SYNERGICZNA AKTUALIZACJA SIEBIE A PRZEŻYWANE RELACJE DO BOGA WŚRÓD MATURZYSTÓW

• Authors: Liszewski Tomasz

Title variants

EN

SYNERGISTIC SELF-ACTUALIZATION AND LIVED RELATIONS TO GOD IN RESEARCH OF HIGH SCHOOL GRADUATES

• Languages of publication: PL

Abstracts

Problematyka artykułu koncentruje się wokół związków zachodzących u młodzieży maturalnej między przeżywanymi relacjami do Boga oraz sposobem kształtowania własnego życia przez wchodzenie w relacje międzyludzkie. Przeprowadzono badania na grupie 172 maturzystów (88 kobiet, 84 mężczyzn) z różnych szkół, wykorzystując Kwestionariusz stylów aktualizacji siebie (KSAS) Uchnasta, a także Skalę relacji religijnych – przeżywane relacje do Boga (SRR) autorstwa Hutsebauta. Wyniki badań w większości potwierdziły postawione hipotezy badawcze. W badanej grupie różne style aktualizacji siebie wiążą się z przeżywanymi poszczególnymi relacjami do Boga, przy czym w zdecydowanej większości przypadków relacje zaklasyfikowane jako dojrzałe mają związki odmienne niż relacje określone jako niedojrzałe.

EN

The purpose of this article was to examine associations between the lived relations to God and the types of shaping own life by the interpersonal relations. 172 high school graduates (88 women and 84 men) form various types of high school took part in current research. The assessment included The Styles of Self-actualization Questionnaire by Uchnast and Hutsebaut’s Relation to God Scale. The results demonstrated that the different styles of self-actualizations associated with individual lived relations to God. The relations to God classed as mature link positive with personal or synergistic styles of self-actualization and negative with the apersonal styles, which were the opposite results as in case of the immature religious relation.

Keywords

PL

aktualizacja siebie; relacje interpersonalne; religijność; relacja religijna; młodzież

EN

self-actualization; interpersonal relations; religiousness; religious relation; youth

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Psychologica
• Year: 2016
• Issue: 16/2
• Pages: 59-76

Contributors

author

Liszewski Tomasz

References

• Allport, G. W. (1988). Osobowość i religia. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
• Allport, G. W., Ross, J. M. (1967). Personal religious orientation and prejudice. Journal of Personality and Social Psychology, 5(4), 432–443.
• Bazylak, J. (1984). Postawy religijne młodzieży i ich związki z wybranymi elementami osobowości. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
• Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Zysk i S-ka.
• Bronk, A. (1996). Nauka wobec religii. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Buber, M. (1992). Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
• Chaim, W. (1993). Religijność jako komunikacja (zastosowanie paradygmatu interakcyjnego w psychologii religii). Roczniki Filozoficzne, 41(4), 23–39.
• Chlewiński, Z. (1982). Wprowadzenie do psychologii religii. W: Z. Chlewiński (red.), Psychologia religii (s. 11–59). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Chłopkiewicz, M. (1987). Osobowość dzieci i młodzieży: rozwój i patologia. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Fowler, J. W. (1988). Stages of faith: The psychology of human development and the quest for meaning. San Francisco: Harper and Row.
• Fowler, J. W. (1992). Wiara i tożsamość. Nomos. Kwartalnik religioznawczy, 1(1), 104–112.
• Fowler, J. W. (2001). Faith Development Theory and the Postmodern Challenges. International Journal for the Psychology of Religion, 11(3), 159–172. http://doi.org/10.1207/S15327582IJPR1103_03
• Głaz, S. (2009). Niektóre czynniki warunkujące przeżycia religijne młodzieży studiującej. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Goldstein, K. (1940). Human nature in the light of psychopathology. New York: Harvard University Press.
• Górniewicz, J. H. (1991). Zagadnienia samorealizacji człowieka. Główne stanowiska, kontrowersje. W: J. Górniewicz H. (red.), Studia nad problematyką samorealizacji (s. 9–31). Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
• Grom, B. (2009). Psychologia religii: ujęcie systematyczne. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (2007). Psychologia rozwoju człowieka. [T. 2]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hutsebaut, D. (1980). Belief as lived relations. Psychologica Belgica, 20(1), 33–47.
• Jarosz, M. (2003). Interpersonalne uwarunkowania religijności. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Jarosz, M. (2011). Skala Personalnej Relacji do Boga. W: M. Jarosz (red.), Psychologiczny pomiar religijności (s. 113–129). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Jaworski, R. (1989). Psychologiczne korelaty religijności personalnej. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Jaworski, R. (2006). Typologie religijności. W: S. Głaz (red.), Podstawowe zagadnienia psychologii religii (s. 271–285). Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Jung, C. G. (1970). Psychologia a religia. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Kuczkowski, S. (1993). Psychologia religii. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Larsen, J. A. (1979). Self-actualization as related to frequency, range, and pattern of religious experience. Journal of Psychology and Theology, 7(1), 39–47.
• Maslow, A. H. (2013). Motywacja i osobowość. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Musiał, D. (2007). Kształtowanie się tożsamości w adolescencji. W: P. Francuz, W. Otrębski (red.), Studia z psychologii w KUL (t. 14, s. 73–92). Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Oleszkowicz, A. (2006). Bunt młodzieńczy: uwarunkowania, formy, skutki. Warszawa: Scholar.
• Oser, F., Gmünder, P. (1996). Der Mensch – Stufen seiner religiösen Entwicklung. Ein strukturgenetischer Ansatz. Gütersloh: Kaiser, Gütersloher Verl.-haus.
• Piątek, M. (2008). Płeć a rozwój religijności (Badania empiryczne osób w wieku od 12 do 24 lat). Tarnobrzeg: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Stanisława Tarnowskiego.
• Prężyna, W. (1981). Funkcja postawy religijnej w osobowości człowieka. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Rogers, C. R. (2014). O stawaniu się osobą. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
• Rydz, E. (2012). Tendencje rozwojowe religijności młodych dorosłych. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Shostrom, E. L. (1964). An inventory for the measurement of self-actualization. Educational and Psychological Measurement, 24(2), 207–218.
• Socha, P. (2000). Teolog jako psycholog: koncepcja rozwoju wiary Jamesa W. Fowlera. W: P. Socha (red.), Duchowy rozwój człowieka: fazy życia, osobowość, wiara, religijność: stadialne koncepcje rozwoju w ciągu życia (s. 165–189). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Spranger, E. (1926). Psychologie des Jugendalters. Leipzig: Quelle & Meyer Verlag.
• Szymołon, J. (2003). Koncentracja na sobie a religijność. W: P. Francuz, P. K. Oleś, W. Otrębski (red.), Studia z psychologii w KUL (T. 11, s. 39–49). Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Szymołon, J. (2006). Przedmiot psychologii religii. W: S. Głaz (red.), Podstawowe zagadnienia psychologii religii (s. 42–49). Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Śliwak, J. (1993). Altruizm a religijność człowieka. Badania empiryczne. Roczniki Filozoficzne, 41(4), 53–78.
• Śliwak, J. (2006). Niepokój a religijność. Roczniki Psychologiczne, 9(1), 53–81.
• Śliwak, J., Bartczuk, R. P. (2011). Skala relacji religijnych – Przeżywane Relacje do Boga D. Hutsebauta. W: M. Jarosz (red.), Psychologiczny pomiar religijności (s. 171–200). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Śliwak, J., Szafrańska, M. (2000). Poziom altruizmu a przeżywane relacje religijne do Boga. W: T. Doktór, K. Franczak (red.), Postawy wobec religii: psychologiczne uwarunkowania i konsekwencje (s. 161–185). Warszawa: Salezjański Instytut Wychowania Chrześcijańskiego.
• Śliwak, J., Szołdra, M. (2005). Samoświadomość a typ religijności (badania empiryczne adolescentów). Space–society–economy, 7, 105–118.
• Śliwak, J., Zarzycka, B., Rak, R. (2011). Kryzys w wartościowaniu a relacje religijne. Czasopismo psychologiczne, 17(1), 75–86.
• Talik, E. (2013). Jak trwoga, to do Boga? Psychologiczna analiza religijnego radzenia sobie ze stresem u młodzieży w okresie dorastania. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Tamminen, K. (1994). Religious Experiences in Childhood and Adolescence: A Viewpoint of Religious Development Between the Ages of 7 and 20. The International Journal for the Psychology of Religion, 4(2), 61–85. http://doi.org/10.1207/s15327582ijpr0402_1
• Tamminen, K. (1996). Gender differences in religiosity in children and adolescents. W: L. J. Francis (red.), Research in religious education (s. 163–188). Herefordshire: Gracewing.
• Tillich, P. (1994). Pytanie o Nieuwarunkowane: pisma z filozofii religii. Kraków: Znak.
• Tloczynski, J., Knoll, C., Fitch, A. (1997). The relationship among spirituality, religious ideology, and personality. Journal of Psychology and Theology, 25(2), 208–213.
• Tokarski, S. (2006). Dojrzałość religijna. W: S. Głaz (red.), Podstawowe zagadnienia psychologii religii (s. 147–178). Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Tucholska, K. (2013). Cechy osobowości w wymiarze temperamentalnym i charakterologicznym według C. R. Cloningera a style aktualizacji siebie. W: Z. Uchnast (red.), Charakter: jakość osobowego działania w podejściu teoretycznym i empirycznym (s. 181–205). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL Jana Pawła II.
• Uchnast, Z. (1975). Psychologiczne aspekty dojrzałości religijnej. Częstochowskie Studia Teologiczne, 3, 147–161.
• Uchnast, Z. (1982). Koncepcje religijności w psychologii humanistycznej. W: Z. Chlewiński (red.), Psychologia religii (s. 12–141). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL Jana Pawła II.
• Uchnast, Z. (2000a). Kwestionariusz Stylów Aktualizacji Siebie. Lublin: Zakład Psychologii Ogólnej KUL.
• Uchnast, Z. (2000b). Style aktualizacji siebie. W: J. Makselon, B. J. Soiński (red.), Człowiek przełomu tysiącleci. Problemy psychologiczne: materiały z XXXI Sympozjum Sekcji Psychologii Komisji Episkopatu Polski d/s Nauki, Częstochowa 12–14 września 1999 r. (s. 139–152). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.
• Uchnast, Z. (2010). Samoaktualizacja czy aktualizacja siebie: spór o paradygmat ekspresji czy synergii. W: H. Wrona-Polańska, M. Ledzińska, G. Rudkowska (red.), W kręgu aksjologii i psychologii (s. 113–122). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
• Uchnast, Z. (2011). Psychologia samoaktualizacji: podejście organizmiczne i synergetyczne. W: A. Tokarz, (red.), Pamięć, osobowość, osoba: księga jubileuszowa dedykowana profesor Annie Gałdowej (s. 189–204). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Vergote, A. (1970). Religionspsychologie. Olten: Walter.
• Walesa, C. (1994). Doświadczenia religijne młodzieży. W: T. Ożóg (red.), Nauki społeczne o młodzieży (s. 107–138). Lublin: Norbertinum.
• Walesa, C. (2005). Rozwój religijności człowieka. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Watson, P. J., Hood, R. W., Morris, R. J., Hall, J. R. (1985). Religiosity, sin and self-esteem. Journal of Psychology and Theology, 13(2), 116–128.
• Watson, P. J., Morris, R. J., Hood, R. W. (1990). Intrinsicness, self-actualization and the ideological surround. Journal of Psychology and Theology, 18(1), 40–53.
• Ziółkowska, B. (2008). Okres wczesnej dorosłości. Jak rozpoznać potencjał młodych dorosłych? W: A. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa (s. 423–468). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.21697/sp.2016.16.02.04