculturalism; ethnicity; nation; Zionism

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Pogranicze. Studia Społeczne
• Year: 2016
• Volume: 27 cz. 1

Dates

published

2016

Contributors

author

Żelazny, Walter

References

• Alejchem Sz. (2005), Dzieje Tewji Mleczarza, przeł. Anna Dresnerowa, Wrocław.
• Bałaban M. (1983), Historja i literatura żydowska, t. I + II + III, Lwów – Warszawa – Kraków, Wydawnictwo Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, (bez daty wydania), reprint Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
• Breton R. (1995), L’ethnopolitique, Paris.
• Clément M. (2011), L’homaranisme. De la sagesse d’Hillel aux lumières juives, (IVe édition, revue et corrigée), http://www.adhuc.eu/homaranisme.pdf, [19.03.2011].
• Graetz H. (1929), Historja Żydów, t. I-IX, przeł. St. Szenhak, Wydawnictwo „Judaica”, Warszawa, reprint Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków 1990.
• Hadas-Lebel M. (2005), Hillel, un sage au temps de Jésus, Paros.
• Jagodzińska A. (2008), Pomiędzy. Akulturacja Żydów Warszawy w drugiej połowie XIX wieku, Wrocław.
• Jagodzińska A. (2010), Asymilacja, czyli bezradność historyka. O krytyce terminu i pojęcia, [w:] K. Zieliński (red.), Wokół akulturacji i asymilacji Żydów na ziemiach polskich, Lublin.
• Jagodzińska A. (2012), Od Hilelizmu do Homaranizmu. O religijnym i narodowym uniwersalizmie Zamenhofa, [w:] Ludwik Zamenhof wobec „kwestii żydowskiej”. Wybór źródeł, oprac. A. Jagodzińska, Kraków.
• Janion M. (2000), Do Europy tak, ale razem z naszymi umarłymi, Warszawa.
• Kłoskowska A. (1996), Kultury narodowe u korzeni, Warszawa.
• Kuncewicz P. (2000), Goj patrzy na Żyda. Dzieje braterstwa i nienawiści od Abrahama po współczesność, Warszawa.
• Lacorne D. (1997), La crise de l’identité américaine. »Du melting pot« au multiculuralisme«, Paris.
• Marks K., Engels F. (1962), W kwestii żydowskiej. Dzieła Wszystkie, t. 1, Warszawa.
• Matywiecki P. (2007), Twarz Tuwima, Warszawa.
• Mello A. (2002), Judaizm, przeł. K. Stopa, Kraków.
• Sacha P. (red.), Talmud Babiloński, (2010), Kraków.
• Sand S. (2008), Comment le peuple juif fut inventé, Paris.
• Silfer G. (1986), Se mi ne estus Hebreo... Una ricerca sulle origini dell’esperanto, Milano.
• Tollet D. (1999), Historia Zydów w Polsce od XVI wieku do rozbiorów, Warszawa.
• Tyloch W. (1987), Judaizm, Warszawa.
• Zamenhof L. (1901), Гиллелизмъ. Проектъ ръшенія еврейскаго вопроса, Reprint oryginału rosyjskiego wraz z tłumaczeniem na esperanto przez Adolfa Holzhausa, Helsinki: Fondumo Esperanto, 1972.
• Żelazny W. (2002), Mythes et réalité du savoir linguistique des Européens, „Europe en formation”, nr 2, s. 77-94.
• Żelazny W. (2004), Język uniwersalny w świecie religii i spirytyzmu, „Przegląd Religioznawczy”, nr 3-4, s. 95-119.
• Żelazny W. (2010), Czy możliwa jest sprawiedliwość językowa, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 157-169.
• Żelazny W. (2012), Ludwik Zamenhof. Życie i dzieło. Recepcja i reminiscencje. Wybór pism i listów, Kraków.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/4711

DOI

10.15290/pss.2016.27.01.05