PL
Artykuł oparty jest na kwerendzie archiwalnej wykonanej w zespole GUKPPiW (Głównego Urzędu Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk), przechowywanym w Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Jego zakres chronologiczny obejmuje lata 1948–1960, co wiąże się z dostępnością źródeł i zakresem przeprowadzonych badań. Autorka opisuje – na wybranych przykładach – kwestię cenzurowania tematyki rosyjskiej w literaturze pięknej polskiej (XIX–XX w.) oraz tłumaczonej na polski z języka rosyjskiego (XIX–XX w.). Na podstawie opisu losów edytorskich niektórych dzieł Mickiewicza, Słowackiego, Gałczyńskiego, Andrzejewskiego, Szymborskiej, Puszkina, Kuprina, Erenburga dochodzi do kilku wniosków. Stwierdza, że w interesującym okresie wątki rosyjskie cenzurowane były z najwyższą uwagą i ostrożnością, zawsze w odniesieniu do współczesnej sytuacji historycznej (politycznej zależności od ZSRR). Cenzorzy nie dopuszczali do prezentowania prawdy historycznej, bez zrozumienia czytali klasyków, z atencją traktowali natomiast pisarzy – komunistów. O sposobach kontrolowania tematyki rosyjskiej w latach 1948–1960 decydowały zawsze czynniki wobec tekstu zewnętrzne.