Proces redukcji i kres istnienia Armii Republiki Serbskiej w Bośni (1995–2006)

• Authors: Wybranowski Dariusz

Title variants

EN

The Process of Reduction and the Fall of Vojska Republike Srpske – the Army of the Serbian Republic in Bosnia (1992–2006)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Jednym z głównych celów badawczych niniejszego studium jest próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób Armia Republiki Serbskiej w Bośni (Vojska Republike Srpske, VRS) dowodzona od 1992 roku przez generała Ratko Mladicia stopniowo w latach 1996/1997–2005 przestawała formalnie i faktycznie istnieć. VRS licząca tuż po wojnie nieco ponad 80 tysięcy żołnierzy zaczęła być stopniowo redukowana i rozbrajana. Jednym z głównych powodów była obawa Zachodu i Wysokich Przedstawicieli ONZ, a następnie Unii Europejskiej przed wybuchem nowego konfliktu w Bośni i Hercegowinie, a poza tym chęć unifikacji wszystkich armii etnicznych – bośniackiej, chorwackiej i serbskiej w jednolitą armię. Ważnym etapem była kwestia znaczącej redukcji korpusu oficerskiego w latach 1997–1999 i aresztowania części oficerów i żołnierzy pod zarzutem zbrodni wojennych i odsyłania ich do Hagi przed oblicze Trybunału ds. Zbrodni Wojennych w byłej Jugosławii (ICTY). Trwał także w międzyczasie rygorystycznie wdrażany i przeprowadzany pod nadzorem zachodnim proces redukcji uzbrojenia (zwłaszcza ciężkiego, w tym pancernego, zmechanizowanego i artyleryjskiego) oraz stanu liczebnego armii Serbów bośniackich. Widocznemu ograniczeniu uległ także stan muzułmańskiej Armii Republiki Bośni i Hercegowiny (ARBiH) i armii bośniackich Chorwatów (HVO), choć dla NATO i Zachodu priorytetem było osłabienie potencjału VRS jako elementu znaczącej autonomii Republiki Serbskiej. Najbardziej decydującym dla dalszego istnienia VRS okresu stały się lata 2004– –2005, bo wtedy na skutek przeprowadzanych zmian można mówić o całkowitym spadku jej znaczenia. Z inicjatywy dowództwa NATO, EUFOR-u i Wysokiego Przedstawiciela UE proces redukcji i rozbrajania oraz innych form zmniejszania stanu liczebnego i uzbrojenia uległ znacznemu przyspieszeniu. Likwidacji uległy wtedy wszystkie istniejące dotąd korpusy VRS oraz jednostki etniczne istniejące do tej pory w Bośni i Hercegowinie – Wojska Federacji BiH (bośniacko-chorwackie) i VRS. Z dniem 1 stycznia armia Serbów bośniackich formalnie przestawała istnieć, stając się częścią utworzonych jednolitych Sił Zbrojnych Bośni i Hercegowiny (OSBiH) w liczbie tylko około 2–3 tysięcy żołnierzy.

EN

The main aim of the study is an attempt to answer the question why the Army of the Serbian Republic in Bosnia (Vojska Republike Srpske, VRS) being under the command of general Ratko Mladic since 1992, was resolved, both formally and intrinsically in the period between 1996/1997 and 2005. After the war about 80,000 soldiers of the Army of the Serbian Republic in Bosnia were gradually reduced and disarmed. The main reasons for such actions were the fears of the West, the UN High Representatives and then the European Union concerning a possibility of a new conflict in Bosnia and Herzegovina as well as an attempt to unify all ethnic armies (Bosnian, Croatian and Serbian) in one body. Other important factors included the reduction of officers corps in 1997–1999, arresting some officers and soldiers with the charges of war crimes and sending them to Hague to face International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. At the same time the processes of disarmament (mostly referring to armoured, mechanized and artillery forces) and demobilization of the Bosnian Serbs were rigorously implemented under the Western supervision. The Muslim Army of Republic of Bosnia and Herzegovina and the Army of Bosnian Croats were noticeably limited but for the NATO and the West key priority was to weaken the potential of the Army of the Serbian Republic in Bosnia as it constituted an important element of the autonomy of the Republic of Serbia. In the crucial period of 2004–2005, the implemented changes resulted with a complete loss of the importance of the Army of the Serbian Republic in Bosnia. The process of reduction, disarmament and other forms of personal and armament limitation of the Army of the Serbian Republic in Bosnia under the NATO, the EUFOR and the UN High Representative initiatives considerably accelerated. All corps of the Army of the Serbian Republic in Bosnia and ethnic units in Bosnia and Herzegovina – the troops of the Federation of Bosnia and Herzegovina (Bosnian and Croats) were eliminated. On the 1th of January the Army of the Bosnian Serbs was formally resolved and became a part of the united Armed Forces of Bosnia and Herzegovina with about 2,000–3,000 soldiers.

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego / Oficyna Wydawnicza AFM KAAFM
• Journal: Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
• Year: 2012
• Issue: 3
• Pages: 89-105

Contributors

author

Wybranowski Dariusz

• Uniwersytet Szczeciński