Les jeux de mots, les jeux de traducteur – les dynamiques interculturelles du jeu (sur l’exemple des aphorismes de Stanisław Jerzy Lec)

• Authors: Sadowska-Dobrowolska Katarzyna

Title variants

EN

Word games, translator games – the intercultural dynamics of the language game (on the example of the aphorisms of Stanisław Jerzy Lec)

• Languages of publication: FR

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest refleksji nad procesem interpretacji i tłumaczenia różnych gier językowych, rozumianych jako zjawisko zarówno językowe, jak i kulturowe. Przedstawione analizy wybranych gier i ich tłumaczeń stanowią wprowadzenie do obszerniejszych badań, mających przyczynić się do wypracowania nowych, bądź też usprawnienia już stosowanych, technik tłumaczenia gier i innych zjawisk językowo-kulturowych. Analizie poddane zostały struktury językowe gier oraz ich aspekt pragmatyczny, co pozwoliło podkreślić semantyczną dynamikę gier językowych i szczególną rolę tłumacza w procesie ich przekładu. Zebrany materiał został opracowany z wykorzystaniem m.in. takich narzędzi badawczych, jak analiza składnikowa, weryfikacja wewnętrznej motywacji znaczeń czy pragmatyczna analiza komunikatu, skupiająca się na odmienności kontekstów kulturowych. Przedstawione analizy obejmują przykłady, w których kreatywne podejście tłumacza przyczyniło się do pokonania trudności przekładowych i pozwoliło zachować oryginalny efekt semantyczny aforyzmu oraz budującej go gry. Zostały one tak dobrane, by mogły ilustrować różne stopnie tworzenia i/lub odtwarzania gier w trakcie ich tłumaczenia. Poszczególne przykłady prezentują różne typy gier, których mechanizm dotyczy struktury formalnej, semantyki i odniesień pozatekstowych (międzyjęzykowych i kulturowych). Dzięki takiemu doborowi materiału analitycznego refleksja nad międzykulturową dynamiką gier oraz analiza roli tłumacza w procesie ich przekazywania na język docelowy są kompletne i bardziej zróżnicowane.

EN

The article is dedicated to reflection on the process of interpretation and translation of the different types of wordplays, understood as both a linguistic and cultural phenomenon. The presented analyzes of selected games and their translations are an introduction to more extensive research aimed at developing new, or improving already used, techniques for translating games and other linguistic and cultural phenomena. We analyze the linguistic structures and the pragmatic aspect of games in order to highlight their semantic dynamics as well as the special role of the translator. The collected material was developed using, among others such research tools as component analysis, verification of intrinsic motivation of meanings or pragmatic analysis of the message, focusing on the diversity of cultural contexts. The analyzes presented in the article illustrate the examples of which the translator, thanks to his creativity, succeeds in overcoming the obstacles and preserving the original meaning of the game. The examples analyzed illustrate the different degrees of creation and/or recreation of the game in the process of their translation. They present the different types of games whose mechanism relates to the formal structure, semantics and extratextual references (inter-linguistic and cultural). Through such selection of examples, reflection on the intercultural dynamics of games and the analysis of the role of translator in the process of their transmission to the target language are complete and more diversified.

Keywords

PL

gra językowa; tłumaczenie gier językowych; efekt semantyczny; ekwiwalencja; rola tłumacza; dynamika gier językowych

EN

wordplays; translation of wordplays; semantic effect; equivalence; role of translator; dynamics of word games

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Prace Językoznawcze
• Year: 2021
• Volume: XXIII/4
• Pages: 91–106

Contributors

author

Sadowska-Dobrowolska Katarzyna

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie